Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, σήμερα. Και μια ακόμα συμβολική επέτειος: πριν από 80 χρόνια, από τον Φεβρουάριο ως τον Αύγουστο του 1943, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Καβάλας, πολλών ακόμα πόλεων της βόρειας Ελλάδας, φορτώθηκαν στα τρένα για τα στρατόπεδα, σε ένα ταξίδι για τους περισσότερους χωρίς επιστροφή. Κάπως έτσι χάσαμε τους δικούς μας Εβραίους, τις εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας, αλλά τα μεταπολεμικά χρόνια η απώλεια αυτή θεωρήθηκε από την κοντόφθαλμη ελληνική εθνικοφροσύνη ως βήμα προς την εθνική καθαρότητα, με αποτέλεσμα για καιρό να γίνονται προσπάθειες ξεριζώματος και της μνήμης.

Ευτυχώς, τα τελευταία λίγα χρόνια, χάρις σε ελάχιστους λογοτέχνες, σε σπουδαίους ιστορικούς, στις εβραϊκές σπουδές που διαδόθηκαν ευρύτατα αλλά και στην αποφασιστικότητα πολιτών και μερικών πολιτικών, η εθνική μνήμη ανασυγκροτείται, καλύπτοντας με θάρρος τα κενά της ιστορίας. Οι Ελληνες, επιτέλους, μαθαίνουν να αναμετριούνται με το παρελθόν τους, και κυρίως με τα τμήματα εκείνα της ιστορίας τους που φωτίζονταν επιλεκτικά ή αποσιωπούνταν επιλεκτικά, για εθνικούς και ιδεολογικούς λόγους. Για να το πω με τα λόγια του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, χρειάζεται να κάνουμε το παν για να γραφτεί, επιτέλους, η «σκισμένη σελίδα της ιστορίας μας».