Οι ταινίες με σεξουαλικές σκηνές ανηλίκων και εφήβων ηθοποιών που γυρίστηκαν σε περασμένες δεκαετίες επανεξετάζονται έπειτα και από τη μήνυση που κατέθεσαν πρόσφατα οι πρωταγωνιστές της ταινίας του 1968 «Ρωμαίος και Ιουλιέτα».

Οι σταρ Ολίβια Χάσεϊ και Λέοναρντ Γουάιτινγκ υπέβαλαν μήνυση κατά του στούντιο της Παραμάουντ ζητώντας αποζημίωση 500 εκατ. δολάρια για τη γυμνή σκηνή που γύρισαν με τον σκηνοθέτη της ταινίας Φράνκο Τζεφιρέλι όταν ήταν μόλις 15 και 16 ετών. Σύμφωνα με την καταγγελία, οι ηθοποιοί «ενημερώθηκαν από τον σκηνοθέτη τους ότι πρέπει να παίξουν γυμνοί, αλλιώς η ταινία θα αποτύχει».

Η κινηματογραφική παραγωγή των τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα χρειάζεται επανεκτίμηση, αναφέρει σε δημοσίευμά του ο «Guardian» περιγράφοντας τις περιπτώσεις της 12χρονης Τζόντι Φόστερ όταν υποδυόταν ένα κορίτσι που εξαναγκάζεται σε σεξουαλική εργασία στην ταινία «Taxi Driver» ή το γυμνό μπάνιο τής μόλις 16 ετών Τζένι Αγκατερ στο «Walkabout» του 1971. Η σκηνή γυρίστηκε εν γνώσει και με τη συγκατάθεση της Αγκατερ και καμιά τους δεν εξέφρασε λύπη ή δυσαρέσκεια για τους ρόλους αυτούς. Αλλά σε ποια ηλικία θα πρέπει να θεωρείται ένας ηθοποιός αρκετά ώριμος ώστε να έχει δώσει αυτή τη συγκατάθεση; Μήπως επίσης θα πρέπει να τους επιτρέπεται να αλλάξουν γνώμη αργότερα;

Και η Ναστάσια Κίνσκι; Ηταν 13 ετών όταν ο γερμανός σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς τής έδωσε το ρόλο στην ταινία του «Wrong Move» (1975), στην οποία εμφανίζεται γυμνόστηθη σε μια σεξουαλική κατάσταση. Στα 14 της εμφανίζεται ολόγυμνη στο θρίλερ «To the Devil a Daughter», με συμπρωταγωνιστή τον Κρίστοφερ Λι. Στα 17 της έπαιξε στη σεξοκωμωδία «Μείνε όπως είσαι», στην οποία υποδυόταν τη συχνά γυμνή έφηβη ερωμένη του Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, ο οποίος τότε είχε περάσει τα 50. Το 1997 η Κίνσκι δήλωσε: «Αν είχα κάποιον να με προστατεύει ή αν ένιωθα μεγαλύτερη ασφάλεια για τον εαυτό μου, δεν θα είχα δεχθεί ορισμένα πράγματα. Οπως τις γυμνές σκηνές. Μέσα μου αυτό με διέλυε».

Θολά όρια

Ψάχνοντας στη σκόνη του ευρωπαϊκού κινηματογράφου των δεκαετιών του 1970 και του 1980, μπορεί κάποιος να εντοπίσει δεκάδες ταινίες ξεχασμένες αλλά ενοχλητικές για τον εκμεταλλευτικό τους χαρακτήρα, καθώς μερικές φαίνεται να έχουν θολά όρια μεταξύ «ερωτικού δράματος» και σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Πολλές από αυτές μάλιστα εξακολουθούν να κυκλοφορούν και κάποιοι αντιπαραβάλλουν τον φιλελεύθερα σκεπτόμενο ευρωπαϊκό κινηματογράφο απέναντι στο σεμνότυφο Χόλιγουντ. Ακόμα και η Ολίβια Χάσεϊ το 2018, μέσα στο #MeToo, είχε δηλώσει στο «Variety» για το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» ότι στο παρελθόν «πολλές ταινίες είχαν γυμνό. Κανείς δεν το σκεφτόταν ιδιαίτερα».

Αλλά και ο αμερικανικός κινηματογράφος χρησιμοποίησε νεαρούς και νεαρές ηθοποιούς σε ταινίες με σεξουαλικό περιεχόμενο. Η Μπρουκ Σιλντς, η οποία φωτογραφήθηκε γυμνή για το περιοδικό «Sugar and Spice» του «Playboy», ήταν 10 ετών. Στη συνέχεια ήρθε η ταινία που την έκανε να ξεχωρίσει: το «Pretty Baby», στην οποία υποδύθηκε τη 12χρονη κόρη μιας εργάτριας του σεξ σε ένα μπουρδέλο της Νέας Ορλεάνης του 1917. Σκηνοθέτης ήταν ο Ευρωπαίος Λουί Μαλ, αλλά το σενάριο ξεκίνησε και συνυπογράφτηκε από την Αμερικανίδα Πόλι Πλατ. Η Πλατ εμπνεύστηκε από το έργο του EJ Bellocq, ενός φωτογράφου που απεικόνιζε τη συνοικία των κόκκινων φαναριών της Νέας Ορλεάνης. Ο χαρακτήρας της Σιλντς έχει σεξουαλική σχέση με τον Bellocq (τον οποίο υποδύεται ο Κιθ Καραντάιν) και ποζάρει για αυτόν γυμνή.

Ορισμένοι, όπως η αμερικανίδα τηλεπαρουσιάστρια Ρόνα Μπάρετ, χαρακτήρισαν την ταινία «παιδική πορνογραφία». Αλλοι πρόβαλαν ως δικαιολογία ότι η Σιλντς είναι «ώριμη πέρα από την ηλικία της». «Το άμεσο βλέμμα της είναι γεμάτο αμφιλεγόμενη σεξουαλικότητα», έγραψε για αυτήν το περιοδικό «People» σε ένα προφίλ του 1978. Η Σιλντς δεν κατηγόρησε ποτέ ευθέως άλλους ότι την εκμεταλλεύθηκαν ως ανήλικη. Και το 2021 δήλωσε στον «Guardian» ότι «δεν είχε προσωπικά πληγεί» από το «Pretty Baby», προσθέτοντας: «Απλώς δεν ξέρω αν θα μπορούσες να κάνεις αυτή την ταινία σήμερα. Υποθέτω ότι θα έπρεπε να έχεις μια ηθοποιό που ήταν μεγαλύτερη, να υποδύεται τη νεότερη».

Στην τηλεόραση

«Το πρώτο μου γύρισμα ήταν μια σκηνή σεξ» θυμάται η ηθοποιός Λάγια Λούις από τη βρετανική νεανική σειρά «Skins» που παιζόταν από το 2007 έως το 2013. Σήμερα όμως, ως αποτέλεσμα του #MeToo και του σκανδάλου του Χάρβεϊ Γουάινστιν, η προστασία των νεαρών ηθοποιών είναι πιο ισχυρή. Σε σειρές που πραγματεύονται την εφηβική σεξουαλικότητα, όπως το «Euphoria» του ΗΒΟ και το «Sex Education» του Netflix, αυτοί που υποδύονται εφήβους είναι σχεδόν πάντα άνω των 18 ετών και συχνά έχουν ρήτρες απαγόρευσης της γύμνιας στα συμβόλαιά τους. Η καθιέρωση συντονιστών οικειότητας στα γυρίσματα επίσης έχει βοηθήσει. Η επικοινωνία και η συναίνεση είναι απαραίτητες, τόσο με τους γονείς και τους κηδεμόνες όσο και με τους ηθοποιούς και τους κινηματογραφιστές, και το πραγματικό γυμνό θεωρείται πλέον σπάνια απαραίτητο. «Για παράδειγμα, αν δεν είναι κατάλληλο για κάποιον να είναι γυμνός, βάλτε τον να φορέσει ένα κορμάκι και ένα καλσόν, βάλτε τον πίσω από ένα παραβάν και βάλτε ένα φως πίσω του. Ολα δείχνονται με τις σιλουέτες» προτείνει η συντονίστρια οικειότητας της σειράς «Sex Education» Ιτα Ο’ Μπράιεν.