«Το άνοιγμα των αρχείων απογειώνει το ενδιαφέρον των ερευνητών»

Η δική σας εισήγηση στο Συνέδριο αφορά την «ελληνική γλώσσα στη δημόσια σφαίρα μετά το 1974». Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που εξετάζετε σε αδρές γραμμές;

Στην επιφάνεια, η εισήγηση επικεντρώνεται στο πώς η ελληνική γλώσσα έχει εξελιχθεί κατά το χρονικό διάστημα μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, που ξεκινά με την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 και προχωρά μέσα από την οικονομική κρίση, που ταλαιπώρησε τη χώρα τα τελευταία χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, αναδεικνύονται οι μεταβολές στη μορφή και στους συμβολισμούς της γλώσσας των ελληνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας που συνδέθηκαν με τη λαϊκοποίηση από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα. Εντοπίζονται, καταγράφονται και αναλύονται οι ιδεολογικές βλέψεις που πυροδότησαν και συνόδευσαν αυτές τις αλλαγές. Ουσιαστικά επιχειρείται μια δοκιμή επιστημονικού και κοινωνικού διαλόγου, με έντονο σκεπτικισμό για τη δύναμη και την ευχέρεια της γλώσσας, όχι απλά ως προς την περιγραφή των επικοινωνιακών συμβάντων, αλλά ως προς τη δυναμική της αναγωγή σε μια κοινωνική πρακτική, η οποία υπονομεύει τη δυνατότητα των παραληπτών των λόγων της δημόσιας σφαίρας να διατηρούν τα αντανακλαστικά τους στις κυρίαρχες πιέσεις, να τις αμφισβητούν και να αντιλέγουν. Ωστόσο, η εισήγηση δεν εστιάζει μόνο στην ελληνική γλώσσα, όπως αυτή εξελίχθηκε στο ιστορικό πλαίσιο της σύγχρονης ελληνικής κοινωνικής κρίσης, αλλά διευρύνεται προσεγγίζοντας παγκοσμίως τη συνάφεια και τον συσχετισμό της ελληνικής κρίσης με την παγκόσμια κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, υποδεικνύοντας ότι η ανίχνευση των ορίων της αντοχής στην κατανάλωση των ρητών και υπόρρητων μηνυμάτων παραμένει ένα διαρκές ζητούμενο, όταν μάλιστα οι εξουσίες συγκροτούν μορφές του λόγου οι οποίες προορίζονται να λειτουργήσουν με δεσποτικό χαρακτήρα.