Παγίδες στο Αιγαίο

Στη σύγχρονη επιστήμη της στρατηγικής ανάλυσης ο όρος καταγράφεται ως η «παγίδα του Θουκυδίδη» – και έχουν εστιάσει σε αυτόν τις τελευταίες δεκαετίες σχεδόν όλοι οι κορυφαίοι διεθνολόγοι και αναλυτές σε Ανατολή και Δύση. Τον αναζήτησαν αρκετοί και μετά την εντολή του Πούτιν για τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, πολλοί στρέφονται σε αυτόν εσχάτως και με αφορμή το κρεσέντο απειλών και λεονταρισμών της Τουρκίας κατά της Ελλάδας. Η «παγίδα του Θουκυδίδη» έχει εξελιχθεί διεθνώς σε ερμηνευτικό εργαλείο για τα αίτια του Πελοποννησιακού Πολέμου, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί ερμηνευτικό εργαλείο για τους περισσότερους πολέμους. Η θεωρία που ανέπτυξε ο Θουκυδίδης, έστω κι αν δεν χρησιμοποίησε από την πλευρά του τον ίδιο όρο, αναδεικνύει τις μεταβολές που συνεπάγεται μια ανατροπή στην ισορροπία ισχύος σε μια περιοχή, στενή ή ευρύτερη. Οταν μια ισχυρότερη δύναμη αντιλαμβάνεται την άνοδο μιας άλλης, συνήθως επιλέγει τον δρόμο της σύγκρουσης – ενίοτε κινούμενη προληπτικά για να διαφυλάξει τη δική της ασφάλεια, πριν η ανερχόμενη δύναμη την επισκιάσει. Τον 5ο αιώνα π.Χ. η ισχυρή Σπάρτη διαισθανόταν ότι η αθηναϊκή άνοδος – οικονομική και στρατιωτική – στο τέλος της ημέρας θα δημιουργήσει δισεπίλυτα προβλήματα σε όσους κατοικούσαν στη λακωνική πεδιάδα και στους συμμάχους τους, και κάπως έτσι οι αφορμές για μια άγρια σύγκρουση που άλλαξε την ιστορία του ελλαδικού χώρου βρέθηκαν γρήγορα.