Την αξιοποίηση των πόρων, που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων προκρίνει η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργρέτε Βεστάγκερ ως απαραίτητα εργαλεία χρηματοδότησης στο πλαίσιο του «Βιομηχανικού Σχεδίου Πράσινης Συμφωνίας» με το οποίο η Κομισιόν στοχεύει να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και να υποστηρίξει την επιτάχυνση της παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ στις πράσινες τεχνολογίες προκειμένου να αντιμετωπίσει το αμερικανικό πακέτο των 370 δισ. δολ., γνωστό με το ακρωνύμιο IRA, που προβλέπει εκτεταμένες επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές στις πράσινες τεχνολογίες όταν παράγονται εντός ΗΠΑ.

Στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες η δανή επίτροπος τοποθέτησε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας, για το οποίο υπάρχουν αντικρουόμενες θέσεις τόσο μεταξύ των κρατών-μελών όσο και μεταξύ των επιτρόπων, σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Χαλάρωση κανόνων

Οπως επεσήμανε η Βεστάγκερ το «Σχέδιο» της Κομισιόν, το οποίο θα συζητήσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ξεκινά σήμερα, προβλέπει χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης σχεδίων για την ενεργειακή μετάβαση, αξιοποίηση όσων κεφαλαίων έχουν μείνει από το Ταμείο Ανάκαμψης με σκοπό τη στήριξη των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, αλλά και περαιτέρω προσπάθειες για την ανάπτυξη των σχετικών δεξιοτήτων και τη σύναψη περισσότερων εμπορικών συμφωνιών.

«Το σχέδιο δεν αφορά μόνο το πώς λειτουργεί το IRA, αλλά αφορά γενικότερα την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας» τόνισε η Μαργρέτε Βεστάγκερ. «Ο κίνδυνος με τον νόμο των ΗΠΑ είναι ότι ο συνδυασμός ελκυστικών επιχορηγήσεων και χαμηλού και προβλέψιμου ενεργειακού κόστους καθιστούν πιο ελκυστικές τις επενδύσεις εκεί και όχι εδώ. Ο κίνδυνος είναι η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης στην ΕΕ να σταματήσει. Αντίθετα θέλουμε επιτάχυνση» προειδοποίησε.

Ανάμεσα στα «δύσκολα», όπως τα χαρακτήρισε, που χρειάζεται να γίνουν για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας η εκτελεστική αντιπρόεδρος ξεχώρισε την ενίσχυση των δεξιοτήτων, την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, αλλά και την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. «Το σημαντικό δεν είναι να είναι η χρηματοδότηση δημόσια, αλλά ιδιωτική, να δώσουμε ώθηση στην αγορά κεφαλαίων με ιδιαίτερη έμφαση στα επιχειρηματικά κεφάλαια ρίσκου».

Aντιστάσεις

Αντανακλώντας τις διαφορετικές απόψεις μεταξύ των κρατών-μελών, καθώς υπάρχουν έντονες αντιστάσεις από ορισμένες χώρες έναντι της δημιουργίας ενός νέου Ταμείου με κοινό δανεισμό, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Κυριαρχίας, η Βεστάγκερ είπε: «Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικά εργαλεία χρηματοδότησης από τα συνηθισμένα στους τομείς που χρειαζόμαστε επιτάχυνση. Συζητάμε το Ταμείο Κυριαρχίας, για το οποίο υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το μέγεθος, πώς θα χρηματοδοτηθεί, και κυρίως πώς θα λειτουργήσει. Πρέπει να κάνουμε επενδύσεις με επενδυτικά κεφάλαια. Είναι μια από τις ιδέες που μας λείπει. Τα επενδυτικά κεφάλαια που είναι διατεθειμένα να επενδύσουν με ρίσκο. Ας μη σκεφτόμαστε μόνο επιχορηγήσεις, δάνεια ή εγγυήσεις. Οι προϋπολογισμοί δέχονται προκλήσεις. Πρέπει να συμπληρώνουμε την εργαλειοθήκη μας. Αναγνωρίζουν όλοι ότι ακόμη και αν προχωρήσει η πρόταση για το Ταμείο Κυριαρχίας θα χρειαστεί χρόνος για να λειτουργήσει. Πρέπει να δούμε πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα κονδύλια που ήδη υπάρχουν» είπε, αναφερόμενη στα κονδύλια του RRF που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από το σκέλος των δανείων και εκτιμώνται γύρω στα 200 δισ. ευρώ. Οσον αφορά το Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας η Κομισιόν σχεδιάζει να παρουσιάσει την πρότασή της σε συνδυασμό με την ενδιάμεση αναθεώρηση του Μακροπρόθεσμου Προϋπολογισμού της ΕΕ προς το τέλος της άνοιξης.

