Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών έχει αυξηθεί δραματικά. Αιτία είναι η κλιματική αλλαγή, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες και η έντονη ξηρασία διευκολύνουν την εκδήλωσή τους. Τι είναι όμως αυτό που τις κάνει επικίνδυνες για την υγεία του ανθρώπου; Ο καπνός της πυρκαγιάς αποτελείται από ένα πολύπλοκο μείγμα αερίων, ατμοσφαιρικών ρύπων, υδρατμών και σωματιδίων, τα οποία παράγονται από την καύση του ξύλου με άλλα οργανικά υλικά και τα οποία ενέχουν, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, αυξημένο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Ο καπνός της πυρκαγιάς έχει όλα τα χαρακτηριστικά των τοξικών και καρκινογόνων ουσιών.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τις ημέρες και εβδομάδες μετά τη φωτιά οι ρύποι στην ατμόσφαιρα είναι αυξημένοι, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και ο κίνδυνος όχι μόνο αναπνευστικών προβλημάτων αλλά και καρδιαγγειακών επεισοδίων, όπως καρδιακή ανακοπή, αρρυθμίες, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικό επεισόδιο. Μάλιστα, έρευνες που δημοσιεύθηκαν το 2018 και το 2020 ανέφεραν ότι έπειτα από έκθεση στον καπνό δασικής πυρκαγιάς το ποσοστό επισκέψεων στα επείγοντα αυξήθηκε κατά 42% για καρδιακές προσβολές και 22% για ισχαιμική καρδιοπάθεια.  Ωστόσο, ο κίνδυνος δεν εκλείπει με το πέρας των πυρκαγιών, καθώς οι βλάβες στον οργανισμό μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους χρόνια αργότερα.  Ερευνα από τον Καναδά έδειξε ότι η πυρκαγιά φαίνεται να επηρέασε τους κατοίκους τόσο κοντινών όσο και μακρινών πόλεων (μέχρι 50 χλμ. από το επίκεντρο της πυρκαγιάς) έως και 10 χρόνια αργότερα, αυξάνοντας κατά 4,9% τον κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα και κατά 10% για όγκο στον εγκέφαλο, ενώ και η πυρκαγιά του 2018 στην Καλιφόρνια συσχετίστηκε με αλλαγές στη γνωστική λειτουργία και τον εγκέφαλο οι οποίες έγιναν αντιληπτές 6-12 μήνες μετά την έκθεση στον τοξικό καπνό.

Δυστυχώς οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν πολύ συχνό φαινόμενο, όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά για ολόκληρο τον πλανήτη. Αναντίρρητα, τον μεγαλύτερο κίνδυνο τον διατρέχουν οι ομάδες υψηλού κινδύνου. όπως άτομα με καρδιακή ή πνευμονική νόσο, παιδιά και έφηβοι που το αναπνευστικό τους σύστημα εξακολουθεί να αναπτύσσεται και επηρεάζεται πιο εύκολα από τα τοξικά αέρια, καθώς και οι έγκυες γυναίκες. Ωστόσο ο κίνδυνος ελλοχεύει και για τους ανθρώπους χωρίς ιστορικό καρδιοπάθειας, γι’ αυτό είναι σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών.

Ο Κώστας Τσιούφης είναι καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ – Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική στο Ιπποκράτειο Αθηνών