Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας του ΟΗΕ (International Labour Organization) εκτιμά ότι περίπου έξι εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως, κατά πλειονότητα κορίτσια, είναι θύματα καταναγκαστικής εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας σεξ. Οπως καταδεικνύει η τραγική επικαιρότητα στη χώρα μας, η εμπορία παιδιών με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση είναι ένα αυξανόμενο έγκλημα στον κόσμο που δεν περιορίζεται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές. Μολονότι είναι σχεδόν επιδημικό στη Νοτιοανατολική Ασία, στην Υποσαχάρια Αφρική και στην Ανατολική Ευρώπη, όπου «ευυπόληπτοι» πολίτες από τον δυτικό κόσμο – και από τη χώρα μας – επισκέπτονται συστηματικά ως πελάτες με αυτόν τον σκοπό. Την ίδια στιγμή έως και 275 εκατομμύρια παιδιά εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία κάθε χρόνο και ορισμένα από αυτά είναι μάρτυρες συζυγοκτονίας, καθώς το 38% του συνόλου των δολοφονιών γυναικών διεθνώς διαπράττεται από έναν νυν ή πρώην σύντροφο. Και στις δύο περιπτώσεις, το ψυχικό τραύμα στα παιδιά είναι τόσο βαθύ ώστε οι ψυχικές και οι κοινωνικές επιπτώσεις εκτείνονται μέχρι την ενήλικη ζωή ή μέχρι το τέλος της ζωής.

Υποφέρουν με συμπτώματα μετατραυματικής διαταραχής στρες όπως άγχος, εφιάλτες και αυτόματες, επώδυνες αναδρομές στα τραυματικά γεγονότα. Διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες και υποτροπιάζουσες διαταραχές διάθεσης και άγχους, που μοιραία επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση αυτών των συνανθρώπων μας και την ικανότητά τους να λειτουργούν στην καθημερινή ζωή. Συχνά εκδηλώνουν προβλήματα συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, απόσυρση και μεγάλη δυσκολία στις σχέσεις και για αυτόν τον λόγο είναι πιθανό να χρησιμοποιούν ουσίες και αλκοόλ στην προσπάθεια να αλλάζουν συνειδησιακή κατάσταση. Για τον ίδιο σκοπό είναι πιθανό να καταφεύγουν σε διάφορες μορφές αυτοτραυματισμού, όπως η κοπή με αιχμηρά αντικείμενα ή το κάψιμο, προκειμένου να αποβάλουν την εσωτερική πίεση. Επίσης, επηρεάζεται σοβαρά η εμπιστοσύνη τους στους άλλους ανθρώπους και η δυνατότητά τους να δημιουργούν υγιείς σχέσεις με ουσιαστική οικειότητα και λειτουργική σεξουαλικότητα.

Ειδικά σε ό,τι αφορά παιδιά που έχουν επιβιώσει από μεγάλες τραγωδίες οι οποίες απασχόλησαν τα μέσα ενημέρωσης, προστίθεται το στίγμα της δημοσιότητας. Στην εποχή μας είναι ανεξίτηλο γιατί κάθε σχετική πληροφορία καταγράφεται λεπτομερώς και για πάντα στο Διαδίκτυο. Εχει δε ευθείες επιπτώσεις στην προσπάθεια επούλωσης του τραύματος γιατί συντηρεί μια ισόβια ταυτότητα «θύματος» και λειτουργεί ανασταλτικά για τη συνέχεια της θεραπείας στην ενήλικη ζωή όταν είναι απαραίτητη. Οι επιζώντες έχουν δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και στην εμπιστευτικότητα και οι υποθέσεις τους πρέπει να αντιμετωπίζονται με ευαισθησία και προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης. Η αφύπνιση της κοινής γνώμης δεν χρειάζεται τη φωτογραφική κάλυψη των συμβάντων. Η μεγάλη ικανοποίηση από την υπερκατανάλωση αυτών των «σοκαριστικών» ειδήσεων, που συντηρεί την προβολή τους, μας καθιστά συνένοχους.

Ο Δημήτρης Παπαδημητριάδης είναι ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής