Αν και οι εκλογές δεν έχουν προκηρυχθεί επίσημα, η μάχη του σταυρού έχει ξεκινήσει. Αγωνία για μια πρόσκληση σε τηλεοπτικές εκπομπές, πριν αρχίσουν οι περιορισμοί στον αριθμό εμφανίσεων που επιβάλλει η νομοθεσία, κινητοποίηση στα social media, συγκεντρώσεις σε σπίτια και οι παραδοσιακές βόλτες στην αγορά είναι η καθημερινότητα των υποψηφίων βουλευτών. Εκείνοι τα δίνουν όλα. Αλλά με ποια κριτήρια αποφασίζουν οι ψηφοφόροι;

Οι πολιτικοί ψυχολόγοι έχουν κάνει μια σειρά από έρευνες γύρω από το θέμα. Το πιο ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι διαλέγουμε αυτόν (ή αυτήν) που θα ψηφίσουμε προβάλλοντας δικά μας χαρακτηριστικά και πεποιθήσεις! Σε μια σειρά πειράματα, ζητήθηκε από ψηφοφόρους να περιγράψουν στοιχεία του χαρακτήρα τους και στη συνέχεια τους δόθηκε μια λίστα υποψηφίων στις εκλογές για να αποδώσουν και σε εκείνους τα στοιχεία που θεωρούν ότι εκφράζουν την προσωπικότητά τους. Μαντέψτε με ποια κριτήρια επέλεξαν. Εδειξαν διατεθειμένοι να ψηφίσουν αυτούς που θεωρούσαν ότι έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τους ίδιους!

Εχει γκελ ο Πολάκης στην Κρήτη; Ναι, στον βαθμό που πολλοί ψηφοφόροι αισθάνονται άντρες βαρέων βαρών και ενοχλούνται από τους κανόνες καλής συμπεριφοράς που συνήθως επιβάλλονται στις σύγχρονες κοινωνίες! Υπάρχουν γύρω μας νέοι άνθρωποι που σκέφτονται να «ρίξουν» Κασιδιάρη στην κάλπη; Mάλλον αν παρακολουθήσετε τη ζωή τους θα δείτε ότι έχουν μπόλικη καταπιεσμένη οργή και θέλουν αυτή την ενέργεια να την εκφράσουν με επιθετικό τρόπο.

Θα μου πείτε, αν είναι έτσι, γιατί οι γυναίκες που είναι πάνω από το 50% του εκλογικού σώματος δεν στέλνουν γυναίκες στη Bουλή; Δεν είναι το φύλο (ή η ηλικία) το κύριο κριτήριο επιλογής. Μια γυναίκα με πετυχημένη καριέρα και μεγάλη δόση αυτοπεποίθησης δεν μοιάζει και τόσο με μια λιγότερο δυναμική γυναίκα ψηφοφόρο…

Αυτό εξηγεί και την τάση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ από τη δεκαετία του ’60 με τις φωτογραφίες των υποψηφίων με συζύγους και παιδιά. Κοινό-στόχος: οι οικογενειάρχες των προαστίων! Μέσο για την επίτευξη του στόχου, η δυνατότητα ταύτισης του ψηφοφόρου με τον υποψήφιο.

Υπάρχει και ένα ακόμη ενδιαφέρον εύρημα από τις έρευνες για τα κριτήρια επιλογής στην κάλπη. Περισσότερο από υποσχέσεις και προγράμματα, μετράνε οι εντυπώσεις που προκαλούνται από την «πρώτη εντύπωση» και την εξωλεκτική επικοινωνία. Εντάξει, αν ζητάμε ένα συγκεκριμένο ρουσφέτι και ο υποψήφιος σκοπεύει να το ικανοποιήσει , θα τον ψηφίσουμε ακόμη κι αν δεν μας γεμίζει κατά τα άλλα το μάτι. Ομως, στις περισσότερες περιπτώσεις, θα κάνουμε την επιλογή μας παρατηρώντας το όλο ύφος και τα χαρακτηριστικά που αναγνωρίζουμε στον πολιτικό. Οι συμμετέχοντες σε μια έρευνα δεν είχαν πρόβλημα να επιλέξουν ποιον θα ψηφίσουν, παρακολουθώντας βίντεο από ομιλία τους, χωρίς να ακούνε τον ήχο! «Είναι δυναμική, ξέρει τι θέλει, είναι ωραίος» ήταν μερικά από τα χαρακτηριστικά που απέδωσαν σε ανθρώπους που δεν άκουσαν καν τι λένε!

Και βέβαια, αν όλα αυτά ισχύουν για τους υποψήφιους βουλευτές που μας απασχολούν τώρα, το ίδιο ισχύει και για τους αρχηγούς κομμάτων και υποψήφιους πρωθυπουργούς. Πάντα η προσωπικότητα έπαιζε ρόλο. Τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ιδεολογικές ταυτίσεις ξεθωριάζουν, όλο και περισσότεροι φτάνουν στην κάλπη για να ψηφίσουν ή να καταψηφίσουν την προσωπικότητα που τους ταιριάζει ή τους ενοχλεί περισσότερο…

Ο Χάρης Γούλιος είναι επικοινωνιολόγος, διευθυντής Marketing MEGA