Ο πρώτος μου ρόλος στο θέατρο

«Noblesse oblige», «η ευγένεια υποχρεώνει», λένε οι Γάλλοι, μια ρήση που τη χρησιμοποιούμε κι εμείς εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς ωστόσο να την έχουμε βαθύτερα ενστερνιστεί. Ομως όσο υποχρεώνει η «ευγένεια» άλλο τόσο υποχρεώνει και η «επιτυχία». Το αφιέρωμα των «Προσώπων» πριν από μερικές εβδομάδες με τις εξέχουσες πρωταγωνίστριες του θεάτρου (Λήδα Πρωτοψάλτη, Λυδία Κονιόρδου, Αννα Φόνσου, Λυδία Φωτοπούλου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Ολια Λαζαρίδου), να μιλάνε για τον πρώτο ρόλο που ενσάρκωσαν στη σκηνή, είχε τόση επιτυχία ώστε θα ήταν το λιγότερο άκομψο να μην επαναληφθεί το ερώτημα σε άνδρες, επίσης πρωταγωνιστές του θεάτρου. Με μια θητεία το λιγότερο πενήντα και εξήντα χρόνων στο θέατρο ο καθένας τους, επόμενο είναι ο πρώτος τους ρόλος και η αναπόλησή του, αν συνδυαστούν με τη μετεγενέστερη εξέλιξή τους, να αποκτούν τα χαρακτηριστικά ενός καλλιτεχνικά ιστορικού συμβάντος. Οποιες κι αν θα είναι οι αντιδράσεις σε ένα – ακόμη και με μια αίσθηση ταπεινοφροσύνης – σπαρταριστό αφιέρωμα δεν μπορεί να μη σταθεί κανείς σε μια σύμπτωση ανάμεσα στα έξι κείμενά του που αναδεικνύει μια μορφή του θεάτρου, τον Κάρολο Κουν, ως «λίθον επικεφαλής γωνίας». Ακόμη και στα δύο κείμενα που δεν μνημονεύεται ρητά, δηλαδή σε αυτά του Νικήτα Τσακίρογλου και του Θανάση Παπαγεωργίου, θα χαρακτήριζες την παρουσία του ως καταλυτική αν αναλογιστείς τη μακρόχρονη συνεργασία του πρώτου με τον δημιουργό του Θεάτρου Τέχνης και τη «συμπεριφορά» του Θεάτρου Στοά, δημιούργημα του δεύτερου, για ένα θέατρο όπου τα φώτα και η λάμψη αντιστρατεύονται τους όρους της γνήσιας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Συμπληρώνονται το 2034 εκατό χρόνια από την ίδρυση του Θεάτρου Τέχνης που ξεκίνησε τις παραστάσεις του στα 1934 με την «Ερωφίλη» του Χορτάτση και σκηνικά του Γιάννη Τσαρούχη. Αισθανόμαστε δικαιολογημένα τη διάρκεια αυτή να μας θυμίζει μια τρομερή φράση του Νίκου Εγγονόπουλου στους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής, όπως τη διασώζει σε ένα κείμενό του ο Σωτήρης Σόρογκας, την ημέρα που έγινε γνωστός ο θάνατος του Πικάσο στα 1973: «Τον αιώνα μας δεν τον σφραγίζει η μετάβαση του ανθρώπου στο φεγγάρι αλλά το έργο του Πάμπλο Πικάσο».