Η διαπολιτισμική ποικιλομορφία της σύγχρονης Αθήνας και η σπουδαιότητα της κοινωνικής συνοχής φωτίζονται μέσα από την παράσταση «Go to come back», η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος «Co-OPERAtive» των εκπαιδευτικών και κοινωνικών δράσεων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Πρόκειται για το πρώτο διαπολιτισμικό φυτώριο όπερας νέων στην Ευρώπη, που ολοκληρώνει την τρίτη χρονιά υλοποίησής του. Η παράσταση παρουσιάζεται με τη συμμετοχή της μεικτής ομάδας αθηναίων εφήβων και ασυνόδευτων ανηλίκων αιτούντων άσυλο που συμμετείχαν στη διαδικασία δημιουργίας του έργου.

Στόχος του προγράμματος, εξηγεί η κυρία Αννα-Μαρία Κατωμονιάτη, υπεύθυνη Επικοινωνίας της ανθρωπιστικής οργάνωσης «ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΚΑΒ», είναι «να συστήσει την όπερα σε νέο κοινό μέσα από εβδομαδιαία εργαστήρια μουσικής, χορού, θεάτρου και εικαστικών, έτσι ώστε να απελευθερώσει τη δημιουργικότητα, να καλλιεργήσει την ομαδικότητα και να ενδυναμώσει. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της περίπου οκτάμηνης υλοποίησής του μια μεικτή ομάδα αθηναίων εφήβων και ασυνόδευτων ανηλίκων αιτούντων άσυλο συνδημιουργούν ένα νέο έργο μουσικού θεάτρου μέσω μιας συμπεριληπτικής διαδικασίας που προάγει την ελεύθερη έκφραση και την απρόσκοπτη καλλιτεχνική δημιουργία. Η ανταπόκριση των παιδιών τις περισσότερες φορές ήταν ενθουσιώδης. Μέρος της διαδικασίας ήταν ο αυτοσχεδιασμός, οι πρόβες και η συμμετοχή, που θα οδηγούσαν στην παρουσίαση μιας παράστασης, κάτι που για εκείνα ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία».

Το πώς μπορεί να προκληθεί το ενδιαφέρον των παιδιών ήταν ένα στοίχημα που κερδήθηκε. Και αυτό επετεύχθη, όπως τονίζει η Ανν-Κριστίν Σωφρονίου, υπεύθυνη έρευνας και επιμέλειας του εκπαιδευτικού σχεδιασμού, μέσα από «ασκήσεις ελεύθερης γραφής που παρακίνησαν τα παιδιά να καταγράψουν με μεγάλη προθυμία τις σκέψεις τους πάνω στις θεματικές που τους δίναμε, καθώς και παιχνίδια αυτοσχεδιασμού που έδωσαν ώθηση στη δημιουργικότητα, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα με χιούμορ, εκπλήσσοντάς μας ευχάριστα».

Δύο άξονες

Το φετινό εργαστήριο που προετοίμασε την παράσταση – η οποία έχει την υπογραφή της Νικολέτας Χατζοπούλου στη μουσική, της Ελένης Μολέσκη στην επιμέλεια κειμένων και τη δραματουργία και του Χρήστου Στρινόπουλου στη σκηνοθεσία και τη χορογραφία – αποτελείται από δύο βασικούς άξονες. Σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό συνεργάτη του εγχειρήματος Μιχάλη Μοσχούτη, «ο πρώτος είναι η τέχνη της όπερας και η διακαλλιτεχνική της φύση, όπου μουσική, τραγούδι, υποκριτική, κίνηση και σκηνικά λειτουργούν ως ένα ενιαίο σύνολο. Αυτή η διάσταση του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι μοναδική και ενισχύει το συνεργατικό και ομαδικό πνεύμα που διαπνέει το Co-OPERAtive από τη σύλληψή του έως σήμερα». Ο δεύτερος άξονας σύμφωνα με την κυρία Σωφρονίου είναι «η δημιουργία μιας μεικτής διαπολιτισμικής ομάδας συμμετεχόντων στην οποία επιδιώκουμε να δώσουμε χώρο ώστε να αποτελέσει ένα νέο κοινό για την όπερα που θα διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην εξέλιξή της στο μέλλον. Παράλληλα, η μεικτή σύσταση της ομάδας είναι κομβικής σημασίας, καθώς αντικατοπτρίζει τη διαπολιτισμική ποικιλομορφία της σύγχρονης Αθήνας».

Οι προκλήσεις

Ποιες είναι οι προκλήσεις κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματος; Οπως λέει ο σκηνοθέτης Χρήστος Στρινόπουλος, «οι διαφορετικές γλώσσες που μιλιούνταν στην αίθουσα ήταν κάτι που έκανε πολύπλοκη τη μετάδοση πληροφορίας, ενώ παράλληλα δυσκόλευαν τη διατήρηση της συγκέντρωσης που απαιτεί μια πρόβα. Το πρόγραμμα των προβών που περιλάμβανε μόνο μία για κάθε εβδομάδα δεν ευνοούσε για τα παιδιά τη συνέχεια και τη συνέπεια σε επίπεδο μνήμης και εκτέλεσης. Στην ίδια κατεύθυνση δυσκόλευε και το γεγονός ότι αρκετοί συμμετέχοντες αποχώρησαν από την ομάδα και προστέθηκαν κάποιοι νέοι ακόμα και μέσα στο τελευταίο διμηνο. Μία ακόμα δυσκολία προήλθε από τις απουσίες των παιδιών που μας δυσκόλευαν πολύ στη δημιουργία, την εξέλιξη και την εκμάθηση της παράστασης».