Οι ήρωες της «δεύτερης γραμμής»

Οποιος θα τολμούσε να υποστηρίξει πενήντα και εξήντα χρόνια πριν, ενώ γυρίζονταν οι ταινίες, οι αποκαλούμενες σήμερα ως «ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος», ότι οι δευτεραγωνιστές του, όπως για παράδειγμα ο Παντελής Ζερβός, η Τζόλυ Γαρμπή ή ο Λαυρέντης Διανέλλος, θα αποτελούσαν στις αρχές της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα καλλιτεχνικές φυσιογνωμίες όχι μόνο πασίγνωστες αλλά και ιδιαίτερα αγαπητές, θα προκαλούσε αν όχι τον καγχασμό, μια συγκρατημένη οπωσδήποτε ειρωνεία. Μια ειρωνεία που ως επιφύλαξη θα τη συμμερίζονταν αναμφισβήτητα και οι ίδιοι οι μνημονευόμενοι ήδη αλλά και όλοι οι άλλοι αντίστοιχοι με αυτούς καλλιτέχνες, αφού θα τους ήταν δύσκολο να κατανοήσουν πως ο βιοπορισμός τους θα επιβίωνε, κατά κάποιον τρόπο, ως καλλιτεχνική παρακαταθήκη. Οπως μάλιστα αποδεικνύεται συχνά πως η «επιβίωση» επιφυλάσσεται συνήθως σε δημιουργούς που δεν θα την αναγνώριζες καταχωρισμένη στις φιλοδοξίες τους, γιατί τα πενήντα και εξήντα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, παραμένοντας ανεπηρέαστα από τις σαρωτικές αλλαγές όχι μόνο στον καλλιτεχνικό αλλά και τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, να μη γίνουν εκατό και εκατόν είκοσι και το 2085 η Ελένη Ζαφειρίου να μη συγκινεί όσο συγκινούσε με την παρουσία της στο «Τελευταίο ψέμα» του Μιχάλη Κακογιάννη το γυρισμένο στα 1958; Μια απάντηση για όσους θα αναρωτιούνταν πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τόσο απρόβλεπτο και επομένως αδιανόητο περιλαμβάνεται θα έλεγε κανείς μέσα στα κείμενα αυτού του τόσο ιδιότυπου σημερινού μας αφιερώματος. Σε όλα σχεδόν, αν και πρόκειται για δημιουργούς που με τον τρόπο του ο καθένας δεν μας συγκίνησαν μόνο αλλά και μας παρηγόρησαν ταυτόχρονα, μια ομολογημένη ή ανομολόγητη δική τους δραματικότητα σε προσωπικό επίπεδο φαίνεται να τους μεταβάλλει σε «ήρωες» ενός παραμυθιού, πρώτη και έσχατη συνθήκη ώστε να κατακτηθεί η πολυπόθητη διάρκεια.