Εχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη πυρηνική απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962 και ο Τζο Μπάιντεν το επιβεβαίωσε, σχολιάζοντας τις απειλές του Βλαντίμιρ Πούτιν. «Δεν έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με την απειλή του Αρμαγεδδώνα από την εποχή του Κένεντι και της κρίσης των πυραύλων στην Κούβα», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

«Για πρώτη φορά (από τότε) έχουμε μια ευθεία απειλή για χρήση πυρηνικών όπλων, εάν τα πράγματα συνεχίσουν να εκτυλίσσονται με τον ίδιο τρόπο», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί στον πόλεμο της Ουκρανίας. Ο ίδιος προειδοποίησε, μάλιστα, ότι ο ρώσος πρόεδρος «δεν αστειεύεται όταν κάνει λόγο για την πιθανή χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων ή βιολογικών ή χημικών όπλων, επειδή θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο στρατός του υστερεί σημαντικά».

Η ουσία είναι ότι καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να διασώσει την εισβολή του στην Ουκρανία, έχει εντείνει τις απειλές του για χρήση πυρηνικών όπλων. Την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει «όλα τα διαθέσιμα μέσα» για να διατηρήσει τη Ρωσία ασφαλή, αφού ανακήρυξε μονομερώς τέσσερις ανατολικές ουκρανικές επαρχίες ως τμήμα της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ «δημιούργησαν προηγούμενο» όταν έριξαν δύο ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία το 1945, πρόσθεσε.

Κατόπιν, ο τσετσένος ηγέτης και πιστός στον Πούτιν Ραμζάν Καντίροφ πρότεινε στον ρώσο πρόεδρο να εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης «πυρηνικών όπλων χαμηλής ισχύος» στην Ουκρανία. Ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν «άλλες σκέψεις» εκτός από τη χρήση πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας, το οποίο επιτρέπει την ανάπτυξή τους εάν η Ρωσία χτυπηθεί πρώτη ή εάν κινδυνεύει η ίδια η ύπαρξη του κράτους.

Δυτικοί αξιωματούχοι και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι ο κίνδυνος να αναπτύξει ο Πούτιν πυρηνικά όπλα δεν είναι μεγάλος. Αλλά καθώς οι ρωσικές δυνάμεις υφίστανται στρατιωτικές αποτυχίες στη Νοτιοανατολική Ουκρανία αναγνωρίζουν ότι ο κίνδυνος αυξάνεται.

Τα «τακτικά πυρηνικά»

Το ζήτημα στην Ουκρανία, αντίθετα με την κρίση των πυραύλων της Κούβας που αφορούσε «στρατηγικά» πυρηνικά όπλα, περιστρέφεται γύρω από μικρότερα, τα λεγόμενα τακτικά πυρηνικά όπλα. Αυτές οι, μικρότερης ισχύος, πυρηνικές κεφαλές προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης και είναι σχεδιασμένες να καταστρέφουν στόχους σε μια συγκεκριμένη περιοχή.

Ακόμη και έτσι, πολλές από τις πυρηνικές κεφαλές είναι ισχυρότερες από την ατομική βόμβα που έριξαν οι ΗΠΑ στη Χιροσίμα, η οποία είχε εκρηκτική ισχύ ισοδύναμη με περίπου 20 κιλοτόνους δυναμίτη. Η Ρωσία διατηρεί περίπου 2.000 τακτικές πυρηνικές κεφαλές. Μπορούν να τοποθετηθούν σε διάφορα συστήματα που χρησιμοποιούνται για την εκτόξευση συμβατικών εκρηκτικών, όπως οι πύραυλοι Kalibr ή οι βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander, και μπορούν να εκτοξευθούν από την ξηρά ή τη θάλασσα.

Ο Γιούρι Φελστίνσκι, ρώσος ιστορικός που ζει στις ΗΠΑ από το 1978 και είναι ειδικός στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, δίνει μια άλλη διάσταση στο θέμα της πιθανής χρήσης πυρηνικών. «Η Ουκρανία δεν θα χάσει ποτέ αυτόν τον πόλεμο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί ούτε να τον κερδίσει, επειδή υφίσταται σημαντικούς περιορισμούς που της έχουν επιβάλει οι σύμμαχοί της στη Δύση: δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν δυτικά όπλα εναντίον ρωσικού ή λευκορωσικού εδάφους.

Από την άλλη, η Ρωσία δεν θα δεχτεί ποτέ ότι χάνει τον πόλεμο εναντίον ενός «μικρού ανατολικοευρωπαϊκού κράτους», της Ουκρανίας, το οποίο η Μόσχα δεν αναγνωρίζει καν ως κυρίαρχο κράτος. Εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί σε πόλεμο μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ, τότε η Ρωσία θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να αμυνθεί. Αλλά δεν θα εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα από το έδαφός της, διότι αυτό θα προκαλούσε αντίποινα του ΝΑΤΟ».

Ο κίνδυνος

Πόσο πραγματικός είναι ο πυρηνικός κίνδυνος; «Η Λευκορωσία παρέδωσε ολόκληρο το πυρηνικό της οπλοστάσιο στη Μόσχα το 1990 βάσει της Συνθήκης της Βουδαπέστης, όπως και η Ουκρανία. Αν ο Πούτιν εξακολουθεί να σέβεται την εδαφική ανεξαρτησία της Λευκορωσίας – θα μπορούσε να την έχει καταλάβει, όπως την Κριμαία -, είναι επειδή θέλει να μετατρέψει τη Λευκορωσία σε ορμητήριο για μια πιθανή πυρηνική επίθεση. Τα δυτικά αντίποινα θα κατευθύνονταν στη Λευκορωσία, όχι στη Ρωσία. Αν ο Πούτιν μεταφέρει πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, θα δούμε επιθέσεις στην Ουκρανία, την Πολωνία και τη Λιθουανία».

Ο ρώσος ιστορικός επιμένει πως «αυτό που βλέπουμε είναι μια ανοιχτή προετοιμασία της ΕΕ για μια άμεση αντιπαράθεση με τη Ρωσία». Από την άλλη θεωρεί ότι ο Πούτιν δεν είχε στόχο να καταλάβει μόνο την Ουκρανία. «Εχει στο μυαλό του κάτι πολύ μεγαλύτερο και τα σχέδιά του δεν έχουν αλλάξει». Ποιες είναι οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για τον Πούτιν; «Θα παραμείνει σταθερός εφόσον δεν ξεκινήσει έναν μεγάλο πόλεμο. Αν ξεκινήσει έναν μεγάλο πόλεμο, θα είναι το τέλος του, το τέλος του καθεστώτος του και το τέλος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εκεί βρισκόμαστε, και το ερώτημα είναι πότε και ποιο τίμημα θα πληρώσουμε γι’ αυτό. Θα παραμείνει πρόεδρος μέχρι το 2036».