Σε πλήρη αποτυχία οδηγείται η εφαρμογή του νόμου για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού στις βουλευτικές εκλογές από τον τόπο διαμονής τους. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Γερμανίας με συμπαγές ελληνικό στοιχείο, αλλά η εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους κινείται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Τα κριτήρια του σχετικού νόμου είναι απαγορευτικά για τη μεγάλη μάζα των Ελλήνων της Γερμανίας που θα ήθελαν να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους στις εθνικές βουλευτικές εκλογές.

Περίπου μισό εκατομμύριο Ελληνες ζουν στη Γερμανία – σύμφωνα με τα στοιχεία της γερμανικής Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, 370.000 Ελληνες μόνο με ελληνική υπηκοότητα, σ’ αυτούς αθροίζονται άλλες περίπου 100.000 με διπλή, ελληνική και γερμανική, υπηκοότητα. Δεδομένου ότι η ελληνική υπηκοότητα δεν αφαιρείται, όλοι αυτοί έχουν δικαίωμα ψήφου στην Ελλάδα. Ωστόσο ελάχιστοι είναι εκείνοι που εγγράφηκαν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους που προβλέπει ο σχετικός νόμος, προκειμένου να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους.

Μέχρι τις 10 Φεβρουαρίου 2023 είχαν υποβληθεί στη διεύθυνση εκλογών του υπουργείου Εσωτερικών μόλις 1.095 αιτήσεις απόδημων Ελλήνων, οι οποίοι δηλώνουν ότι επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στον τόπο κατοικίας τους στη Γερμανία. Ειδικότερα, για τις μεγάλες πόλεις, όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση ελληνικού στοιχείου και θα στηθούν εκλογικά κέντρα, οι δηλώσεις εγγραφής έχουν ως εξής:

Βερολίνο 198, Μόναχο 187, Στουτγάρδη 142, Φρανκφούρτη 114, Ντύσελντορφ 84, Αμβούργο 68, Αννόβερο 12.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, μόνον ένας στους 500 Ελληνες της Γερμανίας έχει εγγραφεί μέχρι στιγμής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ελλήνων ψηφοφόρων εξωτερικού. Δεδομένου ότι δεν πρόκειται για έλλειψη ενδιαφέροντος – είναι νωπές οι μνήμες από τη μαζική μεταφορά ψηφοφόρων σε εκλογικές αναμετρήσεις προηγούμενων δεκαετιών -, το αβίαστο συμπέρασμα είναι ότι αιτία της μειωμένης εγγραφής είναι ο ίδιος ο νόμος. Οι προϋποθέσεις που θέτει για τη συμμετοχή των Ελλήνων του εξωτερικού στις εθνικές βουλευτικές εκλογές αφήνουν εκτός εκλογικής διαδικασίας τη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων που ζουν στη Γερμανία.

Τα κριτήρια του νόμου για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους των ελλήνων ψηφοφόρων εξωτερικού είναι σωρευτικά:

  • Να έχουν διαμείνει συνολικά δύο έτη εντός της ελληνικής επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων 35 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης εγγραφής.
  • Να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος (Ε1, Ε2, Ε3, Ε9).

Η πιστοποίηση των κριτηρίων διαμονής γίνεται με δημόσια έγγραφα, όπως:

  • Βεβαίωση φοίτησης από σχολείο πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
  • Βεβαίωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών (ένσημα ημεδαπής).
  • Βεβαίωση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας για το διάστημα που αυτή διαρκεί.

Η παγίδα

Οσοι πληρούν τα κριτήρια για να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους πρέπει να επισπεύσουν την εγγραφή τους για να προλάβουν την παγίδα της σχετικής δήλωσης. Η προθεσμία εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, όπως ρυθμίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, είναι μια άγνωστη εν πολλοίς παγίδα: σύμφωνα με το άρθρο 101 του Ν. 5003/2022 (Α΄230), εγγραφές ή μεταβολές αιτήσεων που λαμβάνουν χώρα σε χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 ημερών πριν από την προκήρυξη των εκλογών θα καταχωρίζονται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού μετά τη διενέργεια των εκλογών.

Στην περίπτωση των αναμενόμενων, πρόωρων εκλογών, η ημερομηνία προκήρυξής τους παραμένει άγνωστη. Αρα, άγνωστο παραμένει και το πότε θα αρχίσει να μετράει το 12ήμερο.

Ως εκ τούτου, όσοι θέλουν και πληρούν τα κριτήρια για να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους θα πρέπει να βιαστούν για να μη βρεθούν στο επίμαχο 12ήμερο. Οσοι βρεθούν σ’ αυτό, δεν θα μπορέσουν να ψηφίσουν  τώρα, αλλά στις επόμενες εκλογές, όποτε αυτές διενεργηθούν.

Αυτή η ρύθμιση θα οδηγήσει σε ακόμη μικρότερο αριθμό συμμετεχόντων ψηφοφόρων του εξωτερικού στις επικείμενες εκλογές.