Είναι ο διασημότερος αλλά και ο πλέον μυστικοπαθής των «ολιγαρχών» – αυτών των επιχειρηματιών που επωφελήθηκαν των ιδιωτικοποιήσεων χάρη στις δοσοληψίες τους με το Κρεμλίνο όταν κατέρρευσε το ανατολικό μπλοκ.

Λένε πως περνάει το καλοκαίρι στο Ισραήλ, όπου διαθέτει την ακριβότερη βίλα της χώρας (την αγόρασε 65 εκατομμύρια δολάρια το 2020) και ένα διαβατήριο που του επιτρέπει να πηγαινοέρχεται κατά βούληση, και τον υπόλοιπο χρόνο του στο Ντουμπάι, μιας και ο ορίζοντάς του συμπιέστηκε από το βάρος του πολέμου στην Ουκρανία.

Του έχουν επιβάλει κυρώσεις η ΕΕ, ο Καναδάς και η Βρετανία, αναγκάστηκε να πουλήσει την ομάδα του, την Chelsea, η περιουσία του εκτιμάται σήμερα στα εννέα δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 14,5 δισεκατομμυρίων το 2021.

Οι ΗΠΑ όμως δεν του έχουν επιβάλει κυρώσεις, και λένε πως αυτό το ζήτησε από τον Τζο Μπάιντεν προσωπικά ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η εξήγηση κρύβεται σε αυτόν τον αστερίσκο που συνοδεύει το όνομά του στην επίσημη «μαύρη λίστα» της Ουκρανίας: «Οι κυρώσεις έχουν ανασταλεί, μέχρι να ολοκληρώσει την αποστολή του».

Γιατί, χωρίς να επιβεβαιωθεί ποτέ επισήμως, αυτός ο «άνθρωπος χαμαιλέων» που ακούει στο όνομα Ρόμαν Αμπραμόβιτς κατάφερε να επιβληθεί ως ένας αξιόπιστος διαμεσολαβητής ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία.

Ειρηνευτικές προσπάθειες

Σύμφωνα με τη σχετική, πολυσέλιδη έρευνα της Monde, στην αρχή του πολέμου, αναζητώντας απεγνωσμένα έναν τρόπο τερματισμού του, ο Ζελένσκι είχε αναθέσει σε έναν οικονομικό του σύμβουλο, τον Αλεξάντρ Ροντιάνσκι τον νεότερο, να βρει ένα πρόσωπο ικανό να ανταλλάσσει πληροφορίες με το Κρεμλίνο χωρίς να τις διαστρεβλώνει.

Η μητέρα του Αμπραμόβιτς κατάγεται από την Ουκρανία. Ο πατέρας του Ροντιάνσκι είναι ένας διάσημος ουκρανός παραγωγός, που είχε συνεργαστεί με τον Αμπραμόβιτς για την παραγωγή δεκάδων ταινιών – κυρίων ρωσικών.

Σύμφωνα με τις πηγές της γαλλικής εφημερίδας, ο 56χρονος ήταν ο μόνος γνωστός επιχειρηματίας που δέχθηκε να εμπλακεί στις ειρηνευτικές προσπάθειες – αφού πρώτα ζήτησε την άδεια του Κρεμλίνου, και ως προσωπικός αγγελιαφόρος του Βλαντίμιρ Πούτιν, όχι ως μέρος επίσημης αντιπροσωπείας.

Η συνεισφορά του στις πρώτες διαπραγματεύσεις, που οργανώθηκαν στη Λευκορωσία, αποκαλύφθηκε στις 28 Φεβρουαρίου σε ένα ανυπόγραφο άρθρο της Jerusalem Post. «Προσπαθεί να βοηθήσει», επιβεβαίωσε η ομάδα του.

Οι προσπάθειες αυτές τον οδήγησαν διαπιστωμένα στη Μόσχα, την Κωνσταντινούπολη καθώς και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – εκεί ήταν που, αρχές Μαρτίου του 2022, εμφάνισαν ξαφνικά συμπτώματα δηλητηρίασης δύο ουκρανοί διαπραγματευτές, καθώς και ο ίδιος ο Αμπραμόβιτς.