Η Βεστάγκερ επεσήμανε ταυτόχρονα ότι θα πρέπει να δούμε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. «Βραχυπρόθεσμα το InvestEU μπορεί να παίξει ρόλο, να γεφυρώσει τον χρόνο μέχρι το Ταμείο Κυριαρχίας. Είναι σημαντικό κάθε κράτος να ενταχθεί στην προσπάθεια ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας στην πράσινη μετάβαση» τόνισε, επισημαίνοντας επίσης ότι στην περίπτωση του Ταμείου Κυριαρχίας θα πρέπει «να διασφαλίσουμε ότι είναι αποτελεσματικό σε μικρό διάστημα».

Σχετικά με τη χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, το επονομαζόμενο Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης και Μετάβασης, για το οποίο η δημόσια διαβούλευση με τα κράτη-μέλη ολοκληρώνεται τη Δευτέρα, η Μαργρέτε Βεστάγκερ τόνισε ότι θα είναι προσωρινό και στοχευμένο. Ποιες τεχνολογίες θα αφορά; «Τις τεχνολογίες που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων κατά της κλιματικής κρίσης και είναι πιο ευάλωτοι να μετακινηθούν στις ΗΠΑ». Σε αυτές περιλαμβάνονται οι τεχνολογίες αποθήκευσης του άνθρακα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι εγκαταστάσεις παραγωγής υδρογόνου με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η παραγωγή μπαταριών για την ηλεκτροκίνηση.

Μεγαλύτερη στήριξη

Σχετικά με το ζήτημα που έχουν εγείρει αρκετά κράτη-μέλη, μεταξύ τους και η Ελλάδα, που αφορά τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού, καθώς οι μεγαλύτερες χώρες έχουν το πλεονέκτημα λόγω της δημοσιονομικής τους ικανότητας να παράσχουν μεγαλύτερη στήριξη με κρατικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις τους, η Βεστάγκερ διαβεβαίωσε ότι στο προτεινόμενο πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις θα λαμβάνεται υπόψη ο στόχος της συνοχής και της ενιαίας αγοράς. «Μπορείς να κάνεις περισσότερες επενδύσεις λαμβάνοντας μεγαλύτερες κρατικές ενισχύσεις αν έχεις δραστηριότητες σε περισσότερες από τέσσερις χώρες» είπε η εκτελεστική αντιπρόεδρος, σημειώνοντας πάντως ότι «υπάρχει μεγάλος βαθμός συμφωνίας για την πρότασή μας».

Οπως είπε «θέλουμε να προωθήσουμε τις επενδύσεις σε περιοχές που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη». Επεξήγησε ότι υπάρχει πρόβλεψη μια επένδυση μέχρι 100 εκατ. ευρώ σε περιοχή που δεν χαρακτηρίζεται ως υποβοηθούμενη να μπορεί να λάβει 10% σε ενισχύσεις, ενώ σε μια περιοχή φτωχότερη μια επένδυση μέχρι 300 εκατ. ευρώ μπορεί να λάβει 30% σε βοήθεια. «Είναι διαφορετική προσέγγιση. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν έχουν όλα τα κράτη-μέλη την ίδια δημοσιονομική ικανότητα. Η ύπαρξη ανώτατων ορίων είναι για να γίνουν επενδύσεις ελκυστικές σε περιοχές που χρειάζονται στήριξη, που είναι φτωχότερες, δίνοντας μεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης για μεγαλύτερο ποσό επένδυσης. Είναι προσωρινό» είπε.

Σχετικά με τα επόμενα βήματα, τα οποία θα συμβάλουν και αυτά στην επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, η Μαργρέτε Βεστάγκερ είπε ότι τον Μάρτιο η Κομισιόν θα παρουσιάσει το net-zero act, που θα προβλέπει γρήγορες αδειοδοτήσεις, ενώ η Επιτροπή βρίσκεται επίσης στη διαδικασία αναθεώρησης του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορίες («ΓΚΑΚ»). Επίσης, η δανή επίτροπος σημείωσε ότι η Κομισιόν ετοιμάζει σχετικές ανακοινώσεις για την Ενιαία Αγορά, όπου θα περιλαμβάνεται επίσης εμβάθυνση και επέκταση του πεδίου εφαρμογής της ενιαίας αγοράς.