Είχε ολοκληρωθεί προ ολίγου η απογευματινή έκτακτη ενημέρωση για τις δασικές πυρκαγιές από τον αναπληρωτή εκπρόσωπο Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, Γιάννη Αρτοποιό, και τα ραδιόφωνα μετέδιδαν ήδη την τραγική είδηση του εντοπισμού μιας νεκρής γυναίκας σε τροχόσπιτο στο Χοροστάσι Μαγνησίας, όταν περνούσα το κατώφλι του κτιρίου «Φάρος», στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το απόγευμα της Τετάρτης της 26ης του Ιούλη. «Καλησπέρα σας από το Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος. Είμαστε συγκλονισμένοι από το τραγικό δυστύχημα στην Κάρυστο. Εκεί, όπου δυστυχώς έχασαν τη ζωή τους οι δύο πιλότοι μας κατά τη διάρκεια κατάσβεσης δασικής πυρκαγιάς. Εκφράζουμε τον σεβασμό μας στη μνήμη τους και τα συλλυπητήριά μας στις οικογένειές τους. Η μάχη με τις καταστροφικές πυρκαγιές συνεχίζεται σε αρκετά μέτωπα και σήμερα από όλες τις δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας σε ακραίες συνθήκες, δεδομένου ότι η σημερινή ημέρα είναι η δυσκολότερη του φετινού καλοκαιριού. Εξήντα μία νέες δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν το τελευταίο 24ωρο και οι πυροσβεστικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν συνολικά 90 πυρκαγιές σε όλη την επικράτεια», τον είχα ακούσει να λέει, μεταξύ άλλων, νωρίτερα.

«Το θέμα είναι να αντέχουν και οι άνθρωποι στο πεδίο»

Περπατώντας στους διαδρόμους και κοιτώντας μέσα στα διάφορα γραφεία δεξιά και αριστερά, παντού γύρω, σε όλες τις θέσεις εργασίας, κάτω από οθόνες που μετέδιδαν ζωντανές ανταποκρίσεις από τα μέτωπα της φωτιάς, υπήρχαν χαρτιά, καφέδες, τυποποιημένη τροφή, νερά και κόκκινα μάτια. Τα πρώτα κόκκινα μάτια που συνάντησα κατά πρόσωπο ήταν αυτά του Γιάννη Αρτοποιού. «Αντέχετε;», τον ρώτησα ύστερα από μια σιωπηρή χειραψία. «Εμείς αντέχουμε, το θέμα είναι να αντέχουν και οι άνθρωποι στο πεδίο», απάντησε. Φαινόταν λες και είχε πάρει την είδηση του θανάτου της γυναίκας στον Αλμυρό Βόλου σαν προσωπική του ήττα. «Μα είχαμε κεντράρει τις περιοχές για σήμερα επειδή θα είχε λίβα. Είχαμε πει ότι αυτή θα είναι η χειρότερη μέρα του καλοκαιριού», έλεγε με κάποιο παράπονο στη φωνή.

Συζητήσεις γύρω από τις φωτιές

Από το γραφείο του στον 2ο όροφο – όπου βρίσκεται και το γραφείο του αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιστράτηγου Γιώργου Πουρνάρα – ως την αίθουσα του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων της Πολιτικής Προστασίας στον 1ο, όλες οι συζητήσεις σε κάθε διάδρομο που διέσχιζα κινούνταν γύρω από τις φωτιές στο Βελεστίνο, στο Κάστρο Φθιώτιδας, τη Ρόδο και την Κέρκυρα. Τις σοβαρότερες πυρκαγιές της ημέρας ως εκείνη την ώρα. Κανείς δεν ρωτούσε κανέναν «πώς είσαι;». Ολοι έλεγαν «πώς πάνε τα μέτωπα;» ή πόσο καύσιμο έχει το τάδε όχημα για την επόμενη μέρα. Οι περισσότεροι κοιμούνται εδώ τις τελευταίες εβδομάδες. «Είναι κάπως πιο υποφερτό το άγχος όταν μένεις εδώ τη νύχτα. Και να πας στο σπίτι για 2-3 ώρες, θα είσαι σε αναμμένα κάρβουνα», μου εξηγεί μια υπάλληλος. Εντός της αμφιθεατρικής αίθουσα του War Room του ΕΣΚΕΔΙΚ, τα τηλέφωνα χτυπούν αδιάκοπα και τα περίπου 35 άτομα που συνεργάζονται στον χώρο από όλα τα σώματα, τα σηκώνουν με το πρώτο κουδούνισμα. «Τι εικόνα έχετε εκεί;», ακούγεται να λέει ένας αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. από τα πίσω και αριστερά του χώρου, εκεί από όπου εκπρόσωποι του Στρατού, της Πυροσβεστικής, του Λιμενικού, της Αστυνομίας και του ΕΚΑΒ βρίσκονται σε άμεση επικοινωνία με τις κατά τόπους επιχειρήσεις για τον συντονισμό όλων των φορέων, υπό την ομπρέλα της Πολιτικής Προστασίας. Ακριβώς πίσω τους, σημειωμένα με μαρκαδόρο τα τρέχοντα: πληροφορίες για τις ξένες αποστολές της επόμενης ημέρας στα νησιωτικά μέτωπα, αεροσκάφη, οχήματα και ανθρώπινο δυναμικό που θα συνδράμει, υπνόσακοι και καύσιμα που θα χρειαστούν. «Σταμάτη, κάτσε λίγο εκεί», λέει ένας από τους επιτελείς του ΕΣΚΕΔΙΚ σε συνάδελφό του προκειμένου να σηκωθεί για λίγο από τη θέση του. Αμέσως το τηλέφωνο χτυπά. «Πολύ καλύτερη η εικόνα στη Λαμία», ανακοινώνει στην αίθουσα, κλείνοντας τη γραμμή, ο αντικαταστάτης του.