Σύμφωνα με την έρευνα της Bellingcat, στοχοποιήθηκαν πράγματι από κάποιον «χημικό ή βιολογικό παράγοντα». Μία προειδοποίηση, κατά πάσα πιθανότητα, από την πλευρά της FSB, που δεν ήθελε καμία ειρηνευτική προσπάθεια, και «θα τον έτρωγε ευχαρίστως αν μπορούσε», σύμφωνα με τον ουκρανό παραγωγό Αλεξάντρ Ροντνιάνσκι, «αλλά τον προστατεύει ο Πούτιν».

Ανταλλαγές κρατουμένων

Με την αποκάλυψη των ρωσικών εγκλημάτων πολέμου στην Μπούτσα, οι ελπίδες για ειρήνη εξαφανίζονται, και η αποστολή του Αμπραμόβιτς παίρνει άλλη μορφή.

Λένε πως παίζει ρόλο στις τακτικές ανταλλαγές κρατουμένων ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία – καθώς και στην ανταλλαγή της αμερικανίδας μπασκετμπολίστριας Μπρίτνεϊ Γκράινερ, που είχε καταδικαστεί στη Ρωσία για εμπόριο ναρκωτικών, με τον ρώσο έμπορο όπλων, κρατούμενο στις ΗΠΑ, Βίκτορ Μπουτ. Λένε επίσης πως συμμετέχει διακριτικά στις προσπάθειες απελευθέρωσης του αμερικανού δημοσιογράφου Ιβαν Γκέρσοβιτς, που κατηγορείται από τη Μόσχα για κατασκοπεία.

Οι πληροφορίες τον θέλουν να εμπλέκεται και στις προσπάθειες αναβίωσης της συμφωνίας της Μαύρης Θάλασσας για τα ουκρανικά σιτηρά. Καθώς και στις προσπάθειες απελευθέρωσης των ανήλικων Ουκρανών που έχουν μεταφερθεί παρά τη θέλησή τους στη Ρωσία, ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα στο οποίο εμπλέκονται τόσο ο ΟΗΕ όσο και το Βατικανό. Σύμφωνα με τον Μικαΐλο Ποντόλιακ, τον σύμβουλο του ουκρανού προέδρου, από τον Ιανουάριο έχουν επιστρέψει στην πατρίδα τους γύρω στα 500 παιδιά.

Ο «ανθρωπιστικός» ρόλος του Ρομάν Αμπραμόβιτς είναι «πολύ λιγότερο έντονος» σε σύγκριση με την αρχή του πολέμου», έσπευσε να επισημάνει ο Ποντόλιακ. «Επιτρέπει όχι απλά να μεταφερθούν οι θέσεις του καθενός αλλά και να αμβλυνθούν», αναγνώρισε πάντως ο ίδιος.

Οι πληροφορίες μιλούν για πολλά πηγαινέλα Αμπραμόβιτς στο Κίεβο, συνήθως μέσα σε απόλυτη μυστικότητα: φέρεται να ταξίδεψε τελευταία φορά στην ουκρανική πρωτεύουσα την άνοιξη, και στη ρωσική ακόμα πιο πρόσφατα, φέρεται να βρισκόταν εκεί τον Ιούνιο στη διάρκεια της ανταρσίας της Wagner, πιθανολογείται μάλιστα ότι έπαιξε ρόλο στις ίντριγκες που οδήγησαν στην αναχώρηση του Γεβγένι Πριγκόζιν για τη Λευκορωσία. «Πόσες κούκλες περιλαμβάνει η ματριόσκα Αμπραμόβιτς;», αναρωτιέται η Monde.

Ο ίδιος δεν μιλάει ποτέ στον Τύπο, μία στενή συνεργάτις του, ωστόσο, είπε στη γαλλική εφημερίδα το εξής: «Εκείνοι που πραγματικά γνωρίζουν πράγματα για τον κ. Αμπραμόβιτς θα μείνουν για πάντα σιωπηλοί».