Ακουγόταν ακατόρθωτο. Δύο χώρες που δεν διατηρούν διπλωματικές σχέσεις μεταξύ τους, ευρισκόμενες σε εμπόλεμη κατάσταση επί δεκαετίες, φαίνονταν πρόθυμες να επιδείξουν τον απαραίτητο ρεαλισμό προκειμένου, αφενός το Ισραήλ να εξορύξει απρόσκοπτα φυσικό αέριο από το κοίτασμα Karish, αφετέρου ο Λίβανος να κάνει επιτέλους ένα αποφασιστικό βήμα εξόδου από την οικονομική κρίση, εξορύσσοντας και εκείνος το φυσικό αέριο του γειτονικού κοιτάσματος Qanna.

Ηταν μάλιστα αξιοσημείωτο ότι, για πρώτη φορά, η σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ χαμήλωσε τους τόνους, λαμβάνοντας εύσημα ακόμα και από τα κρατικά μέσα του Ιράν (!) για την εποικοδομητική της συμβολή στην επικείμενη αναγέννηση της λιβανικής οικονομίας. Μόλις προχθές το πρωί ο λιβανέζος πρωθυπουργός Νατζίμπ Μικάτι δήλωνε ότι «μόνο μία συμφωνία σαν κι αυτή είναι ικανή να αποτρέψει έναν σίγουρο πόλεμο». Ενώ μάλιστα άρχισε να συζητείται με ποιον τρόπο η λιβανική κυβέρνηση θα σκεφτόταν να συμμετάσχει σε κάποιας μορφής δημόσια τελετή υπογραφής της συμφωνίας με τους Ισραηλινούς, χωρίς να αντιδράσει υπέρμετρα η κοινή γνώμη – προχθές το πρωί τα πάντα κατέρρευσαν.

Η ισραηλινή κυβέρνηση απέρριψε τις αντιπροτάσεις επί του προσχεδίου της συμφωνίας που υπέβαλε ο Λίβανος, με αποτέλεσμα την Πέμπτη (6/10) το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο να εξουσιοδοτήσει τον πρωθυπουργό Γιαΐρ Λαπίντ να προβεί σε οποιαδήποτε απόφαση κρίνει απαραίτητη ενόψει μιας επικείμενης έντασης στα βόρεια σύνορα της χώρας. Πρώτη εντολή του ήταν η άμεση διακοπή των διαπραγματεύσεων (τουλάχιστον επισήμως). Αντίστοιχες αρμοδιότητες δόθηκαν και στον υπουργό Αμυνας Μπένι Γκαντς να θέσει σε πρακτική εφαρμογή σενάρια «αμυντικής και επιθετικής ετοιμότητας» εάν η Χεζμπολάχ πραγματοποιήσει την απειλή της να πλήξει με ρουκέτες και drone την πλατφόρμα της Energean, που είναι ήδη εγκατεστημένη στο ισραηλινό κοίτασμα Karish.

Οι λόγοι της κατάρρευσης του θετικού κλίματος είναι οι εξής: Πρώτον, παρότι το μεγαλύτερο τμήμα της διαφιλονικούμενης ζώνης θα αποδιδόταν στον Λίβανο, η Βηρυτός δεν προτίθετο να αποδεχθεί το όριο της θαλάσσιας ζώνης που θα αποδιδόταν στο Ισραήλ ως «διεθνώς αναγνωρισμένο όριο των χωρικών του υδάτων» με το Ισραήλ. Διαφορετικά, θα εκλαμβανόταν ότι εμμέσως αναγνωρίζει την ύπαρξη του ισραηλινού κράτους – παραβιάζοντας έτσι την κόκκινη γραμμή που έθεσε η Χεζμπολάχ, ότι η υπογραφή της συμφωνίας δεν θα άνοιγε τον δρόμο για τη σταδιακή εξομάλυνση των διμερών διπλωματικών σχέσεων. Δεύτερον, ο Λίβανος προέβαλε το αίτημα να ασκήσει βέτο στους όρους της διμερούς συμφωνίας μεταξύ του Ισραήλ και της γαλλικής Total, που θα καθόριζε ποιο θα είναι το ποσοστό της αποζημίωσης που θα λάμβανε το Ισραήλ από τις πωλήσεις του λιβανικού αερίου από το κοίτασμα Qanna (επειδή μέρος του κοιτάσματος εμπίπτει εντός της ισραηλινής ΑΟΖ, σύμφωνα με το προτεινόμενο προσχέδιο της συμφωνίας).

Μοναδική νικήτρια της προχθεσινής εξέλιξης δεν είναι άλλη από τη μεσανατολική κακοδαιμονία.

Το Ισραήλ καλείται να προστατεύσει στρατιωτικά την πλατφόρμα του στο Karish. Παρότι το ενδεχόμενο σύγκρουσης περιγράφεται με ψυχραιμία από τα στρατιωτικά επιτελεία, ωστόσο μία σύγκρουση τέτοιας μορφής θα μειώσει την ισραηλινή αξιοπιστία έναντι των αγορών. Παράλληλα, η Χεζμπολάχ έχει αρκούντως εκτεθεί με δηλώσεις επιθετικές, που δύσκολα θα πάρει πίσω. Και τέλος, η λιβανική ηγεσία καλείται να εξηγήσει στους πολίτες της, και δη ενόψει προεδρικών εκλογών, για ποιον ακριβώς λόγο η μοναδική έξοδος κινδύνου που απέμεινε και που ονομάζεται «ενεργειακή προοπτική» παραμένει απροσπέλαστη.

Πάντως, η αλήθεια είναι ότι μια τέτοια σύγκρουση δεν θα έχει καθαρό νικητή. Και αυτό το αντιλαμβάνονται όλοι, Ισραηλινοί και Λιβανέζοι.

* Ο δρ. Γαβριήλ Χαρίτος είναι ερευνητής στο Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ, Πρόγραμμα Μεσογείου) και του ισραηλινού Ινστιτούτου Δαβίδ Μπεν-Γκουριόν. Διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ισραήλ – Ελλάδας – Κύπρου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν του Ισραήλ.