1922: Η νύχτα της καταστροφής της Σμύρνης

Οι συνεχείς προκλητικές δηλώσεις του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με αποκορύφωμα τη συγκαιρινή του δήλωση για τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή – «Εϊ, Ελληνα! Κοίτα την Ιστορία. Κοίτα πίσω στην Ιστορία. Αν ξεφύγεις και προχωρήσεις παραπέρα, το τίμημα θα είναι βαρύ, βαρύ. Εχουμε μόνο μία πρόταση για την Ελλάδα. Μην ξεχνάς τη Σμύρνη!» -, δεν μπορεί παρά να γεννούν ευρύτερα ερωτήματα αναφορικά με την εκρίζωση των ελληνικών κοινών της Ασιατικής Ελλάδας και τον ιστορικό συμβολισμό της καταστροφής της Σμύρνης. Δεν είναι μόνο ότι ο Κεμάλ πέτυχε μια ολοκληρωτική νίκη έναντι των ελληνικών δυνάμεων οδηγώντας στον ενταφιασμό της Μεγάλης Ιδέας. Αλλά κυρίως ότι η γέννηση του τουρκικού κράτους συνυφάνθηκε με τη νομιμοποίηση των Μεγάλων Δυνάμεων για την πρόσκτηση του μέγιστου μέρους των εδαφών της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μικρά Ασία, κατ’ αντιστοιχία του γράμματος του Εθνικού Συμφώνου που ψήφισε το τελευταίο οθωμανικό κοινοβούλιο στις αρχές του 1920. Στο περιβάλλον αυτό δύναται να υποστηριχθεί ότι τα γενεσιουργά αίτια της Μικρασιατικής Καταστροφής εντοπίζονται στη στρατηγική ανεπάρκεια των μετανοεμβριανών ελληνικών κυβερνήσεων να διαμορφώσουν – εφαρμόσουν μια συγκροτημένη πρόταση πολιτικής, συναρμοσμένη με τις επιταγές του εσωτερικού και διεθνούς περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, η νύχτα της φρίκης της 13ης Σεπτεμβρίου του 1922 καθίσταται αμείλικτη για τις αβελτηρίες της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και τις συνεπαγόμενες απολήξεις της για τη μετέπειτα εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.