Ολοι πια κατανοούν πως η νέα κανονικότητα διαμορφώνεται από διαδοχικές και παράλληλες κρίσεις – αυτό όμως δεν σημαίνει πως το αποδέχονται. Οι κρίσεις αυτές, που στην ελληνική περίπτωση έχουν και εθνικά στοιχεία, δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας. Το έδειξε η τελευταία μέτρηση της Metron Analysis για τον «Κύκλο Ιδεών», συσχετίζοντας τον δείκτη ικανοποίησης με τον δείκτη ασφάλειας. Και, παράλληλα, αναδεικνύοντας τα πιο σημαντικά προβλήματα για τους πολίτες, που αφορούν τα οικονομικά και τα γεωπολιτικά ζητήματα της εποχής, δηλαδή τα ενεργειακά, την ακρίβεια, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις τουρκικές προκλήσεις.

Στον δρόμο προς τις κάλπες της απλής αναλογικής, οι πολίτες πορεύονται με ένα ακόμα «ανασφαλές» δεδομένο: πως κατά πάσα πιθανότητα, για πρώτη φορά ύστερα από δέκα χρόνια, θα κληθούν να ψηφίσουν δύο φορές – μία με το σύστημα που ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση και μία με αυτό που ψήφισε η σημερινή. Και μόνο του αυτό το δεδομένο αλλάζει σε έναν βαθμό την κυρίαρχη άποψη για την επόμενη κυβέρνηση: παρότι η ίδια έρευνα έδειχνε πως οι Ελληνες προτιμούν γενικά τις αυτοδύναμες κυβερνήσεις σε ποσοστό 49%, επιλέγουν τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας (52%) από μια επαναληπτική εκλογική διαδικασία (45%).

Η ασφάλεια, θα μπορούσε να πει κανείς, πάει χέρι χέρι με τη σταθερότητα – η οποία ήδη σήμερα, που η προεκλογική περίοδος δεν έχει ξεκινήσει επισήμως, παίζει σημαντικό ρόλο στο αφήγημα των τριών κύριων κομμάτων: ως διακύβευμα την έχει θέσει στον δημόσιο διάλογο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ταυτίζοντάς τη με την επικράτηση της ΝΔ, ως «εγγυητής της σταθερότητας» για τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης από την πρώτη Κυριακή μιλάει ο Νίκος Ανδρουλάκης, ως αποτέλεσμα της ήττας της ΝΔ την περιγράφει ο Αλέξης Τσίπρας. Επομένως, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα παίξει σημαντικό ρόλο και στην ατζέντα των πολιτικών κομμάτων τους μήνες που απομένουν μέχρι τις κάλπες της άνοιξης.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ. Στο πλαίσιο της οικονομικής ασφάλειας, που έχει κλονιστεί, στην κυβέρνηση έχουν αναπτύξει τη λογική των επιδομάτων και των γενναίων επιδοτήσεων στην ενέργεια – μια προστατευτική ομπρέλα του κράτους, που οι μετρήσεις λένε πως έχει βρει θετική απήχηση στη μεσαία τάξη, ακόμα και αν οι πολίτες θα ήθελαν περισσότερα. Αυτή η τακτική φαίνεται πως ευθύνεται ως έναν βαθμό και για τα ποσοστά που κρατάει η ΝΔ στις δημοσκοπήσεις. Στην αντιπολίτευση, από την άλλη, δίνουν άλλη ερμηνεία στην καθημερινότητα: στον ΣΥΡΙΖΑ, με ένα κλείσιμο του ματιού στις νεότερες γενιές που τον στηρίζουν, δεν ταυτίζουν την ασφάλεια με την αστυνομική αυθαιρεσία. Για πρώτη φορά, όμως, ο Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας για τις συμμορίες που δρούσαν μέσα στις φοιτητικές εστίες (ΑΝΤ1), είπε πως ο νόμος επιτρέπει την παρέμβαση της αστυνομίας για εγκληματικές ενέργειες – φράση που πριν από μερικά χρόνια δύσκολα θα λεγόταν από τον πρόεδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Παρότι οι υποκλοπές δεν «σκοράρουν» ψηλά στον δείκτη της σημασίας που αποδίδουν οι πολίτες σε θέματα της επικαιρότητας, οι παρακολουθήσεις, όπως αναδεικνύονται από τη Χαριλάου Τρικούπη, αφορούν και την ασφάλεια – υπό τη μορφή των προσωπικών δεδομένων του προέδρου του κόμματος, του οποίου το κινητό παρακολουθούταν για τρεις μήνες. Αναδεικνύοντας το θέμα θεσμικά, στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θέλουν να βάλουν και όρια στο εμπόριο και διαχείριση κακόβουλων λογισμικών παρακολούθησης, που μπορούν να έχουν θύμα τον οποιοδήποτε πολίτη, σε Ελλάδα και ΕΕ.

ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ. Η ατζέντα της εθνικής ασφάλειας έχει ιδιαίτερη σημασία και για τα τρία κόμματα, ειδικά όσο οι προκλήσεις από τη μεριά της Τουρκίας δεν σταματούν. Απευθυνόμενος σε εσωτερικό ακροατήριο, ο Μητσοτάκης είπε «νταηλίκια γιοκ» στη ΔΕΘ, όμως όταν παρουσιάστηκε στον ΟΗΕ προτίμησε την ψυχραιμία, απευθυνόμενος με λογικά επιχειρήματα στη διεθνή κοινότητα. Αυτή η στάση, πέραν της απήχησης που ενδεχομένως έχει εκτός συνόρων, ταυτίζεται περισσότερο με το ύφος του κεντρώου χώρου, τον οποίο ο Πρωθυπουργός διεκδικεί εκ νέου ενόψει των επόμενων εκλογών. Για «ψυχραιμία» και «αποφασιστικότητα» μίλησε (ΑΝΤ1) και ο Αλέξης Τσίπρας – ο οποίος τα τελευταία χρόνια, σε όλες τις ελληνοτουρκικές κρίσεις, ακολουθεί τη γραμμή της μιας και μόνο διαφοράς ανάμεσα στις δύο χώρες – ο οποίος στην Πράγα έθεσε το θέμα των κυρώσεων, αν η Τουρκία παραβιάσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας με έρευνες δυτικά του 28ου μεσημβρινού. Σκληρό τόνο απέναντι στην Τουρκία κρατάει ο Νίκος Ανδρουλάκης, ακουμπώντας και στο κοινό του «πατριωτικού ΠΑΣΟΚ», δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο εμπάργκο όπλων στη γειτονική χώρα και παραλληλίζοντας την τακτική που ακολουθεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με αυτή του Πούτιν. Ως «Πόντιο Πιλάτο» χαρακτήρισε πριν από λίγες μέρες τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, μιλώντας για επιθετική συμπεριφορά ενός μέλους του ΝΑΤΟ προς ένα άλλο.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ. Η ανασφάλεια όσον αφορά τα εθνικά βασίζεται και στην κατάσταση που επικρατεί ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία – που πια έχει πάρει τη μορφή και ενεργειακής, αλλά και πυρηνικής απειλής. Από αυτή τη σκοπιά, η ελληνική κυβέρνηση βασίζει την ασφάλεια της χώρας στις δυτικές επιλογές και στην ηθική και υλική στήριξη του αμυνομένου. Τάχθηκε από την πρώτη στιγμή αλληλέγγυα στην Ουκρανία, ως κομμάτι της Δύσης, αλλά και υπέρ των κυρώσεων προς τη ρωσική πλευρά, αναγνωρίζοντας τους δυνατούς εταίρους που έχει στο πλευρό της. Η συριζαϊκή πλευρά καταδίκασε επίσης την εισβολή, αλλά παράλληλα άσκησε κριτική στην κυβερνητική τακτική μιλώντας για «προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης». Στο πλαίσιο της τελευταίας άτυπης Προσυνόδου των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στην Πράγα, ο Τσίπρας προέταξε την αναζήτηση διπλωματικών λύσεων για τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής: «Θα παλέψουμε για την ειρήνη; Θα ασχοληθούμε με το συμφέρον της Ευρώπης ή θα πορευόμαστε σαν τους υπνοβάτες προς τον γκρεμό, αφήνοντας να καθορίζουν τις εξελίξεις αποκλειστικά ο Πούτιν με τα επιθετικά του σχέδια και οι ΗΠΑ με τα οικονομικά τους συμφέροντα;», ανέφερε χαρακτηριστικά στην τοποθέτησή του. Η σημασία της ατζέντας ασφάλειας όχι μόνο εκτός, αλλά και εντός, φάνηκε και στις επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ – ειδικά από το «ναι» του κόμματος στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ πριν από περίπου έναν μήνα, παρότι η εσωκομματική αντιπολίτευση διαφωνούσε με την επιλογή, όπως φάνηκε με την επιστολή της Ομπρέλας που είδε το φως της δημοσιότητας πριν από λίγες μέρες. Από την πλευρά του, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ μέσω του Νίκου Ανδρουλάκη έχει καταδικάσει τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και εντός, αλλά και εκτός συνόρων, με την παρουσία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Ανδρουλάκης έχει αναδείξει τη σημασία της Ενωσης σε αυτή τη διαμάχη, ενώ τάσσεται υπέρ και των κοινών ευρωπαϊκών λύσεων για τα ενεργειακά.