Πολλές φορές τα τελευταία χρόνια ο φακός της επικαιρότητας έχει εστιάσει στην αποφυλάκιση δραστών για ειδεχθή εγκλήματα, η αποκάλυψη των οποίων έχει σοκάρει την κοινή γνώμη.

Τα θύματα και οι οικογένειές τους  περιμένουν για χρόνια ολόκληρα την  απόδοση ποινικών ευθυνών, την τιμωρία των δραστών και εν τέλει την πολυπόθητη κάθαρση. Την κρίσιμη ώρα της απονομής δικαιοσύνης τα θύματα είναι παρόντα στη δικαστική αίθουσα, άλλες φορές κατ’  επιλογή τους μένοντας μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και άλλες φορές μπροστά από τις κάμερες και τον φωτογραφικό φακό, διεκδικώντας ένα και μόνο πράγμα: την παραδειγματική τιμωρία εκείνων που παραβίασαν τον νόμο και στράφηκαν σε βάρος τους στοιχειώνοντας για πάντα τη ζωή τους και τις ζωές των δικών τους ανθρώπων. Πολλά από τα θύματα αυτά, τα οποία έχουν γνωρίσει τη σεξουαλική ή τη σωματική κακοποίηση, επί δεκαετίες ολόκληρες παραμένουν «καταδικασμένα» να ζουν με εμφανή τα σημάδια που άφησε πίσω του ο θύτης. Ακόμα και όταν φτάσει η ώρα της τιμωρίας, όσο βαριά και αν είναι η ποινή,  γνωρίζουν, όπως και οι δράστες άλλωστε, ότι ο κύκλος της τιμωρίας – με βάση τις διατάξεις που ο νομοθέτης έχει θεσπίσει και ο δικαστής καλείται να εφαρμόσει – κάποτε θα κλείσει. Και μαζί θα κλείσει πίσω του και ο καταδικασμένος δράστης την πόρτα της φυλακής.

Και τότε πάλι μόνο τα θύματα αναμετρώνται  ξανά και ξανά με τους φόβους και την οργή τους, ενώ το πένθος για τους συγγενείς όσων δολοφονήθηκαν παραμένει βουβό. Η αποφυλάκιση των δραστών όμως είναι γεγονός και ας μην μπορούν εύκολα το θύμα αλλά και η ίδια η κοινωνία να κατανοήσουν την ανάγκη της δεύτερης ευκαιρίας που δίνει ο νόμος στους καταδικασθέντες για τα εγκλήματα τα οποία κάποτε «πάγωσαν» την κοινή γνώμη.

Η υπόθεση Σειραγάκη. Η  πρόσφατη αποφυλάκιση του καταδικασμένου για ασέλγεια σε βάρος 36 ανήλικων παιδιών στο Ρέθυμνο πρώην προπονητή Νίκου Σειραγάκη σε συνολική ποινή κάθειρξης 401 ετών, ύστερα από μόλις 12,5 χρόνια, ήταν η πιο πρόσφατη από τις περιπτώσεις που προκάλεσαν οργή στους συγγενείς των θυμάτων του και την κοινωνία. Ηδη έπειτα από παρέμβαση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου Ντογιάκου έχει ζητηθεί αναίρεση κατά της απόφασης που οδήγησε τον εν λόγω κρατούμενο εκτός της φυλακής και αναμένεται η απόφαση του αρμόδιου ποινικού τμήματος του Ανώτατου Δικαστηρίου που θα κρίνει την υπόθεση και την περαιτέρω μεταχείρισή του.

Τα «ισόβια» δεν είναι ισοβια. Η φράση «τα ισόβια να είναι ισόβια», που συχνά διατυπώνουν ως αίτημα συγγενείς θυμάτων, στην… πραγματική ζωή δεν ισχύει, καθώς οι σχετικές διατάξεις του νόμου παρέχουν ευεργετήματα ακόμα και για καταδικασμένους για ειδεχθή εγκλήματα.

Στις τελευταίες αλλαγές του Ποινικού Κώδικα, το 2021, μετά την τέλεση μιας σειράς σοβαρών αξιόποινων πράξεων αυστηροποιήθηκαν είναι η αλήθεια και οι διατάξεις που οδηγούν έναν κρατούμενο από τη φυλακή στην ελευθερία, με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί και το όριο της πραγματικής έκτισης της ποινής του. Αλλά οι διατάξεις αυτές ισχύουν για εγκλήματα που έχουν τελεστεί μετά την ψήφιση των αλλαγών στον Ποινικό Κώδικα, στο τέλος του 2021, ενώ όσοι είχαν καταδικαστεί για παλαιότερα αδικήματα απολαμβάνουν και τις ευνοϊκότερες προβλέψεις για την αποφυλάκισή τους.

Πάντως, όπως επισημαίνουν πηγές από τον χώρο της ποινικής δικαιοσύνης, με το δεδομένο ότι όλες οι ποινές έχουν… ημερομηνία λήξης, για την επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία αναγκαία προϋπόθεση είναι ο επανασχεδιασμός του σωφρονιστικού συστήματος, χωρίς να παραγνωρίζουν πως αυτό είναι μια δύσκολη εξίσωση.