Μόλις για λίγες ώρες κράτησε η Δευτέρα 3 Ιουλίου, τον τίτλο της θερμότερης ημέρας που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως: σύμφωνα με τις πρώτες μετρήσεις που έδωσε χθες στη δημοσιότητα οργανισμός ο οποίος υπάγεται στην Αμερικανική Υπηρεσία Παρατήρησης των Ωκεανών και της Ατμόσφαιρας (NOAA), η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έφτασε την Τρίτη τους 17,18C, κατά τι υψηλότερα από τους 17,01C της Δευτέρας, αφήνοντας έτσι πολύ πίσω το ρεκόρ των 16,92C που είχε καταγραφεί τον Αύγουστο του 2016. Και πιθανόν να έπονται χειρότερα: ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) μόλις ανακοίνωσε την επιστροφή του Ελ Νίνιο, ενός φυσικού φαινομένου στον Ειρηνικό Ωκεανό που ανεβάζει τη θερμοκρασία του νερού κατά περίπου 3C και επηρεάζει δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το τελευταίο μεγάλο Ελ Νίνιο ήταν το 2006: το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, μέχρι τώρα.

«Η έναρξη του Ελ Νίνιο θα αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα να σπάσουν ρεκόρ θερμοκρασίας και να σημειωθεί περισσότερη ακραία ζέστη σε πολλά μέρη του κόσμου και στον ωκεανό», δήλωσε ο Πέτερι Ταάλας, γενικός γραμματέας του WMO. «Η ανακοίνωση του WMO», συνέχισε, «είναι ένα μήνυμα προς τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να κινητοποιήσουν τις προετοιμασίες. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και η προληπτική δράση έναντι των ακραίων καιρικών φαινομένων που έχουν συσχετιστεί με αυτό το μείζον κλιματικό φαινόμενο είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία ζωών και εισοδημάτων».

Η «διπλή αναποδιά»

Το Ελ Νίνιο φέρνει συνήθως περισσότερες πλημμύρες στο νότιο κομμάτι των ΗΠΑ, τη νότια Λατινική Αμερική, το Κέρας της Αφρικής και την Κεντρική Ασία, ενώ σφοδρά κύματα καύσωνα και ξηρασίες συχνά πλήττουν την ανατολική Αυστραλία, την Ινδονησία, τη νότια Ασία και την κεντρική Αμερική. Σύμφωνα με τον WMO, υπάρχει 90% πιθανότητα να συνεχιστεί το φαινόμενο αυτό μέχρι το τέλος του 2023, με μέτρια ή και υψηλότερη ένταση. Για μια «διπλή αναποδιά» κάνει λόγο ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός, συνυπολογίζοντας την υπερθέρμανση που προκαλούν στον πλανήτη οι ανθρωπογενείς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

«Δυστυχώς», σχολίασε ο Ζικ Χάουσφαδερ, ερευνητής επιστήμονας στην ανεξάρτητη ΜΚΟ Berkeley Earth, αναφερόμενος στα πρόσφατα ρεκόρ θερμοκρασίας, «αυτό υπόσχεται να είναι μόνο το πρώτο μιας σειράς νέων ρεκόρ που αναμένονται για φέτος, καθώς οι αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, σε συνδυασμό με το Ελ Νίνιο, ωθούν τις θερμοκρασίες σε νέα ύψη».

Ο «θόλος της θερμότητας»

Το νότιο κομμάτι των ΗΠΑ υποφέρει τις τελευταίες εβδομάδες από έναν έντονο «θόλο θερμότητας», εν μέσω ακραίων καιρικών φαινομένων, ενώ σε κομμάτια της Κίνας συνεχίζεται ένας καύσωνας διαρκείας, με τις θερμοκρασίες να ξεπερνούν τους 35C. Στη Βόρεια Αφρική έχουν καταγραφεί θερμοκρασίες κοντά στους 50C ενώ στη Μέση Ανατολή, χιλιάδες άνθρωποι υπέφεραν από μία ασυνήθιστα έντονη ζέστη στη διάρκεια του χατζ, του θρησκευτικού προσκυνήματος στη Σαουδική Αραβία. Ακόμα και η Ανταρκτική, όπου είναι επί του παρόντος χειμώνας, κατέγραψε αλλόκοτα υψηλές θερμοκρασίες καθώς επιταχύνεται η τήξη των παγετώνων και γίνεται πιο καυτός ο ήλιος. Στην ουκρανική ερευνητική βάση Βερνάνσκι, στο αρχιπέλαγος Βίλελμ, το ρεκόρ θερμοκρασίας Ιουλίου έσπασε πρόσφατα με μία ένδειξη 8,7C.

«Ανθρωποι ανά τον κόσμο βιώνουν ήδη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, από τα κύματα καύσωνα, τις πυρκαγιές και την ατμοσφαιρική ρύπανση έως τις πλημμύρες και τις ακραίες καταιγίδες», δήλωσε η Τζένι Μίλερ, διευθύνουσα σύμβουλος της Παγκόσμιας Συμμαχίας για το Κλίμα και την Υγεία, μιας διεθνούς κοινοπραξίας οργανισμών υγείας με έδρα την Καλιφόρνια. «Η υπερθέρμανση του πλανήτη επιτείνει παράλληλα τις απώλειες στις συγκομιδές και την εξάπλωση μολυσματικών νόσων, καθώς επίσης και τη μετανάστευση», πρόσθεσε.

Ανθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο

«Η εξόρυξη και η χρήση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου βλάπτουν την υγεία των ανθρώπων και είναι ασύμβατες με ένα υγιές κλιματικό μέλλον. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για τον οποίο οι κυβερνήσεις πρέπει να προετοιμαστούν ώστε να αναλάβουν δεσμεύσεις στην Cop28 (την παγκόσμια σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου στο Ντουμπάι) για τη σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων, και μία δίκαιη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για όλους», επεσήμανε η Τζένι Μίλερ. Ειδάλλως, όπως λέει χαρακτηριστικά η γερμανίδα κλιματολόγος Φριντερίκε Οτο, από το Ινστιτούτο Grantham για την Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον στο Imperial College του Λονδίνου, «είναι μια θανατική καταδίκη για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα».