Ας ξεκινήσουμε με τα νούμερα που αποδεικνύουν κάποιες βεβαιότητες: Η ταινία «Barbie το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής της έκανε εισπράξεις 377 εκατ. δολαρίων σε όλον τον κόσμο. Η σκηνοθέτρια της ταινίας, Γκρέτα Γκέργουικ, σύμφωνα με την «Guardian» γράφει ιστορία, αφού είναι η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτρια που κάνει τόσο υψηλό τζίρο στο Box Office.

Σε διεθνές επίπεδο, η «Barbie» εισέπραξε 182 εκατ. δολάρια από 69 χώρες όπου έγινε η πρώτη της προβολή. Επίσης η «Barbie» οφείλει το ιστορικό εισπρακτικό άνοιγμά της στις γυναίκες που αποτελούν το 65% του κοινού, σύμφωνα με την PostTrak, ενώ το 40% των αγοραστών εισιτηρίων ήταν κάτω των 25 ετών.

Στο μεταξύ στη μηχανή αναζήτησης του Google και μόνο που πληκτρολογείς το όνομά της η οθόνη γίνεται ροζ και βγάζει λάμψεις! Καλωσορίσατε στον κόσμο της Barbie ακόμα και αν ως γυναίκα δεν είστε απόλυτα σίγουρη ότι αυτό το φαινόμενο θα συμβάλει στην ενδυνάμωσή σας και στην ικανοποίηση των αιτημάτων σας.

Πρόκειται για ένα φαινόμενο όχι μόνο της αμερικανικής ποπ κουλτούρας, το οποίο τα μίντια υπεραναλύουν θέτοντας ερωτήματα ακόμα και σε μάχιμες φεμινίστριες για το αν η κινηματογραφική Barbie είναι αποδεκτό πρότυπο. Οπως δηλαδή έκαναν οι «New York Times» κερνώντας σινεμά μία από τις κυρίαρχες – και βραβευμένες με Πούλιτζερ – πένες του σύγχρονου φεμινισμού, τη Σουζάν Φαλούντι.

Λίγα παιχνίδια μπερδεύουν τους καταναλωτές όσο η Barbie. Ακόμα και η ιστορία της καταγωγής της είναι μπλεγμένη, καθώς βασίστηκε σε μια κούκλα του σεξ για άνδρες, αλλά στη συνέχεια άλλαξε διαδρομή χρηστών και με κάποιον τρόπο προωθήθηκε στις μητέρες για τις κόρες τους.

Η Barbie έγινε σύνθημα διαμαρτυρίας («Δεν είμαι η Barbie σου»), θεωρήθηκε χαζογκόμενα και κατεξοχήν επιταχυντής διατροφικών διαταραχών. Από το 2021, όταν ανακοινώθηκε ότι η εναλλακτική Γκέργουικ θα γυρίσει ταινία Barbie με πρωταγωνιστές τη Μάργκοτ Ρόμπι στον ρόλο της ξανθιάς κούκλας και τον Ράιαν Γκόσλινγκ ως τον φίλο της, Κεν, το κύμα της λατρείας Barbie σηκώθηκε και άρχισε (ξανά) να επιδρά στη μόδα.

Η δημιουργός της

Η Tanya Lee Stone, συγγραφέας του βιβλίου «The Good, The Bad, and the Barbie: The History of a Doll and Her Impact on Us», σε πρόσφατο αφιέρωμα του περιοδικού «Time» εξηγεί πως η διαρκής επιρροή της Barbie στη μόδα του πραγματικού κόσμου είναι μια άμεση αντανάκλαση της Ρουθ Χάντλερ, της γυναίκας που δημιούργησε την κούκλα.

Η Χάντλερ, μια έξυπνη και κομψή επιχειρηματίας, όταν είδε ότι στην αγορά παιχνιδιών κυριαρχούσαν οι κούκλες-μωρά και οι χάρτινες κούκλες, εντόπισε ένα κενό και στη δημιουργία της Barbie είδε μία ευκαιρία.

