Από το 2013 το «Θέτις», το μοναδικό ερευνητικό βαθυσκάφος που διαθέτει η Ελλάδα αλλά και ολόκληρη η Ανατολική Μεσόγειος, είναι παροπλισμένο και παραμένει στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών στην Ανάβυσσο. Αιτία για αυτήν την εξέλιξη, όπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο δρ Δημήτρης Σακελλαρίου, διευθυντής Ερευνών και επιστημονικός συντονιστής Τμήματος Υποβρύχιων Δραστηριοτήτων του ΕΛΚΕΘΕ, «η δραματική μείωση της εθνικής χρηματοδότησης της έρευνας στα χρόνια 2011-2013 που επέβαλε στο ΕΛΚΕΘΕ αναγκαστικές περικοπές δαπανών, μεταξύ των οποίων και τις δαπάνες για το βαθυσκάφος». Ο δρ Σακελλαρίου αναφέρεται στο πόσο κρίσιμο είναι για λόγους έρευνας και διάσωσης το να τεθεί ξανά σε λειτουργία το «Θέτις», ενώ σχολιάζει και το τραγικό φινάλε που είχε η επίσκεψη στο ναυάγιο του «Τιτανικού» για τους επιβαίνοντες στο βαθυσκάφος «Τιτάν».

«Το μοναδικό ερευνητικό βαθυσκάφος που διαθέτει η Ελλάδα, το “Θέτις”, κατασκευάστηκε στη Γαλλία και αποκτήθηκε από το ΕΛΚΕΘΕ το 2000. Μέχρι το 2013 το “Θέτις” χρησιμοποιήθηκε σε δεκάδες ερευνητικές αποστολές και έκανε περισσότερες από 200 καταδύσεις στο Αιγαίο, τη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα με πολλαπλά ερευνητικά αντικείμενα. Στα αντικείμενα των καταδύσεων του “Θέτις” περιλαμβάνονται και αυτές για έρευνα σε περιπτώσεις ναυτικών ή αεροπορικών ατυχημάτων. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν η έρευνα και ο εντοπισμός των δύο ελικοπτέρων του ΕΚΑΒ που έπεσαν στην περιοχή του Σουνίου το 2001 και στην περιοχή της Ικαρίας το 2003 καθώς και πτώσεις πολεμικών αεροσκαφών στη θάλασσα. Το “Θέτις” επιχειρούσε πάντα από το ωκεανογραφικό σκάφος “Αιγαίο” του ΕΛΚΕΘΕ, το μοναδικό ερευνητικό σκάφος ανοιχτής θάλασσας που διαθέτει η Ελλάδα. Κάθε χρόνο περνούσε επιθεώρηση και έλεγχο από διεθνή νηογνώμονα που πιστοποιούσε την αξιόπιστη και ασφαλή λειτουργία του. Το ετήσιο κόστος συντήρησης, ασφάλισης και λειτουργίας (προσωπικό) σε τιμές 2013 ήταν 100.000-150.000 ευρώ», αναφέρει ο δρ Σακελλαρίου, τονίζοντας ότι υπό απειλή παροπλισμού βρίσκεται πλέον και το ωκεανογραφικό σκάφος «Αιγαίο».

Αμεσος ο κίνδυνος

«Τα τελευταία χρόνια παρόμοιο κίνδυνο αντιμετωπίζει και το “Αιγαίο”. Κατασκευάστηκε το 1985 και έπειτα από 38 χρόνια συνεχών ερευνητικών αποστολών σε Μεσόγειο, Μαύρη και Ερυθρά Θάλασσα αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες συντήρησης και λειτουργίας λόγω παλαιότητας. Είναι όμως άμεσος ο κίνδυνος να καταστεί αδύνατη η λειτουργία του. Στην πολύ πιθανή αυτή περίπτωση, η Ελλάδα θα μείνει χωρίς ερευνητικό σκάφος ανοιχτής θάλασσας. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο θα έχει πολύ σοβαρό αντίκτυπο, όχι μόνο στις ερευνητικές δραστηριότητες της χώρας, αλλά και σε επίπεδο ικανότητας διασφάλισης εθνικών συμφερόντων στις ελληνικές θάλασσες», σημειώνει ο ίδιος, σχολιάζοντας σχετικά με το «Τιτάν»: «Ολα τα ερευνητικά βαθυσκάφη υπόκεινται σε επιθεωρήσεις και ελέγχους που πιστοποιούν την ασφάλειά τους. Φαίνεται ότι το “Tιτάν” δεν ελέγχθηκε ποτέ από πιστοποιημένο φορέα, ενώ αρκετές αμφιβολίες έχουν βγει στο φως για τον σχεδιασμό και τα υλικά κατασκευής του. Το γεγονός ότι στο πλοίο που μετέφερε το βαθυσκάφος δεν υπήρχε υποβρύχιο όχημα υποστήριξης αποτελεί σημαντική παράλειψη του πρωτοκόλλου ασφάλειας κατάδυσης».

Εχοντας λάβει μέρος επί δέκα χρόνια σε 50 αποστολές με το «Θέτις», ο πρώην κυβερνήτης του βαθυσκάφους Κώστας Κατσαρός ανακαλεί δύο από τις πιο αξιομνημόνευτες. «Το “Θέτις” είναι το μοναδικό επανδρωμένο βαθυσκάφος που υπάρχει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Ολες οι καταδύσεις με το “Θέτις” ήταν μοναδικές και με δυσκολία μπορώ να ξεχωρίσω δύο. Η πρώτη ήταν μέσα στο ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Και η δεύτερη ήταν με την αποστολή αρχαιολόγων όπου εντοπίστηκε αρχαίο ναυάγιο ανοιχτά της νήσου Κύθνου σε βάθος 500 μέτρων. Η πρόκληση τότε ήταν ότι έγινε για πρώτη φορά ανέλκυση αμφορέων από αυτό το βάθος με χρήση ειδικής βεντούζας που έχει το βαθυσκάφος και όλη η επιχείρηση καταγράφηκε με τη χρήση υποβρύχιου τηλεκατευθυνόμενου ρομπότ».