Ιστορίες ανθρωπιάς και απανθρωπιάς

Από την Πολωνία, το πολιτικό δράμα «Τα ίχνη της βίας» («Zeby nie bylo sladów», 2021) εξιστορεί μια υπόθεση που είχε συγκλονίσει τη χώρα επί κομμουνιστικού καθεστώτος προκαλώντας μάλιστα διεθνή απήχηση: το 1983 στη Βαρσοβία, χωρίς λόγο και αιτία, ένας επαναστατημένος νεαρός ποιητής που επρόκειτο να δώσει εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο (Ματέους Γκόρσκι), γιος της ποιήτριας της «Αλληλεγγύης» Μπάρμπαρα Σάντοφσκα (Σάντρα Κορσένιακ) που βρισκόταν στο στόχαστρο της κυβέρνησης, ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου από την πολιτοφυλακή μπροστά στα μάτια του καλύτερού του φίλου Γιούρεκ Ποπιέλ (Τόμας Ζιέτεκ). Ο τελευταίος, σε συνεργασία με την τραγική μάνα, θα μπει σε μια απελπιστική διαδικασία προκειμένου να δικαιώσει τον φίλο του που πέθανε τόσο άδικα και απάνθρωπα. Η έννοια της απανθρωπιάς είναι κυρίαρχη στην ατμόσφαιρα της ταινίας στην οποία ο 38χρονος σκηνοθέτης Γιαν Ματουζίνσκι (που προέρχεται από την τηλεόραση και εδώ παραδίδει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του) καταγράφει όλα τα στάδια αυτής της προσπάθειας του Ποπιέλ, δίδοντας βάρος ακόμα και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Είναι πραγματικά απίστευτο το πόσο απροκάλυπτα οι Αρχές θέλησαν να σβήσουν κάθε «ίχνος βίας», την ώρα που το πόρισμα του ιατροδικαστή ήταν ότι ο νεαρός πέθανε λες και μια νταλίκα τον πάτησε τρεις φορές! Πολύ προσγειωμένη, στιβαρή σκηνοθεσία, καθαρό βλέμμα, προφανώς μια επισταμένη έρευνα αρχείων για τη συγγραφή του σεναρίου αλλά και καλές ερμηνείες, κυρίως από τους ηθοποιούς στους δεύτερους ρόλους, όπου ξεχωρίζει ο Ρόμπερτ Βιέσκεβιτς ως στρατηγός Τσέσλαβ Κίστζακ: ο υπεύθυνος για το κουκούλωμα της υπόθεσης μετά από εντολή του τότε κυβερνήτη της Πολωνίας στρατηγού Γιαρουζέλσκι. Συγχρόνως μια ταινία που αναλύει με έξυπνο τρόπο ποικίλες ανθρώπινες σχέσεις όπως για παράδειγμα εκείνη του Ποπιέλ με τον πατέρα του (Γιάτσεκ Πράτσιακ), έναν ήπιο άνθρωπο αλλά παλιό κομμουνιστή που στρέφεται εναντίον του παιδιού του αδύναμος να καταλάβει το μέγεθος της αδικίας.