Latin χούντα, ιρανός Χίτλερ και μια δυνατή φιλία

Από την τριλογία του Πάμπλο Λαρέν («Τόνι Μανέρο», «Νο», «Post Mortem») μέχρι τα ντοκιμαντέρ του Πατρίσιο Γκουζμάν, οι ταινίες που έχουν προβληθεί στην Ελλάδα γύρω από την κατάσταση που επικρατούσε στη Χιλή της χούντας του Αουγκούστο Πινοτσέτ στη δεκαετία του 1970 δεν είναι λίγες. Σε αυτές έρχεται τώρα να προστεθεί το «1976» (Χιλή /Αργεντινή/ Κατάρ, 2022), η πρώτη μεγάλου μήκους της Μανουέλα Μαρτέλι, η οποία έχει χαρεί διακρίσεις· από τις Κάννες όπου προβλήθηκε στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών ως το βραβείο σκηνοθεσίας που κέρδισε στο τελευταίο φεστιβάλ κινηματογράφου Νύχτες Πρεμιέρας της Αθήνας. Είναι πράγματι μια ταινία που αξίζει την προσοχή μας, μια άλλη ματιά πάνω σε εκείνη τη σκοτεινή περίοδο, η ματιά του ανθρώπου που ενώ ζει αποστασιοποιημένα και χωρίς να αναρωτιέται για τίποτα την καλοβολεμένη ζωή του, κάποια στιγμή νιώθει να ξυπνά από τον λήθαργο. Γιατί αυτό ακριβώς θα συμβεί μετά την τυχαία εμπλοκή μιας νεαρής γυναίκας (Αλίν Κουπενχάιμ) με την αντίσταση. Μια συγκυρία μέσα από την οποία θα προκύψει η γνωριμία της με έναν τραυματισμένο νεαρό επαναστάτη (Νίκολας Σεπούλβεδα) θα την ωθήσει να επανεξετάσει τη ζωή της, να αναρωτηθεί για το βόλεμά της, να αποκτήσει το κίνητρο για μια «περιπέτεια» με σημασία και ουσία. Η Μαρτέλι δεν έζησε εκείνη την περίοδο, φαίνεται όμως ότι έχει αντιληφθεί πάρα πολύ καλά το πώς κάποιοι άλλοι άνθρωποι την έζησαν (το σενάριο και η ιστορία της ταινίας είναι εμπνευσμένα από αφηγήσεις της γιαγιάς της). Ο άνθρωπος και η ψυχή του είναι το θέμα της ταινίας και όχι κάποιου είδους πολιτική προπαγάνδα. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο κινηματογραφεί την ιστορία δίνοντάς της απαλές αποχρώσεις θρίλερ με την απειλή όχι συγκεκριμένη αλλά διαχέουσα στην όλη ατμόσφαιρα, σε όλη τη χώρα, είναι τελικά που εδώ σε συνεπαίρνει μαζί φυσικά με τη θαυμάσια ερμηνεία της Κουπενχάιμ που και να ήθελε δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο εκφραστική με το αινιγματικό, διαρκώς παρατηρητικό βλέμμα της.