Μία ανθεκτική συνθήκη ειρήνης

Η Συνθήκη της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923 είναι η συνθήκη ειρήνης που τερμάτισε την εμπόλεμη κατάσταση του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ αφενός της Τουρκίας και αφετέρου των δυνάμεων της Entente. Οριστικοποίησε τη διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και το τέλος του λεγόμενου Ανατολικού Ζητήματος. Η Συνθήκη της Λωζάννης καθόρισε τα χερσαία σύνορα της Τουρκίας, το εδαφικό καθεστώς των νήσων του Αιγαίου, την προστασία της ελληνορθόδοξης μειονότητας στην Τουρκία (Κωνσταντινούπολη, Ιμβρος και Τένεδος) και της μουσουλμανικής μειονότητας στην Ελλάδα (δυτική Θράκη), τη ρύθμιση του οθωμανικού χρέους, την ανταλλαγή αιχμαλώτων, την κατάργηση των διομολογήσεων και την απονομή αμνηστίας για όσα εγκλήματα διαπράχθηκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία από τον Αύγουστο 1914 έως τον Νοέμβριο 1922. Με μία ειδική διμερή Συνθήκη περί υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών της 30ης Ιανουαρίου 1923 υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την Τουρκία όλοι οι ελληνορθόδοξοι πληθυσμοί (πλην Κωνσταντινούπολης, Ιμβρου και Τενέδου) και την Ελλάδα όλοι οι τουρκογενείς μουσουλμανικοί πληθυσμοί (πλην της δυτικής Θράκης). Μία δεύτερη συνθήκη ρύθμισε το καθεστώς των Στενών των Δαρδανελίων εισάγοντας την αποστρατιωτικοποίηση των Στενών και των ελληνικών νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης. Η συνθήκη αυτή αντικαταστάθηκε από τη Συνθήκη του Montreux για τα Στενά των Δαρδανελίων του 1936, η οποία κατήργησε το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης.