Συνταγματολόγοι και πολιτική εξουσία

Οι σχέσεις μεταξύ συνταγματολόγων και πολιτικής εξουσίας είναι συνήθως σχέσεις έντασης, αφού καθήκον του συνταγματολόγου είναι να εντοπίζει και να προβάλλει τις, κατά την άποψή του, αντισυνταγματικότητες. Θα μπορούσε μάλιστα να ισχυριστεί κανείς ότι ο συνταγματολόγος είναι «καταδικασμένος» να εμφανίζεται μονίμως ως αντιπολιτευόμενος, ανεξαρτήτως των προσώπων και της εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία. Ηδη το 1852 ο βασιλιάς Οθωνας είχε καλέσει τον πρώτο μεγάλο έλληνα συνταγματολόγο, τον Ν. Ι. Σαρίπολο, για να τον επιπλήξει: «Μανθάνω», του λέει, «ότι μετά πολλής ελευθερίας διδάσκετε». Και τότε του απαντάει ο Σαρίπολος: «Ει περ η ελευθερία υπό της οικουμένης απάσης εδιώκετο, ήθελε διασωθή εν Ευρώπη· ει δ’ από της Ευρώπης εφυγαδεύετο, έδει αυτήν ευρείν καταφυγήν εν τήδε τη γενεθλίω αυτής χώρα· ει δε και από ταύτης εξωθείτο, άξιον αυτής άσυλον το Πανεπιστήμιον· ει δε κακείθεν εδιώκετο, εγώ τελευταίος τον μυστικόν ίακχον ήθελον εκφέρει». Τελικά, ο Σαρίπολος «πλήρωσε» τα λεγόμενά του με απόλυση. Από τα βέλη της πολιτικής εξουσίας, και μάλιστα του Ελευθερίου Βενιζέλου, δεν γλύτωσε ούτε και ο μεγαλύτερος έλληνας συνταγματολόγος του Μεσοπολέμου, ο Αλέξανδρος Σβώλος. Πράγματι, ο Βενιζέλος, στο πλαίσιο διαφωνίας του με τον Σβώλο το 1931 για τον συνδικαλισμό των δημοσίων υπαλλήλων, δήλωνε ότι αν η γνώμη του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου επί της ερμηνείας του Συντάγματος θεωρείται πιο έγκυρη από οποιαδήποτε άλλη, «θα εκύτταζα, εάν ηδυνάμην, διά νόμου να καταργήσω την έδραν του Συνταγματικού Δικαίου, διά ν’ αποτρέψω τον κίνδυνον, ο οποίος θα επεκρέματο κατά του ελληνικού κράτους να εξαρτάται η πολιτική ζωή της Χώρας από την γνώμην ενός καθηγητού». Δικαίως λοιπόν ο Αριστόβουλος Μάνεσης συμφωνούσε με τον Ν. Ι. Σαρίπολο, όταν ο τελευταίος χαρακτήριζε την έδρα του Συνταγματικού Δικαίου ως την «ελευθερωτέρα των εδρών».