Εχει μαυρίσει η ψυχή μας, πια. Κάθε χρόνο, ίδιες μέρες, στο ίδιο έργο θεατές. Ανθρωποι, ζώα και περιουσίες, αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή και τη δράση ενός εσμού που συναποτελούν διαταραγμένες προσωπικότητες, επαγγελματίες εμπρηστές, ιδιοτελή συμφέροντα και «εκδικητές» κάθε είδους – γιατί το κόμμα τους έχασε στις εκλογές, γιατί η ομάδα τους δεν πήρε πρωτάθλημα, γιατί τους παράτησε η γυναίκα τους, γιατί μισούν την κοινωνία και θέλουν να υποφέρει όπως αυτοί. Ενα ακατανόητο πλήθος ανθρώπων, που ξέρει να δρα την κατάλληλη στιγμή, και να βγάζει, από απωθημένα μέχρι «μεροκάματο».

Κάθε χρόνο η ίδια δουλειά. Με αδιανόητο κόστος για την κοινωνία και το κράτος – δηλαδή ακόμη και γι’ αυτούς που βάζουν τις φωτιές – αφού όλοι πληρώνουμε, ούτε εκείνοι εξαιρούνται.

Γιατί το μυστικό για όλα αυτά είναι ότι τις φωτιές τις βάζει ανθρώπινο χέρι. Δεν υπάρχει τίποτε τυχαίο, του είδους σπασμένο γυαλί μέσα στο δάσος λειτούργησε ως μεγεθυντικός φακός για το φως του ήλιου πάνω στα ξερά χόρτα και του έβαλε φωτιά. Χέρι οπλισμένο με γκαζάκια, με μπιτόνια με πετρέλαιο, με φωτοβολίδες, με καπνογόνα, με στουπιά, είναι πίσω από τις πυρκαγιές. Αυτή είναι η αλήθεια. Οπως μια μεγάλη αλήθεια είναι ότι όσο κι αν βολεύουν οι θεωρίες συνωμοσίας (για τούρκους πράκτορες, για εξαγριωμένους Ρομά και ύπουλους πρόσφυγες, για δράση πρακτόρων άλλων χωρών), η πραγματικότητα είναι πιο πεζή, και πιο άθλια επίσης. Ελληνες είναι οι εμπρηστές, και ζουν ανάμεσά μας. Δυστυχώς…

Γροθιά στο στομάχι

Στέρεψε και η ελληνική γλώσσα για να περιγράψει τις συνθήκες κόλασης που έχουν δημιουργήσει οι φωτιές. Οσα επίθετα και χαρακτηρισμοί διέθετε, έχουν χρησιμοποιηθεί. Κι αρχίζει η ανιαρή επανάληψη. Το αποτέλεσμα είναι τίποτε πια να μην εντυπωσιάζει. Ολα να μοιάζουν τόσο μονότονα και τόσο «φυσικά» στην περιγραφή της καταστροφής. Ακόμη και τα μεγέθη έχουν χάσει τη σημασία τους. «Μάχες με τις φλόγες», «δραματική η κατάσταση στο μέτωπο της πυρκαγιάς», «απειλούνται σπίτια», «εκκενώνονται οικισμοί», «εκκλήσεις απελπισίας», «ανείπωτη τραγωδία», «στάχτη», «καταστράφηκε ολοσχερώς», «κάηκε και ο τελευταίος πνεύμονας πρασίνου», «ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή», «κρανίου τόπος». Κι από κοντά η «κυβερνητική ανικανότητα», η «διάλυση της Πυροσβεστικής», «βαριές ευθύνες για τη μη πρόληψη», «άφησαν απροστάτευτη την περιοχή», «δεν λειτουργεί τίποτε», «ερασιτεχνισμοί», «ανικανότητα», «δεν υπάρχει σχεδιασμός», «πού είναι το κράτος», «πυροσβεστικά έμειναν από νερό», «συγκλονιστικές εικόνες από τη λαίλαπα της πυρκαγιάς», «τρομακτικά βίντεο» – όλα τα έχουμε δει, όλα τα έχουμε παρακολουθήσει. Κι ύστερα γυρνάμε πλευρό αποκαμωμένοι από τις εικόνες-γροθιά στο στομάχι, κι αφοσιωνόμαστε σε αυτό που κάναμε ή σχεδιάζουμε να κάνουμε. Γιατί απλά κουραστήκαμε να θυμώνουμε, να αγανακτούμε, να οργιζόμαστε με την αδυναμία να ελεγχθεί το θηρίο που κατατρώει, μέρες τώρα, ό,τι βρει μπροστά του, και συνεχίζει, «πεινασμένο» όπως είναι…

Σε λίγο θα φύγουμε διακοπές, κάπου θα ξεχαστούμε, του χρόνου πάλι, να ‘μαστε καλά να παρακολουθήσουμε και πάλι «σε ζωντανή μετάδοση» τη χώρα μας να καίγεται απ’ άκρη σ’ άκρη…

