Θερμότερο κλίμα, αλλεπάλληλοι καύσωνες, παρατεταμένα επεισόδια ξηρασίας συνθέτουν το εκρηκτικό κοκτέιλ που έχει οδηγήσει σε αύξηση των ακραίων δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Από το 2000 μέχρι σήμερα, στην επικράτεια εκδηλώνονται κάθε χρόνο κατά μέσο όρο περίπου 10.000 δασικές πυρκαγιές κατά τη διάρκεια των οποίων γίνονται στάχτη περισσότερα από 386.000 στρέμματα γης. Οπως εξηγούν οι επιστήμονες, η Ελλάδα βρίσκεται στην «κόκκινη ζώνη» της κλιματικής αλλαγής και οι συνέπειες αυτής της πραγματικότητας είναι ήδη ορατές.

«Αυτό που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα είναι ότι έχουμε ολοένα και συχνότερα επεισόδια μεγάλων και ακραίων δασικών πυρκαγιών, δηλαδή πυρκαγιών με πολύ μεγάλη θερμική ένταση και ακραία συμπεριφορά. Οι πυρκαγιές του 2007 και του 2021 στην Ελλάδα εντάσσονται σε αυτήν την κατηγορία», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Θοδωρής Γιάνναρος, εντεταλμένος ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και μέλος της μονάδας ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ. «Το γεγονός αυτό συνδέεται με την κλιματική αλλαγή. Αλλά με ποιον τρόπο; Προφανώς και δεν βάζει τις φωτιές η κλιματική αλλαγή, οι φωτιές οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα – είτε από αμέλεια είτε από πρόθεση – και στην κεραυνική δραστηριότητα, όμως η κλιματική αλλαγή είναι εκείνη που διαμορφώνει εξαιρετικά ευνοϊκές πυρομετεωρολογικές συνθήκες, ώστε αν υπάρξει μία σπίθα, να λάβει διαστάσεις και να καταστεί η πυρκαγιά καταστροφική. Αυτό συμβαίνει με τη μείωση των βροχοπτώσεων, με τα μεγάλα διαστήματα ξηρασίας και τα παρατεταμένα και αλλεπάλληλα κύματα καύσωνα όπως αυτά που βιώνουμε αυτήν την περίοδο. Ολο αυτό, τα πιο συχνά και πιο έντονα θερμά και ξηρά επεισόδια προδιαθέτουν τη διαθέσιμη δασική καύσιμη ύλη ώστε αυτή να γίνεται πιο εύφλεκτη και στη συνέχεια να διατηρεί και να μεταδίδει τη φωτιά», λέει ο Θ. Γιάνναρος.

Οι ερευνητές σημειώνουν, παράλληλα, ότι η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε περισσότερες θερμές και ξηρές νύχτες, με αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά το νυχτερινό «παράθυρο» ελέγχου της φωτιάς, δηλαδή το χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της νύχτας που η θερμοκρασία πέφτει και η υγρασία αυξάνεται βοηθώντας στο έργο της πυρόσβεσης.

Η άνοδος της θερμοκρασίας στην Ελλάδα είναι πλέον μετρήσιμη. Tα τελευταία 30 χρόνια η μέση τιμή σε όλα τα σημεία της επικράτειας έχει αυξηθεί κατά 1,3 βαθμούς Κελσίου, ενώ ενδιαφέρον έχει η ανάλυση δεδομένων ενός ιστορικού κλιματικού σταθμού, του σταθμού που διατηρεί στο Θησείο το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Σύμφωνα με αυτά, οι θερμές μέρες με μέγιστη θερμοκρασία άνω των 37 βαθμών Κελσίου την τελευταία 10ετία έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί. «Επίσης, εκεί που στην Ελλάδα πριν από αρκετές δεκαετίες είχαμε ένα επεισόδιο καύσωνα κάθε καλοκαίρι, τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και πιο συχνά έχουμε 2 ή 3 επεισόδια που διαδέχονται το ένα το άλλο, λέει ο Θοδωρής Γιάνναρος. «Είναι κάτι που το ζούμε ήδη και δυστυχώς θα το ζήσουμε ακόμη περισσότερο στο μέλλον», προσθέτει.