Την πεποίθηση ότι οι ελληνοβρετανικές σχέσεις «θα εξελιχθούν και θα δυναμώσουν» στο μέλλον εξέφρασε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ρίσι Σούνακ. Σε μήνυμα που απέστειλε προς «ΤΑ ΝΕΑ», ενόψει της αυριανής εθνικής επετείου της Επανάστασης του 1821, ο επικεφαλής της βρετανικής κυβέρνησης και ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος αποκαλεί τη χώρα μας «φίλο και σύμμαχο», διαβεβαιώνοντας τον ελληνικό λαό ότι οι κυβερνήσεις των δύο χωρών στοχεύουν στην ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας σε μια σειρά από τομείς όπως το εμπόριο, ο πολιτισμός, η εκπαίδευση και ο τουρισμός.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπερήφανο για τον ρόλο που έπαιξε στον Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Στέλνω τις πιο θερμές ευχές μου στον ελληνικό λαό ο οποίος γιορτάζει αύριο πάνω από 200 χρόνια ανεξαρτησίας» σημειώνει, στο μήνυμά του, ο βρετανός πρωθυπουργός. Κάνοντας ειδική μνεία στην αλληλεγγύη προς την Ουκρανία που επέδειξαν τόσο η Ελλάδα όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, ο Σούνακ, ο οποίος αύριο συμπληρώνει πέντε μήνες στην Ντάουνινγκ Στριτ, τονίζει: «Εδώ και δύο αιώνες στεκόμαστε ο ένας στο πλευρό του άλλου ως φίλοι και σύμμαχοι. Σήμερα, Βρετανία και Ελλάδα είναι ενωμένες στην καταδίκη της φρικτής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς υπερασπιζόμαστε τις κοινές μας αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων». Την επισήμανση αυτή είχε κάνει, τον περασμένο Οκτώβριο, και ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι, ο οποίος μετά τη συνάντησή του με τον Νίκο Δένδια στο Λονδίνο μίλησε για «συνεχιζόμενη αλληλεγγύη της Ελλάδας και της Βρετανίας απέναντι στη βάναυση επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία» και για «κοινή δέσμευση στη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο».

Τον Οκτώβριο του 2021, ο Δένδιας συνυπέγραψε με την τότε ομόλογό του – μετέπειτα πρωθυπουργό – Λιζ Τρας μνημόνιο κατανόησης για το Στρατηγικό Διμερές Πλαίσιο Ελλάδας και Βρετανίας. Η «συμφωνία – ομπρέλα», όπως ονομάστηκε, ήταν η πρώτη που υπέγραψε το Ηνωμένο Βασίλειο με ευρωπαϊκή χώρα έπειτα από το Brexit. Στο κείμενο περιγράφονται δυνατότητες συνεργασίας σε ένα ευρύ φάσμα τομέων: από την άμυνα, την ασφάλεια, το εμπόριο και τις επενδύσεις, έως τη ναυτιλία, την εκπαίδευση, τον τουρισμό και τον πολιτισμό. Σε αυτή τη φιλόδοξη συμφωνία – για τη μετουσίωση της οποίας σε κάτι απτό απαιτούνται ακόμη πολλά βήματα – αναφέρθηκε, εμμέσως, στο μήνυμά του ο 42χρονος πρωθυπουργός της Γηραιάς Αλβιώνος. «Οι κυβερνήσεις μας εργάζονται για την ανάπτυξη ακόμη ισχυρότερων δεσμών ανάμεσα στη Βρετανία και την Ελλάδα σε πολλούς τομείς, ενισχύοντας, για παράδειγμα, τις εμπορικές μας σχέσεις αξίας 10 δισ. στερλινών και επεκτείνοντας το μοναδικό δίκτυο σχέσεων και επαφών των πολιτών μας στους τομείς του πολιτισμού και της εκπαίδευσης, της επιχειρηματικότητας και του τουρισμού».

