O χειμώνας που έρχεται θα είναι δύσκολος, αυτό έχει καταστεί πλέον σαφές σε όλους. Και αν ο πόλεμος συνεχιστεί, ο επόμενος θα είναι ακόμη πιο δύσκολος. Η Ευρώπη συνειδητοποίησε επιτέλους ότι η ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία είναι καταστροφική και έχει αρχίσει τη διαδικασία διαφοροποίησης των προμηθευτών της. Αυτή η διαδικασία όμως θα είναι μακρά και σύνθετη. Στο μεταξύ, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα πρέπει να προσαρμοστούν όχι μόνο σε μειωμένες ενεργειακές ροές, αλλά και σε ξαφνικές διακοπές της τροφοδοσίας λόγω των εκβιασμών που ασκεί ο πρόεδρος Πούτιν.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν ήδη κληθεί από τις Βρυξέλλες να προβούν σε εξοικονόμηση ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής, τόσο σε εθελοντική όσο και σε υποχρεωτική βάση. Αν αυτή η εξοικονόμηση δεν επιτευχθεί, δεν αποκλείεται να υπάρξουν ακόμη και διακοπές ρεύματος ή αερίου.

Οσες αποφάσεις και να ληφθούν, όμως, όσα μέτρα κι αν ανακοινωθούν, όσες κυρώσεις κι αν επιβληθούν, δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα χωρίς την πολυσυζητημένη ατομική ευθύνη. Οπως και στην περίπτωση των εμβολιασμών κατά της Covid-19, που έπρεπε να γίνουν για το καλό του κοινωνικού συνόλου ανεξαρτήτως των επιπτώσεων που είχαν οι ανεμβολίαστοι, έτσι και τώρα θα πρέπει κάθε πολίτης να καταλάβει ότι αν τα περιμένει όλα από το κράτος, αν δεν συμβάλει ο ίδιος στην εκστρατεία για την εξοικονόμηση ενέργειας, τα αποτελέσματα θα είναι πενιχρά. Κάποτε, σε αυτή τη χώρα, θα πρέπει να ξεπεράσουμε τον κρατικό μπαμπούλα!

Για την ώρα, τουλάχιστον, δεν χρειάζεται να γίνουν τίποτα μεγάλες θυσίες. Αλλωστε, η ρύθμιση του θερμοστάτη ή η αποφυγή της χρήσης ενεργοβόρων συσκευών κατά τις ώρες αιχμής αποτελούν βήματα που πρέπει να γίνουν ανεξαρτήτως του πολέμου: η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει φύγει από το προσκήνιο, είναι βέβαιο όμως ότι θα επιστρέψει δριμύτερη. Η εποχή των παχιών αγελάδων έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Οσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε, και προσαρμόσουμε αναλόγως τον τρόπο ζωής μας, τόσο πιο ήπια θα είναι η μετάβαση στη νέα εποχή.