Το αόρατο νήμαΘεσσαλονίκης – Κιέβουκαι η διεύρυνση της ΕΕ

Υπάρχει ένα υπόγειο, αόρατο νήμα που ενώνει τη Θεσσαλονίκη με το Κίεβο και τον… πόλεμο στην Ουκρανία. Πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια, στις 21 Ιουνίου 2003, στη Χαλκιδική/Θεσσαλονίκη άνοιξε η διαδικασία για την ένταξη των χωρών των Δ. Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) με την ιστορική πλέον «Ατζέντα της Θεσσαλονίκης» (Thessaloniki Agenda). Πρόκειται για ένα κείμενο για τη διαπραγμάτευση του οποίου και ιδιαίτερα για τη συμπερίληψη σ’ αυτό της λέξης «ενσωμάτωση» (integration) χύθηκε πολύ διπλωματικό αίμα. Καθώς οι περισσότερες χώρες-μέλη της Ενωσης δεν ήθελαν να ακούσουν καν τη λέξη αυτή για τα Δ. Βαλκάνια, πολύ περισσότερο να αποδεχθούν την προοπτική ότι στο μέλλον οι χώρες αυτές με τα πολλαπλά προβλήματά τους θα μπορούσαν να ενταχθούν ως ισότιμα θεσμικά μέλη στο σύστημα ΕΕ. Κι όμως τελικά ο όρος και η προοπτική της ενσωμάτωσης των Δ. Βαλκανίων στην ΕΕ συμπεριλήφθηκαν στην «Ατζέντα». Οπως ανοιχτά αναγνώρισε τότε ο γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ, χωρίς την εμμονή και διαπραγματευτική προσπάθεια της Ελληνικής Προεδρίας (κυβέρνηση Κ. Σημίτη) «η ενσωμάτωση θα παρέμενε εντελώς στο περιθώριο της ιστορίας». Ηταν τότε που η Ελλάδα είχε ολοκληρωμένη γεωπολιτική πρόσληψη για την Ευρώπη και εργαζόταν τόσο για την ένταξη της Κύπρου αλλά και των Δ. Βαλκανίων στο σύστημα της Ενωσης ως προϋπόθεσης σταθερότητας, δημοκρατίας και ευημερίας για την περιοχή. Κατανοούσε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έπρεπε να αναπνέει (και) με τους δύο πνεύμονες, τον Δυτικό αλλά και τον Ανατολικό που περιελάμβανε και τα Βαλκάνια. Ειδικά τα Βαλκάνια με τη συγκρουσιακή τους χημεία και δυναμική.