Καταλήγοντας, ο Σούνακ, ο οποίος είναι γιος Ινδών που μετανάστευσαν στη Βρετανία από την Ανατολική Αφρική, αναφέρθηκε στο όραμά του για την ελληνοβρετανική συνεργασία: «Είμαι βέβαιος ότι η σχέση μεταξύ των δύο περήφανων και ανεξάρτητων κρατών θα συνεχίσει να εξελίσσεται και να δυναμώνει».

Η άμυνα αποτελεί προτεραιότητα σε αυτή τη «νέα φάση» της διακρατικής συνεργασίας. Στις αρχές του περασμένου μήνα, ο υπουργός Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο βρετανός ομόλογός του Μπεν Ουάλας υπέγραψαν στο Πόρτσμουθ της Νότιας Αγγλίας τη «Διακήρυξη Κοινού Οράματος» για την εμβάθυνση των διμερών σχέσεων στους τομείς ευθύνης τους. Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», ο Ουάλας είχε πει τότε ότι «η συμπεριφορά της Τουρκίας θα έπρεπε ήδη να έχει αντιμετωπιστεί από το ΝΑΤΟ». Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η στενότερη προσέγγιση Ελλάδας – Βρετανίας είναι καθοριστικής σημασίας σε μια περίοδο που το Λονδίνο επιδιώκει να αναλάβει αυξημένο ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Στη διακήρυξη γίνεται αναφορά στον σεβασμό της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), με την οποία δεν συμμορφώνεται η Τουρκία. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο εκπρόσωπος του Φόρεϊν Οφις, επικρίνοντας εμμέσως τις σκιές που επιχειρεί να δημιουργήσει η Αγκυρα αναφορικά με την ελληνική κυριαρχία στα νησιά, είχε ξεκαθαρίσει ότι «δεν θεωρούμε πως η κυριαρχία των νησιών του Αιγαίου είναι υπό αμφισβήτηση». Την ίδια δήλωση είχε επαναλάβει αξιωματούχος του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών τον Φεβρουάριο του 2022, κληθείς να σχολιάσει τις αναφορές του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών.

Στη δήλωσή του, ο Σούνακ – ο πρώτος μη λευκός, ασιατικής καταγωγής και ινδουιστής ηγέτης της Βρετανίας – έκανε χωριστή αναφορά στη συνεργασία με την Ελλάδα σε θέματα πολιτισμού. Στα σχέδιά του, όμως, ασφαλώς δεν περιλαμβάνεται η σημαντικότερη ίσως διακρατική εκκρεμότητα που χρονολογείται από τις αρχές του 19ου αιώνα: η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα που σήμερα στεγάζονται στο Βρετανικό Μουσείο. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο βρετανός πρωθυπουργός απέκλεισε το ενδεχόμενο της επανένωσης των αρχαιοελληνικών τεχνουργημάτων, τα οποία αποκάλεσε «τεράστιο κεφάλαιο» για τη Βρετανία. «Επί γενιές ολόκληρες, το Ηνωμένο Βασίλειο φροντίζει τα Ελγίνεια (sic) Μάρμαρα» είπε, διαμηνύοντας ότι «δεν σκοπεύουμε να αλλάξουμε τον νόμο ο οποίος προστατεύει τη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου». Τον περασμένο Δεκέμβριο, «ΤΑ ΝΕΑ» αποκάλυψαν τις μυστικές διαπραγματεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο του Μουσείου Τζορτζ Οσμπορν με στόχο να βρεθεί λύση για την επιστροφή των Μαρμάρων χωρίς να απαιτηθεί αλλαγή της νομοθεσίας. Τον επαναπατρισμό των έργων του Φειδία υποστηρίζουν, εκτός από την πλειονότητα των βρετανών πολιτών, και πλήθος ακαδημαϊκών, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων και πολιτικών – ακόμη και πρώην υπουργών – στη Βρετανία.