Τα κόμματα σε κρίση. Η δημοκρατία;

Χαρακτηριστικό των κομματικών συστημάτων στη σημερινή εποχή είναι ότι τα πολιτικά κόμματα τελούν υπό διαρκή και πολύπλευρη κρίση. Κρίση εμπιστοσύνης, στον βαθμό που δεξιώνονται αρνητικές στάσεις από την πλευρά των πολιτών, και κρίση εκπροσώπησης καθώς θεωρείται ότι βρίσκονται μακριά από τις ανάγκες και τις διεκδικήσεις της κοινωνίας. Η θεωρία του κόμματος του καρτέλ έχει δείξει ότι τουλάχιστον τα κόμματα του δεσπόζοντος ρεύματος λειτουργούν καταρχήν ως μηχανισμοί νομιμοποίησης της στρατηγικής του κράτους στην κοινωνία, ιδίως σε περιόδους βαθιάς και διάχυτης κοινωνικής δυσαρέσκειας, νομιμοποίηση που προκύπτει κυρίως διαμέσου των εκλογών. Τα κόμματα επιτυγχάνουν συγκυριακές πλειοψηφίες και μειοψηφίες και λαμβάνουν εντολή για να κυβερνήσουν ή να αντιπολιτευθούν, προσπαθώντας να αποφύγουν την αναγκαία λογοδοσία στην κομματική τους βάση ή τους πολίτες. Λίγο πολύ, η επικράτηση ενός τεχνοκρατικού πρωτείου στην άσκηση πολιτικής και στη συγκρότηση κομματικών προγραμμάτων αποκενώνει την κομματική πολιτική από την κάποτε επιβεβλημένη και οργανωμένη αναφορά σε κάποια κοινωνική βάση ή συμμαχία. Τα κόμματα ως φορείς μιας εμπορευματοποιημένης εκδοχής της πολιτικής διαθέτουν όλο και περισσότερους πόρους για μια εκλεπτυσμένη και δαπανηρή πολιτική επικοινωνία, αντιμετωπίζοντας τους ψηφοφόρους περισσότερο ως καταναλωτές μεταβαλλόμενων πολιτικών προϊόντων παρά ως ενεργούς δημοκρατικούς πολίτες.