Η δική τους πραγματικότητα

Εσύ ονειρεύεσαι μια πεταλούδα ή μια πεταλούδα ονειρεύεται εσένα; Η παλιά κινέζικη απορία καταδεικνύει πόσο εύθραυστη είναι η πρόσληψη της πραγματικότητας. Πόσες πραγματικότητες υπάρχουν; Εξαρτάται. Οι γνώμες διίστανται. Σύμφωνα με τη γνώμη που επικρατεί (και ιδού το πρώτο οξύμωρο: επικρατεί μολονότι σχεδόν όλοι την παραβλέπουν) η πραγματικότητα είναι μία και μοναδική, ανεξάρτητη από την ορθή ή εσφαλμένη πρόσληψή της από εμάς. Απεναντίας, σύμφωνα με τη γνώμη που σιωπηρά σχεδόν όλοι αποδεχόμαστε, πραγματικότητα είναι όποια συνάδει με την άποψή μας για την πραγματικότητα. Δηλονότι οι απόψεις είναι άπειρες – ων ουκ έστιν αριθμός – άπειρες είναι και οι πραγματικότητες. Είμαι σίγουρος ότι έχετε ακουστά τη διαβόητη ρήση που συνδέει τις απόψεις με την απόκρυφη ανατομική μας λεπτομέρεια -«όλοι έχουμε από μία» – αλλά πιο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δευτερογενείς παρενέργειες: πώς και σε ποιο βαθμό η άποψή μας για την πραγματικότητα διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα, που με τη σειρά της θα διαμορφώσει μια άλλη πραγματικότητα κ.ο.κ.