Ο άγρυπνος φρουρός

Τα «παιδιά» του ΕΣΚΕΔΙΚ της Πολιτικής Προστασίας που βρίσκονται στο κέντρο της αίθουσας, τοποθετημένοι απέναντι από τη μεγάλη οθόνη συγκεντρώνουν πληροφορίες από το πεδίο, τις επεξεργάζονται, τις διασταυρώνουν και, ακολούθως, τις μεταφέρουν στους αρμοδίους. «Πώς πάτε;», ακούγεται η φωνή του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Παπαγεωργίου, ο οποίος εισέρχεται στο War Room για πολλοστή φορά από το πρωί. Είναι παρών για 11η μέρα, άγρυπνος φρουρός στον «Φάρο», στο τμήμα του υπουργείου που, εκ των πραγμάτων, ποτέ δεν κοιμάται. Στο βάθος η γιγαντιαία οθόνη είναι χωρισμένη σε 8 μικρότερα παράθυρα. Πάνω δεξιά, το σύστημα engage δείχνει σε πραγματικό χρόνο τα ενεργά μέτωπα με πινέζες στον χάρτη. Δεξιά σε 3 παράθυρα ο καιρός όσον αφορά τον αέρα, τα μποφόρ και τις θερμοκρασίες. Από κάτω ο χάρτης με την πρόβλεψη επικινδυνότητας για την επόμενη μέρα, δίπλα τα συμβάντα ανά την επικράτεια, η παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας και, τέρμα κάτω δεξιά, οι πυρκαγιές στην Ευρώπη. Στα λίγα λεπτά που βρίσκομαι εκεί, ο εκπρόσωπος του ΕΚΑΒ, κλείνοντας το τηλέφωνο, ενημερώνει για δεύτερο νεκρό, έναν άνδρα 47 ετών που βρέθηκε απανθρακωμένος στη Μαγνησία. Από άλλη θέση εργασίας ακούγεται μια φωνή να λέει: «Ανοιξε πάλι η φωτιά, τι να κάνουν τα εναέρια;». Στην αίθουσα μπαίνει ο διοικητής του ΕΣΚΕΔΙΚ, υποστράτηγος Θεόδωρος Βάγιας, ο οποίος περνά από κάθε θέση και μιλά με έναν έναν χαμηλόφωνα. Παρά την τραγικότητα των γεγονότων, η ψυχραιμία στον χώρο δεν χάνεται στιγμή. «Δεν γίνεται διαφορετικά. Η ψυχραιμία στη δική μας δουλειά είναι απαραίτητη. Είναι δύσκολα αλλά οφείλουμε να υποστηρίξουμε το έργο όσων βρίσκονται στο πεδίο. Να κάνουμε τη ζωή τους πιο εύκολη», λέει στα «ΝΕΑ» ο διοικητής του ΕΣΚΕΔΙΚ. Νωρίτερα, μέσα στη μέρα, υπήρξε αγωνία για τη φωτιά σε αστικό ιστό στη Λαμία, για τη σωστή εκκένωση που έπρεπε να γίνει. Αλλά και για το μέτωπο στο Βελεστίνο με τη δασική πυρκαγιά, καθώς εκεί οι ριπές του ανέμου που έφταναν τα 8-9 μποφόρ σε συνδυασμό με τα ξερόχορτα έκαναν την κατάσταση εξαιρετικά κρίσιμη.

Εντολή για αποστολή μηνύματος

Κάποιοι σχολιάζουν πως το πρωί πρόλαβαν μια φωτιά στον Βαρνάβα και μια ακόμα στο Τατόι, την ώρα που, πίσω δεξιά, τα κορίτσια της ΕΛ.ΑΣ. έχουν λάβει εντολή για σύνταξη και αποστολή προειδοποιητικού μηνύματος 112, καθώς τα νέα από το πεδίο είναι και πάλι ανησυχητικά. Ορθιες μπροστά στον υπολογιστή, μελετούν προσεκτικά κάθε συλλαβή του μηνύματος ώστε να είναι βέβαιες πως το λεκτικό είναι εντελώς σαφές για τους παραλήπτες. «Αυτό δεν έχει ξαναγίνει, τόσο πολλές μέρες, με τόσο ακραίες καιρικές συνθήκες και τόσο πολλά και σοβαρά μέτωπα μαζεμένα», λένε παλιοί ένοικοι της δομής της Πολιτικής Προστασίας, συμφωνώντας πως η δυσκολότερη διαχείριση των τελευταίων ημερών ήταν η εκκένωση στη Ρόδο. «Σήμερα υπήρχε μεγάλη αγωνία για την εξέλιξη των πυρκαγιών. Αναρωτιόμασταν πώς ξεκινούσαν όλες αυτές οι πυρκαγιές σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, παρά τον χάρτη επικινδυνότητας που είχε εκδοθεί. Ειδικά τις μεσημεριανές ώρες υπήρχαν πολλές πυρκαγιές και οι περισσότερες ήταν σχετικά κοντινές μεταξύ τους», σημειώνει ο αντιπύραρχος και πρόεδρος της Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, Κωνσταντίνος Τσίγκας, εισερχόμενος στον χώρο για ηθική υποστήριξη των συναδέλφων του. «Πρέπει να συνεχίσουμε, είναι καθήκον μας και θα το κάνουμε για όσο χρειαστεί γιατί υπηρετούμε το Πυροσβεστικό Σώμα που έχει ως αποστολή την προστασία της ζωής και της περιουσίας των ελλήνων πολιτών και του δασικού πλούτου της χώρας», αναφέρει και τον ρωτώ για την απώλεια των δύο «αετών», του 34χρονου Χρήστου Μουλά και του 27χρονου Περικλή Στεφανίδη, που ταρακούνησε συθέμελα το κτίριο του υπουργείου επί της Λεωφόρου Κηφισίας. «Μας συγκλόνισε όλους. Στενοχωρηθήκαμε, πληγωθήκαμε, έπρεπε όμως να προσπεράσουμε αυτή τη στιγμή για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να επεμβαίνουμε σε όλα τα μέτωπα και να αποτρέψουμε την επέκτασή τους», απαντά. Για να παραμείνει το ηθικό ακμαίο σε αυτήν την κομβική στιγμή, με τη χώρα ολόκληρη να πενθεί τους δύο αξιωματικούς και τα πύρινα μέτωπα να απαιτούν συνεχείς ρίψεις από εναέρια μέσα, ο Βασίλης Κικίλιας πραγματοποίησε γύρο τηλεφωνημάτων σε όλους τους επικεφαλής των χειριστών Canadair προκειμένου να τους εμψυχώσει και να τους στηρίξει στο υπεράνθρωπο έργο τους, εν μέσω καύσωνα και ισχυρών ανέμων.

Δεν έχει τελειώσει τίποτα

Αργά το βράδυ, προτού αποχωρήσω από τον «Φάρο», συνάντησα τον έμπειρο εκπρόσωπο Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, τον πύραρχο Βασίλη Βαθρακογιάννη και αναρωτήθηκα αν με το τέλος του καύσωνα, που προέβλεπαν οι μετεωρολόγοι για την επόμενη ημέρα, τελειώνουν και τα προβλήματα. «Το καλοκαίρι είναι ακριβώς στη μέση. Δεν έχει τελειώσει τίποτα. Ακόμα κι αν δροσίσει ο καιρός, η θερμοκρασία του εδάφους παραμένει υψηλή», απάντησε με ύφος σοβαρό, υπογραμμίζοντας τη συμβολή της ΕΛ.ΑΣ. στον συντονισμό και τη διερεύνηση των αιτιών των πυρκαγιών που ξεσπούν τα τελευταία 24ωρα η μία μετά την άλλη. «Από ποια μέρα είστε εδώ;», ρώτησα. «Δεν έχει σημασία», απάντησε εκείνος. «Οι συνάδελφοί μου είναι όλη μέρα εκεί έξω στο λιοπύρι». Μερικές ώρες αργότερα, στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έκανε λόγο για 74 πυροσβέστες που έχουν τραυματιστεί κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων κατάσβεσης των τελευταίων 10 ημερών. Και οι ανησυχητικές εξελίξεις στη Νέα Αγχίαλο την επομένη, με την αναγκαστική μετακίνηση των F-16, επιβεβαίωσαν τα λεγόμενά του.