Για μια πενταετία ήταν η «ντροπή της Ευρώπης», ενώ χαρακτηρίστηκε – και όχι άδικα – ως «αποθήκη ψυχών». Το ΚΥΤ της Μόριας που βρέθηκε κάποια στιγμή να αριθμεί ακόμη και 20.000 (!) στοιβαγμένους πρόσφυγες και μετανάστες αλλάζει, κι από «κολαστήριο» μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο κέντρο εκπαίδευσης. Το 2015 το πρώην στρατόπεδο Παραδέλλη, εξαιτίας της έκρηξης των προσφυγικών ροών, με τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να φτάνουν στις ακτές του νησιού από τα απέναντι τουρκικά παράλια, άρχισε να στήνεται όπως όπως σε Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης για να εξυπηρετηθούν οι πολύ έκτακτες αυτές ανάγκες.

Το ΚΥΤ της Μόριας, με μέγιστη χωρητικότητα 3.000 ατόμων, πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε έναν χώρο όπου πολλαπλάσιος αριθμός προσφύγων και μεταναστών ζούσε σε συνθήκες άθλιες και επικίνδυνες. Η πλειονότητα, δε, των υπηκόων τρίτων χωρών έμενε σε θερινές σκηνές και αυτοσχέδιες παράγκες στους ελαιώνες που βρίσκονται περιμετρικά του Κέντρου, «παλεύοντας» εκτός των άλλων και με τις ακραίες πολλές φορές καιρικές συνθήκες.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης φιγουράριζαν στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου. Αλλωστε, οι καταγγελίες για μη τήρηση ούτε των ελάχιστων στοιχειωδών συνθηκών για αξιοπρεπή διαβίωση που ορίζει η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ήταν καθημερινές. Αντίθετα, αναλογούσε μία τουαλέτα σε 100 και πλέον ανθρώπους, ενώ ατελείωτες ήταν οι ουρές ακόμη και για ένα πιάτο φαγητό. Κι αυτή η κατάσταση ήταν ο… κανόνας μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2020 όταν το ΚΥΤ της Μόριας καταστράφηκε ολοσχερώς και οι περίπου 13.000 πρόσφυγες και μετανάστες – μεταξύ αυτών οικογένειες, ευάλωτες ομάδες και ασυνόδευτα παιδιά – βρέθηκαν για μέρες στους δρόμους του νησιού.

Αξιοποίηση

Αυτή η εικόνα που δυσφήμησε το νησί της Λέσβου αλλά και ολόκληρη τη χώρα ανήκει πλέον στο παρελθόν. Σήμερα, μάλιστα, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, παρουσιάζεται το σχέδιο αξιοποίησης του πρώην ΚΥΤ Μόριας από τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη και τον δήμαρχο Μυτιλήνης Στρατή Κύτελη. Η δε αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου Παραδέλλη και μετέπειτα ΚΥΤ Μόριας εντάσσεται στο έργο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου αναφορικά με τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών που επλήγησαν από το Μεταναστευτικό.

Η επόμενη ημέρα για τα 52 στρέμματα που άλλοτε «φιλοξενούσαν» χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες περιλαμβάνει χώρους εκπαίδευσης. Αλλωστε, η έκταση αυτή ανήκει ως επί το πλείστον στον Δήμο Μυτιλήνης κι ένα μικρότερο ποσοστό κατέχει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον σχεδιασμό, στο πρώην ΚΥΤ Μόριας θα κατασκευαστούν σχολικές μονάδες, που θα στεγάσουν το Μουσικό και Ειδικό Σχολείο. Παράλληλα, όπως σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Μυτιλήνης Στρατής Κύτελης, θα δημιουργηθούν αθλητικές εγκαταστάσεις αλλά και πανεπιστημιακές αίθουσες και φοιτητικές εστίες. «Ηταν ένα πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και της δημοτικής Αρχής να γίνει αυτή η αλλαγή που θα αναβαθμίσει και θα δώσει έναν αναπτυξιακό αέρα στο νησί μας. Γι’ αυτό και με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου προχωράμε στο σχέδιο που θα στεγάσει το όνειρο της Λέσβου. Αφήνουμε πίσω τις εικόνες που μας είχαν κολλήσει τη… ρετσινιά και θεωρούμασταν για χρόνια η “ντροπή της Ευρώπης”».

Χρηματοδότηση

Μάλιστα, στα τέλη Μαρτίου ολοκληρώθηκε η μεταβίβαση του ΚΥΤ Μόριας στον Δήμο Μυτιλήνης με την υπογραφή των τελικών συμβολαίων από τον Δήμο Μυτιλήνης και το Ταμείο Εθνικής Αμυνας. Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου συντόνισε όλη τη διαδικασία παραχώρησης του ΚΥΤ Μόριας και εξασφάλισε την απαραίτητη χρηματοδότηση, μέσω του Ταμείου Αλληλεγγύης, για την αγορά, τον καθαρισμό και την αποκατάσταση των εκτάσεων που χρησιμοποιήθηκαν για τη φιλοξενία των μεταναστών. Αξίζει να σημειωθεί πως ο δρόμος για την αποκατάσταση της έκτασης άνοιξε όταν ελήφθη το πράσινο φως από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το οποίο και ολοκλήρωσε έρευνα για την επικινδυνότητα των αποβλήτων από την προηγούμενη χρήση της περιοχής. Σύμφωνα με τις μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν, τόσο το έδαφος όσο και τα νερά είναι καθαρά, χωρίς την ύπαρξη επικίνδυνων χημικών στοιχείων.