Ανεπίδεκτοι μαθήσεως

Εχω οργή μέσα μου, και θυμό, και αγανάκτηση για ένα κράτος που δεν μαθαίνει από τα λάθη του, που δεν διαβάζει σωστά τα παθήματά του για να τα μετατρέψει σε μαθήματα. Το 2007 κάηκαν πάνω από 1 εκατ. στρέμματα δάσους και χορτολιβαδικών εκτάσεων. Και σχεδόν 90 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Είπαμε, δεν μπορεί, αυτό που συνέβη θα είναι το μεγάλο μάθημα για να τελειώσει οριστικά αυτός ο εφιάλτης. Θα θωρακιστεί η πολιτεία κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτραπεί κάθε μελλοντική επανάληψη τέτοιων φαινομένων. Αλλά δεν πέρασαν πολλά χρόνια, μόλις δέκα, και έγιναν τα ίδια και χειρότερα – στο Μάτι. Αυτή τη φορά οι νεκροί ξεπέρασαν τους 100. Και πάλι πιστέψαμε ότι η πολιτεία επιτέλους θα θωρακιστεί για να νιώσουμε ασφαλείς απέναντι στην πύρινη λαίλαπα, όποτε αυτή κάνει την εμφάνισή της. Αλλά ούτε κι αυτό το πάθημα μας έγινε μάθημα. Και τώρα, να πάλι, στεκόμαστε με το στόμα ανοιχτό που η πολιτεία δεν μπορεί να προφυλάξει ούτε τους ανθρώπους ούτε τις περιουσίες τους.

Οι κυβερνήσεις αλλάζουν, οι υπουργοί επίσης, αλλά η κατάσταση παραμένει ίδια κι απαράλλαχτη. Σαν να μην πέρασε μια μέρα από όσα ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Λες και η ιστορία επαναλαμβάνει τον εαυτό της. Δυστυχώς όχι ως φάρσα.

Αναρωτιέμαι τι άλλο πρέπει πια να συμβεί για να αλλάξει επιτέλους κάτι στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε ως κράτος το φαινόμενο των πυρκαγιών. Το μοντέλο που εφαρμόζεται έχει ήδη φτάσει στο τέλος, δεν το καταλαβαίνει η κυβέρνηση;

Η Μεσόγειος φλέγεται

Τώρα βέβαια, αν κοιτάξουμε καλύτερα τον χάρτη, τον χάρτη της Νότιας Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής, θα διαπιστώσουμε ότι το πρόβλημα με τις πυρκαγιές δεν είναι μόνο ελληνικό. Για να θυμηθώ και τον τίτλο μιας παλιάς ελληνικής ταινίας, με τον Κώστα Πρέκα πρωταγωνιστή (νομίζω σε ρόλο καπετάνιου πολεμικού πλοίου) «Η Μεσόγειος φλέγεται». Από τη μια άκρη ως την άλλη. Από την Πορτογαλία ως τη δύστυχη Συρία, ο παρατεταμένος καύσωνας σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη δράση πυρομανών εμπρηστών (δεν είναι ούτε και αυτό το φαινόμενο ελληνικό) έχει ως αποτέλεσμα την έκρηξη εκατοντάδων πυρκαγιών με ανυπολόγιστες ζημιές και ανθρώπινα θύματα. Σε έναν χάρτη που έβλεπα τις προάλλες, πλην της Νότιας Ιταλίας που φλέγεται ολόκληρη, τρομερό πρόβλημα αντιμετωπίζουν επίσης η Πορτογαλία, η Τυνησία, η Νότια Τουρκία και η Συρία που προανέφερα. Μιλάμε για οικολογική καταστροφή τεραστίων διαστάσεων, η οποία – από τώρα πρέπει να τρέμουμε – δεν ξέρουμε τι χειμώνα θα φέρει. Και προσέξτε, είμαστε ακόμη στον Ιούλιο. Ο Αύγουστος μπαίνει την Τρίτη. Και έχει ο Θεός, τι θα μας φέρει με τη σειρά του…

Δύο χρήσιμα βιβλία

Καλοκαίρι (παρ’ όλα τα προηγούμενα) συνεπάγεται παραλία, ξεκούραση, λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και… διάβασμα. Δύο εκδόσεις που επιμελήθηκε ο φίλος Σωτήρης Ντάλης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνούς Πολιτικής και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, θα εισηγηθώ για σήμερα. Ειδικά για όσους θέλουν να γνωρίσουν από τα μέσα, τις πτυχές της διεθνούς πολιτικής για ζητήματα που απασχολούν όχι μόνο την Ευρώπη, αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. Το πρώτο που επιγράφεται «Οι νέες παγκόσμιες απειλές – Ρωσία, Ουκρανία, Ανατολική Ευρώπη και άλλοι κίνδυνοι συγκρούσεων», στην πραγματικότητα πρόκειται για μια κατατοπιστική όσο και διεξοδική ανάλυση της ετήσιας έκθεσης τη CIA. Την προλογίζουν ο Αντριέν Ζολμές και ο Λουκάς Μενγκέ. Η δεύτερη έκδοση είναι ο «ΑΤΛΑΣ των διεθνών σχέσεων» του Πασκάλ Μπονιφάτσε. Ο Μπονιφάτσε, που είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Paris VIII, έχει συγγράψει πάνω από 60 έργα για γεωπολιτικά ζητήματα, και ο «Ατλας» του περιλαμβάνει περί τους 100 χάρτες «για την κατανόηση», όπως σημειώνεται, «του κόσμου από το 1945 έως σήμερα».

Αν λοιπόν έχετε βαρεθεί τη ροζ ή την αστυνομική λογοτεχνία, ιδού η πρόκληση. Τα δύο αυτά βιβλία για τη διεθνή πολιτική που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πεδίο.