Ο καρκίνος αποτελεί σήμερα (και) στη χώρα μας την πρώτη αιτία θανάτου, με ποσοστό 27% επί του συνόλου των ετήσιων απωλειών. Μάλιστα, στις μεγαλύτερες ηλικίες (65 ετών και άνω) σκαρφαλώνει στο 38%, με αποτέλεσμα τα επίσης συχνά καρδιαγγειακά νοσήματα να βρίσκονται δεύτερα στη «μαύρη» αυτή λίστα. Σύμφωνα όμως με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου μία στις τρεις περιπτώσεις καρκίνου μπορεί να προληφθεί.

Η επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας Λίνα Πάσχου και η καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής Θεοδώρα Ψαλτοπούλου εστιάζουν σε 10 πρακτικές συμβουλές που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

 

Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους. Τα περιττά κιλά αυξάνουν τις πιθανότητες για διάφορους τύπους καρκίνου, όπως του οισοφάγου, του παγκρέατος, του παχέος εντέρου, των νεφρών και του θυρεοειδούς αδένα. Εχει υπολογιστεί ότι αν κάθε ενήλικος στις ΗΠΑ μειώσει τον δείκτη μάζας σώματος κατά 1%, αυτό θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό νέων περιπτώσεων καρκίνου ως και 100.000.

Μείωση κατανάλωσης κόκκινου κρέατος. Η συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και του στομάχου. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ερευνας για τον Καρκίνο συνιστά όχι περισσότερη από μία μερίδα την εβδομάδα.

Χρήση αντηλιακού. Η συχνή και μακρόχρονη έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ιάσιμες αν εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν εγκαίρως, αλλά μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή αν εξαπλωθούν και σε άλλα όργανα του σώματος. Το αντηλιακό με παράγοντα προστασίας SPF 30 ή μεγαλύτερο βοηθάει στην πρόληψη.

Συχνή κατανάλωση λαχανικών και φρούτων. Τα λαχανικά και φρούτα μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή μιας σειράς καρκίνων, όπως του στόματος, του τραχήλου, της τραχείας και του οισοφάγου. Αυτές οι τροφές έχουν ουσίες που βοηθούν τα κύτταρα να αποτρέψουν βλάβες που μπορεί να οδηγήσουν αργότερα σε καρκίνο. Θα πρέπει να λαμβάνουμε τουλάχιστον τρεις μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα.

Μείωση κατανάλωσης ζάχαρης. Τα τρόφιμα ή ποτά με πολλή ζάχαρη τείνουν να έχουν περισσότερες θερμίδες. Εάν τα τρώμε συχνά, είναι πιο πιθανό να λάβουμε περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνουμε σε μία ημέρα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και έτσι να αυξηθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου. Επίσης, οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία που επάγει καρκινικά μονοπάτια.

Εμβολιασμός έναντι HPV και ιού ηπατίτιδας Β. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) συχνά μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω των σεξουαλικών επαφών. Αποτελεί αιτία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες και επίσης μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του κόλπου, του πέους, του πρωκτού και του στόματος. Τα κορίτσια μπορούν να κάνουν το εμβόλιο μεταξύ 9 και 26 ετών και τα αγόρια από 9 έως 21 ετών. Η χρήση προφυλακτικού μπορεί επίσης να μειώσει τις πιθανότητες προσβολής από HPV. Τα άτομα που έχουν τον ιό της ηπατίτιδας Β έχουν 100 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του ήπατος. Και όσοι έχουν χρόνια ηπατικά προβλήματα, αρκετούς σεξουαλικούς συντρόφους ή μοιράζονται βελόνες για χρήση ναρκωτικών έχουν υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από ηπατίτιδα Β, μαζί με τα άτομα που εργάζονται σε επαφή με ανθρώπινο αίμα. Αλλά ο έγκαιρος εμβολιασμός μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση.

Συστηματική άσκηση. Τα άτομα που ασκούνται συστηματικά είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού ή της μήτρας. Με την καθημερινή σωματική δραστηριότητα το σώμα χρησιμοποιεί περισσότερη ενέργεια και αποτρέπει τη συσσώρευση ορισμένων ορμονών και ουσιών που συνδέονται με καρκινογένεση. Η άσκηση βοηθάει φυσικά στην αντιμετώπιση και άλλων προβλημάτων υγείας, όπως σακχαρώδους διαβήτη και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Διακοπή καπνίσματος. Αν και το ποσοστό των ανθρώπων που καπνίζουν καθημερινά σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχει μειωθεί από περισσότερο από 40% σε σχέση με τη δεκαετία του 1960 σε περίπου 10%, ο καπνός εξακολουθεί να είναι η πρώτη τροποποιήσιμη αιτία θανάτου, καθώς οδηγεί σε καρκίνο αλλά και σε καρδιαγγειακά προβλήματα.

Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πεπτικού συστήματος, όπως του οισοφάγου, του στομάχου, του ήπατος και του παχέος εντέρου, καθώς και καρκίνου του μαστού. Οι άνδρες δεν πρέπει να πίνουν περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα και οι γυναίκες πρέπει να περιορίζονται σε ένα.

Προληπτικοί έλεγχοι. Οσο πιο γρήγορα εντοπιστούν προειδοποιητικά σημάδια καρκίνου τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ανάρρωσης. Μια ποικιλία προληπτικών εξετάσεων είναι διαθέσιμη για διαφόρους τύπους καρκίνου στις μέρες μας, όπως η μαστογραφία για καρκίνο του μαστού, η κολονοσκόπηση για καρκίνο του παχέος εντέρου, η μέτρηση PSA για καρκίνο του προστάτη ή ο έλεγχος σπίλων για καρκίνο του δέρματος.