Η πολιτική απάθεια των Ρώσων, που επί μακρόν καλλιεργήθηκε από την κυβέρνηση, δοκιμάζεται σκληρά μετά τις ανακοινώσεις του Βλαντίμιρ Πούτιν για μερική επιστράτευση – η μεγαλύτερη μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις διαδηλώσεις που έγιναν σε πολλά μέρη της Ρωσίας αλλά και στις διαδικτυακές συζητήσεις, πολλοί είναι οι νεαροί Ρώσοι που δηλώνουν: «Προτιμώ να πάω φυλακή, παρά στην Ουκρανία». Εν τω μεταξύ, εκρήξεις συγκλόνισαν χθες τη Νοτιοανατολική Ουκρανία, λίγο πριν από τα δημοψηφίσματα που σχεδιάζουν εκεί οι φιλορώσοι αυτονομιστές.

Η μερική επιστράτευση που ανακοίνωσε ο Πούτιν κλιμακώνει έναν πόλεμο που έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, έχει εκτοπίσει εκατομμύρια, έχει κονιορτοποιήσει πόλεις, έχει βλάψει την παγκόσμια οικονομία και έχει αναβιώσει την ψυχροπολεμική αντιπαράθεση. Αν και οι δημοσκοπήσεις έδειξαν αρχικά ευρεία εγχώρια υποστήριξη για την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, η επιστράτευση αποτελεί μια κίνηση μεγάλου ρίσκου για τον ρώσο πρόεδρο, μετά τις προηγούμενες υποσχέσεις του Κρεμλίνου ότι δεν θα συμβεί, και μια σειρά από αποτυχίες στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία.

«Κάθε φυσιολογικός άνθρωπος ανησυχεί», δήλωσε στο πρακτορείο Ρόιτερ ένας νεαρός Ρώσος που πρόλαβε μία από τις πτήσεις που έφυγαν από τη Μόσχα χθες και έφθασε στο Βελιγράδι. «Είναι ΟΚ να φοβάσαι τον πόλεμο». Σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις σε 38 ρωσικές πόλεις συνελήφθησαν περισσότερα από 1.300 άτομα, ενώ πολύ περισσότερες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έχουν προγραμματιστεί για το Σαββατοκύριακο. Ορισμένοι από τους συλληφθέντες είχαν διαταχθεί να παρουσιαστούν στα στρατολογικά γραφεία χθες, την πρώτη πλήρη ημέρα της επιστράτευσης, που έχει ως στόχο να προσέλθουν στον στρατό περίπου 300.000 άνδρες.

Φύλλο πορείας

Σύμφωνα με καταγγελίες, κάποιοι συλληφθέντες στις διαδηλώσεις κατά της επιστράτευσης παίρνουν αμέσως φύλλο πορείας για τον πόλεμο, γεγονός που επιβεβαίωσε και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, λέγοντας ότι «δεν είναι παράνομο». Σύμφωνα με το ΒΒC, 16 άτομα που συνελήφθησαν σε διαδηλώσεις έλαβαν άμεσα κλήση να παρουσιαστούν για στρατιωτική θητεία, σύμφωνα με τη ρωσική ομάδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα OVD-Info. Πολλοί ρώσοι σχολιαστές είχαν προειδοποιήσει ότι οι συμμετέχοντες σε παράνομες διαδηλώσεις κινδυνεύουν με κάτι περισσότερο από φυλάκιση και μπορεί να σταλούν στο μέτωπο στην Ουκρανία, αντί για φυλακή.

Η «Novaya Gazeta», μια ανεξάρτητη ρωσική εφημερίδα που πλέον λειτουργεί παράνομα μετά το κλείσιμο από τον Πούτιν της έντυπης έκδοσής της, αποκάλυψε χθες, επικαλούμενη αξιωματούχο της ρωσικής κυβέρνησης, ότι το πραγματικό σχέδιο είναι η επιστράτευση ενός εκατομμυρίου ανθρώπων. Η πηγή είπε στην εφημερίδα πως μια απόρρητη έβδομη παράγραφος του διατάγματος, που υπέγραψε χθες ο Πούτιν, επιτρέπει στο ρωσικό υπουργείο Αμυνας να επιστρατεύσει ένα εκατομμύριο Ρώσους.  Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο αριθμός διορθώθηκε αρκετές φορές και στο τέλος κατέληξαν στο ένα εκατομμύριο».

Απευθυνόμενος στους παγκόσμιους ηγέτες στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε τα Ηνωμένα Εθνη να δημιουργήσουν ένα ειδικό δικαστήριο και να αφαιρέσουν από τη Μόσχα την εξουσία βέτο του Συμβουλίου Ασφαλείας. «Διαπράχθηκε ένα έγκλημα κατά της Ουκρανίας και απαιτούμε δίκαιη τιμωρία», τόνισε ο Ζελένσκι.

Πύραυλοι

Επί του εδάφους, ο ρωσικός στρατός εκτόξευσε εννέα πυραύλους εναντίον της πόλης Ζαπορίζια, πλήττοντας ένα ξενοδοχείο και έναν σταθμό ηλεκτροπαραγωγής, δήλωσε ο κυβερνήτης της περιοχής Ολεξάντρ Σταρούχ. Τουλάχιστον ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του, ενώ άλλοι παγιδεύτηκαν κάτω από τα ερείπια, είπε. Η Ζαπορίζια απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα από το ομώνυμο πυρηνικό εργοστάσιο.

Στα νότια, στη Μελιτόπολη, που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή, έκρηξη έπληξε μια πολυσύχναστη αγορά. Ο εξόριστος δήμαρχος της πόλης δήλωσε ότι σκοτώθηκαν τρεις στρατιώτες και ότι ήταν σκηνοθετημένη από τις κατοχικές δυνάμεις για να κατηγορήσουν την Ουκρανία για τρομοκρατία, ενώ μέλος της τοπικής διοίκησης που έχει εγκατασταθεί από τη Ρωσία κατηγόρησε τις ουκρανικές ειδικές υπηρεσίες ότι προσπαθούν να προκαλέσουν χάος την παραμονή της ψηφοφορίας.

Οι φιλορώσοι περιφερειακοί ηγέτες ανακοίνωσαν δημοψηφίσματα για την ένταξή τους στη Ρωσία από την Παρασκευή έως τις 27 Σεπτεμβρίου στις επαρχίες Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια – που αποτελούν περίπου το 15% της ουκρανικής επικράτειας. Η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της το κατήγγειλαν αυτό ως «απάτη» για να προσπαθήσουν οι Ρώσοι να νομιμοποιήσουν μια παράνομη αρπαγή γης.