Η Barbie της θα μπορούσε να δώσει στα μικρά κορίτσια την ευκαιρία να ενσαρκώσουν το μελλοντικό τους όνειρο – είτε αυτό ήταν να γίνουν αστροναύτισσες, γιατροί ή μοντέλα μόδας. Και είχε να τους πουλήσει και τα κατάλληλα ρούχα. «Τα κορίτσια θα μπορούσαν να ονειρεύονται όποια καριέρα ή τύπο ανθρώπου ήθελαν να είναι και να το δοκιμάζουν στο μέγεθος της κούκλας» λέει η Stone.

Με αυτά τα δεδομένα η εταιρεία παιχνιδιών Mattel σχεδίασε το κεφάλι της Barbie να βγαίνει εύκολα, ώστε να είναι πιο εύκολο να αλλάζει τα ρούχα της. «Η αποστολή της ήταν να επιτρέψει στα κορίτσια να έχουν το ευφάνταστο είδος παιχνιδιού που θα τους επέτρεπε να ονειρεύονται πως είναι οτιδήποτε ήθελαν να γίνουν σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν μπορούσαν να είναι πολλά πράγματα… Η κούκλα Barbie ήθελε να μπορούν να είναι αστροναύτισσες και χειρουργοί. Αλλά επίσης της άρεσε και η υψηλή ραπτική» προσθέτει η συγγραφέας της ιστορίας της.

Οι γονείς και οι φεμινίστριες

Παρόλο που η Χάντλερ ισχυρίστηκε ότι τη δημιούργησε ως έναν τρόπο για να ενδυναμώσει τα νεαρά κορίτσια, η κούκλα προκάλεσε διαμάχη, ειδικά στους φεμινιστικούς κύκλους, όπου θεωρήθηκε ότι διαιωνίζει μη ρεαλιστικά πρότυπα σώματος και ομορφιάς.

Ή ότι προωθεί μοναδικές και ξεπερασμένες νόρμες φύλου. Ας σημειώσουμε ότι το πρότυπο της Barbie ήταν εμπνευσμένο από την Bild-Lilli, μια σαγηνευτική ξανθιά ενός γερμανικού χαρακτήρα κόμικς που μετατράπηκε σε σέξι παιχνίδι ενηλίκων.

Εξάλλου όταν έκανε το ντεμπούτο της ήταν μια από τις πρώτες κούκλες για παιδιά που έμοιαζε με ενήλικη γυναίκα, χωρίς σχηματισμένα γεννητικά όργανα, με μια ανατομικώς αδύνατη σιλουέτα-κλεψύδρα, που εξόργισε ορισμένους γονείς. Αλλά, σύμφωνα με τη Stone, τα αμφιλεγόμενα στοιχεία της βοήθησαν επίσης να παραμείνει η Barbie επίκαιρη.

Στο μεταξύ η ταινία χαρακτηρίζεται από άλλες αντιφάσεις. Προωθήθηκε μέσω μιας καμπάνιας μάρκετινγκ που μοίρασε συμφωνίες αδειοδότησης για ρούχα, μακιγιάζ, παγωτά έως και πακέτα διακοπών Barbie.

Η Γκέργουικ κατήγγειλε την υποκρισία της κατασκευάστριας εταιρείας – της Mattel – ενώ πήρε την ευλογία της για την ταινία. Οπως φάνηκε και από τον τζίρο, η σκηνοθέτρια είχε καταφέρει να κάνει την Barbie ικανοποιητικά συνειδητοποιημένη, συμπαθητική και κοροϊδευτική. Στο τέλος η Mattel προώθησε όλο το πακέτο της Barbieland σε ένα νέο γυναικείο κοινό πρόθυμο να ταυτιστεί με την καταγγελτική ηρωίδα.

Το τρέιλερ άλλωστε που κυκλοφόρησε έδωσε ένα σύγχρονο πολιτικό μήνυμα, καθώς έκλεινε το μάτι στην περίφημη εναρκτήρια σκηνή της ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος». Μόνο που αντί για τους πρωτεϊκούς ανθρώπους στην έρημο, βλέπουμε κορίτσια να παίζουν με κούκλες, τα οποία, αντί να τα επισκέπτεται ένας εξωγήινος μονόλιθος, τα υποδέχεται μια υπερμεγέθης Barbie.

Το μήνυμα της Γκέργουικ είναι σαφές: υπάρχει κάτι περισσότερο στη ζωή από τη μητρότητα. Και τα κορίτσια σπάνε τα κουκλίστικα μωρά τους.