Ανοιχτό αφήνει ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς το ενδεχόμενο πιθανής επανεξέτασης του ιβηρικού μοντέλου, της επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή, μέτρο που δεν περιλαμβάνεται στους άξονες παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας, που παρουσίασε χθες η Κομισιόν. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» και σε ολιγομελή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες, ο ολλανδός επίτροπος και νούμερο δύο στην ιεραρχία της Κομισιόν τονίζει, πάντως, ποιες είναι οι δυσκολίες για να αποδώσει το μοντέλο αυτό σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ενώ επιμένει στην ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας. Παράλληλα, προειδοποιεί ότι θα είναι εξαιρετικά δύσκολη η διαδικασία αποθήκευσης φυσικού αερίου για τον επόμενο και τον μεθεπόμενο χειμώνα, ενώ αφήνει σαφείς αιχμές κατά της Γερμανίας για τη στάση της έναντι της αντιμετώπισης της κρίσης, λέγοντας ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ κρατών-μελών για την προμήθεια αερίου έχει οδηγήσει σε αύξηση των τιμών.

«Το ιβηρικό μοντέλο είναι συγκεκριμένο, μπορεί να επανέλθει στο τραπέζι, εάν τα άλλα μέτρα που προτείνουμε δεν λειτουργούν. Πιστεύουμε ότι σε αυτό το στάδιο αυτό που προτείνουμε μπορεί να λειτουργήσει για την ΕΕ και μπορεί να φέρει κοντά τα κράτη-μέλη, επειδή πολλές από τις προτάσεις δεν έχουν οδηγήσει σε συναίνεση στο συμβούλιο. Η εργασία για μια συναίνεση στο συμβούλιο είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντική όσο η υποβολή νέων προτάσεων από την Επιτροπή» επεσήμανε ο Τίμερμανς, «δείχνοντας» παράλληλα εμμέσως πλην σαφώς την προσπάθεια της Κομισιόν να συγκεραστούν, μέσω των προτάσεών της, οι αντικρουόμενες απόψειςμεταξύ των κρατών-μελών.

ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΜΕ ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ. «Είμαι ξεκάθαρος. Πρέπει να αντιδρούμε στις εξελίξεις. Δεν μπορούμε να παγώσουμε τη δραστηριότητα και την ευελιξία μας μόνο και μόνο επειδή έχουμε προκατασκευασμένες ιδέες για το ποια είναι η τέλεια απάντηση. Πρέπει να παραμείνουμε ευέλικτοι και να είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε στις εξελίξεις» πρόσθεσε, επισημαίνοντας έτσι ότι η Κομισιόν είναι έτοιμη να εισηγηθεί νέα μέτρα, ακόμη και ευρωπαϊκή εφαρμογή του ιβηρικού μοντέλου, αν κριθεί αναγκαίο. Ανέδειξε, πάντως, τις δυσκολίες εφαρμογής του ιβηρικού μοντέλου. «Λειτουργεί εάν η συμβολή στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ήδη υψηλή, οπότε ο ρόλος του φυσικού αερίου είναι αρκετά περιορισμένος» είπε, προσθέτοντας, πάντως, ειδικά για την Ελλάδα – ενδεχομένως με νόημα, καθώς η χώρα μας υποστήριξε σθεναρά αυτό το είδος πλαφόν – ότι «η συνιστώσα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξάνεται γρήγορα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας».

Υπεραμύνθηκε, πάντως, των προτάσεων της Κομισιόν. «Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να μειώσουμε την αστάθεια των αγορών. Δεν μπορείτε να μετατρέψετε το ακριβό αέριο σε φθηνό με ανώτατο όριο τιμής» είπε. «Υπάρχει λόγος να περιοριστεί η τιμή και αυτό κάνουμε με τον διάδρομο που προτείνουμε, ο οποίος υπό ορισμένες συνθήκες θα είναι ανώτατο όριο τιμής» συμπλήρωσε, αναφερόμενος στο δυναμικό όριο τιμών για τις συναλλαγές στο TTF. Τόνισε, πάντως, ότι αποτελεί μέτρο «έσχατης λύσης», το οποίο πρέπει να είναι προσωρινό και να μην επηρεάζει την ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο.

Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ. Σχετικά με την αδυναμία να αναζητηθεί αποτελεσματική λύση αντιμετώπισης στην ΕΕ ο Τίμερμανς δεν δίστασε να επικρίνει τη στάση των κρατών-μελών. «Ενας από τους λόγους που οι τιμές είναι υψηλότερες στην Ευρώπη από ό,τι στην Ασία είναι επειδή οι χώρες ανταγωνίζονταν μεταξύ τους. Υπήρχε πολλή νευρικότητα σε ορισμένες χώρες, η Γερμανία είναι μία από αυτές, μέχρι τα επίπεδα αποθήκευσης να ανέλθουν στο 90% ή περισσότερο. Τώρα αυτή η νευρικότητα μπορεί να μειωθεί, φέρνοντας τις χώρες πιο κοντά σε από κοινού προμήθειες. Και στη Γερμανία έχει υιοθετηθεί η ιδέα να γίνει από κοινού (προμήθεια)» είπε, αναφερόμενος στην πρόταση για κοινή προμήθεια φυσικού αερίου. Οπως επεξήγησε, η κοινή αγορά αερίου θα γίνεται από έναν πάροχο υπηρεσιών, επιλεγμένο μέσω διαδικασίας δημόσιου διαγωνισμού. «Το μέτρο αυτό θα σταθεροποιήσει την αγορά. Σε πολλούς ευρωπαίους ηγέτες αρέσει η ιδέα τής από κοινού αγοράς. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια σημαντική τομή».

Σε ερώτηση σχετικά με το ενδεχόμενο διακοπής της ηλεκτροδότησης απάντησε: «Ο μόνος τρόπος για να έχουμε μπλακάουτ είναι εάν τα κράτη-μέλη καταφεύγουν στον εγωισμό. Δεν βλέπω τον λόγο για μπλακάουτ εάν κάνουμε αυτά που προτείνουμε και εάν τα κράτη-μέλη συμφωνήσουν». Οσον αφορά την ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών, τόνισε ότι «θέτουμε την απαραίτητη νομική βάση για να γίνει αυτό. Χρειαζόμαστε μια φόρμουλα τιμών και προεπιλεγμένες διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης. Η πρότασή μας παρέχει βεβαιότητα ως προς την τιμή που θα χρησιμοποιηθεί μεταξύ των κρατών-μελών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, επομένως θα πρέπει να υπάρχει δίκαιη αποζημίωση για τα αιτούντα κράτη-μέλη και για τα κράτη-μέλη που παρέχουν. Η ιδέα με την αλληλεγγύη είναι ότι καμία χώρα δεν θα μείνει στο κρύο εάν το ρωσικό αέριο διακοπεί εντελώς».

Η ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ. Παράλληλα, έδωσε έμφαση στην ανάγκη ενεργειακής μετάβασης, αλλά και εξοικονόμησης ενέργειας. «Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για τη μείωση της ζήτησης. Χωρίς μείωση της ζήτησης τίποτα δεν θα λειτουργήσει», είπε, επαναλαμβάνοντας τη θέση αυτή αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. «Δεν πρόκειται να ξαναδούμε φθηνά ορυκτά καύσιμα. Αλλά οι τιμές της ενέργειας μπορεί να μειωθούν εάν κάνουμε την ενεργειακή μετάβαση πιο γρήγορα, αν μεταβούμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αν προωθήσουμε το RePowerEU». Αλλωστε, όπως επεσήμανε, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης πρέπει να συνδυαστούν με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, διότι οι δυσκολίες για τη διασφάλιση προμήθειας ενέργειας δεν τελειώνουν φέτος.

«Ολοι λένε ότι αυτός ο χειμώνας θα είναι δύσκολος, αλλά τα αποθέματα φυσικού αερίου είναι εντάξει, οπότε θα τον ξεπεράσουμε, αν δεν έχουμε σιβηρικό χειμώνα. Ο επόμενος χειμώνας θα είναι πολύ πιο δύσκολος επειδή το ρωσικό αέριο θα είναι ένα πολύ μικρό μέρος των αποθεμάτων μας, και η υπόθεσή μου είναι ότι και ο τρίτος χειμώνας θα είναι δύσκολος, παρότι η πρόκληση δεν θα είναι τόσο μεγάλη όσο στον δεύτερο χειμώνα, αλλά θα εξακολουθήσει να αποτελεί πρόκληση» τόνισε.