Ο τρόπος που οι χρήστες κοινωνικών μέσων ανταλλάσσουν μηνύματα και τα σύμβολα που χρησιμοποιούν στη γραπτή επικοινωνία τους αποκαλύπτει τη διαφορά γενεών. Το παλιό savoir vivre των ευχετήριων καρτών, οι ευχαριστίες που αποδίδονται σε οικοδεσπότες μετά την επιτυχημένη φιλική συγκέντρωση που διοργάνωσαν στο σπίτι τους σήμερα εφαρμόζονται όλο και σπανιότερα. Η γρήγορη αποστολή σύντομων μηνυμάτων μέσω έξυπνων συσκευών, τα συμπυκνωμένα σε νόημα σύμβολα emojis που διαρκώς αυξάνονται και διαδίδονται στις ψηφιακές εφαρμογές επικοινωνίας, οι γραφιστικές εφαρμογές που εμπλουτίζουν με εικόνα τις λέξεις έχουν αλλάξει το ύφος του κειμένου. Ενώ οι κώδικες γραπτής κοινωνικής συμπεριφοράς έχουν μεταβληθεί από το 1992. Την εποχή δηλαδή που ένας μηχανικός των υπολογιστών, ο Νιλ Πάπγουορθ, έστειλε σε συνάδελφό του ευχές για «ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ» μέσω τηλεφωνικού μηνύματος.

Σήμερα ο/η παραλήπτης/τρια ενός γραπτού μηνύματος θα ενοχληθεί αν διαβάσει τον χαιρετισμό «γεια σου, μωρόοο μου» καταλαβαίνοντας την πιεστική για οικειότητα επιθυμία του/της αποστολέα. Σε αυτή την περίπτωση ένα απλό, ευγενικό «γεια χαρά» είναι επιτρεπτό. Τουλάχιστον στη νεότερη γενιά που έχει δημιουργήσει τους δικούς της κώδικες και μια νέα (ιντερνετική) γλώσσα.

Οι φωνητικές σημειώσεις – μικρά αρχεία ήχου που μπορείτε να στείλετε μέσω iMessage, Facebook, Instagram ή WhatsApp – έχουν επίσης αλλάξει το παιχνίδι. Το WhatsApp τις εισήγαγε το 2013 και τώρα αποστέλλονται σχεδόν 200 εκατομμύρια κάθε μήνα. Είναι σαν τη μαρμίτα που κάποιοι την αγαπούν και τη βάζουν στο πρωινό τους ενώ άλλοι δεν την αντέχουν, θα επισημάνει η νεαρή αρθρογράφος στο prospectmagazine.co.uk Σερίνα Σμιθ εξηγώντας στους πρεσβύτερους χρήστες τα «πρέπει» και «δεν πρέπει» της νέας κειμενικής πραγματικότητας.

Δείκτες τόνου

Τα γραπτά μηνύματα προορίζονταν για να κάνουν την επικοινωνία ευκολότερη. Αλλά χωρίς τα σημεία στίξης μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο να διακρίνεις τον τόνο κάποιου στο κείμενό του. Ειδικά με λεπτές επιρροές όπως ο σαρκασμός. Αυτό που χρειάζεται, τονίζει, είναι η εξοικείωσή μας με τους διαδικτυακούς «δείκτες τόνου» που βοηθούν να διευκρινιστεί το ύφος του γράφοντος.

Οι δείκτες τόνου είναι συντομογραφίες για λέξεις που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν τον τόνο, τον οποίο το λεξικό του Cambridge ορίζει ως «μια ποιότητα στη φωνή που εκφράζει τα συναισθήματα ή τις σκέψεις του ομιλητή». Ο τόνος της φωνής κάποιου μπορεί να είναι αστειευόμενος ή σοβαρός – μπορεί να είναι πειραγμένος ή απειλητικός. Μπορεί να είναι αρνητικός, θετικός ή ουδέτερος. Μπορεί να είναι σεξουαλικά υπαινικτικός ή εντελώς φιλικός. Ο τόνος μπορεί να κάνει τόσο πολλά για να αλλάξει το νόημα και τις συνέπειες μιας πρότασης.

Για παράδειγμα, το «/j» στο τέλος μιας πρότασης σημαίνει ότι ο συγγραφέας αστειεύεται (σ.σ. από την αγγλική λέξη για το αστείο «joke»). Για τους ανθρώπους που δυσκολεύονται με τα μη λεκτικά σήματα στην καθημερινή συζήτηση, η επικοινωνία με αυτόν τον τρόπο στο Διαδίκτυο μπορεί να κάνει τη ζωή τους σημαντικά ευκολότερη.

Φοβία

Θα αναρωτιέστε γιατί οι νεότεροι δεν χρησιμοποιούν το τηλέφωνο. Είναι πιο απλό να αναλογιστούμε ότι οι σταθερές τηλεφωνικές συσκευές με ακουστικό μάλλον είναι είδος προς εξαφάνιση. Σε κάθε περίπτωση, οι περισσότεροι της γενιάς Ζ έχουν χρόνια φοβία με τα τηλεφωνήματα. Νομίζουν ότι αν έτσι στα ξαφνικά κάποιος φίλος τους τηλεφωνήσει θα είναι επειδή έχει συμβεί κάτι κακό.

Ωστόσο ακόμα και η γενιά Ζ νιώθει ότι έχει ανάγκη να ακούει και να βλέπει από κοντά οικογενειακά και φιλικά πρόσωπα προκειμένου να εισπράξει ένα τρυφερό βλέμμα, μια προτρεπτική αγκαλιά ή όποια υποστηρικτική χειρονομία. Αλλά επειδή οι σύγχρονες συνθήκες σκορπίζουν τους οικείους σε διαφορετικά σημεία του ορίζοντα, τις περισσότερες φορές αρκεί ένα μήνυμα ή ένα φωνητικό σημείωμα. Φτάνει στο τέλος του να υπάρχει και ο κατάλληλος ενδεικτικός τόνος.