Θα αποκτήσει η Ευρώπη ισχυρότερο ρόλο στον κόσμο τα επόμενα χρόνια; Θα μπορέσει να γίνει κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμη; Η φετινή ευρωπαϊκή έκθεση στρατηγικών προβλέψεων παρουσιάζει τους 10 τομείς δράσης που θα καθορίσουν τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε έναν κόσμο άκρως ευμετάβλητο.

Με τίτλο «Η βιωσιμότητα και η ευημερία των ανθρώπων στην καρδιά της Ανοιχτής Στρατηγικής Αυτονομίας της Ευρώπης», η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που διεξήχθη από το European Commission’s Joint Research Centre, εξετάζει τις βασικές προσκλήσεις με τις οποίες τα επόμενα χρόνια πρόκειται να… διασταυρωθούν τα κράτη της Γηραιάς Ηπείρου.

Σε αυτή την κατεύθυνση, μάλιστα, κινείται και η Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, το έργο της οποίας αποσκοπεί στην ενσωμάτωση των εναλλακτικών σεναρίων στη χάραξη πολιτικής της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

«Με λίγα λόγια, είναι ο τρόπος να προετοιμαστούμε για την αντιμετώπιση κλυδωνισμών, την ανίχνευση των ευκαιριών που θα φέρει το μέλλον και κυρίως να συνδιαμορφώσουμε το μέλλον που θέλουμε. Στην Ευρώπη η συζήτηση για τις προκλήσεις του… μεθαύριο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Στη χώρα μας αρχίσαμε να το συζητούμε από πέρυσι. Για εμάς το μέλλον είναι τρόπος σκέψης και όχι απλά ένα χρονικό ορόσημο» τονίζει στα «ΝΕΑ» ο ειδικός γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού στην προεδρία της ελληνικής κυβέρνησης Γιάννης Μαστρογεωργίου.

Η προσαρμογή του ΑΕΠ

Κλιματική κρίση, ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη, δημογραφικές αλλαγές, τεχνητή νοημοσύνη, γεωπολιτικές ανακατατάξεις, εξέλιξη της δημοκρατίας, ακόμη και η νέα γενιά, είναι κρίσιμοι τομείς που θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη σε τουλάχιστον μια δεκαετία από τώρα. Αλλωστε, είναι κοινά αποδεκτό πως ο κόσμος αλλάζει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. «Και είναι βέβαιο ότι οι αλλαγές θα είναι εφάμιλλες με όσα βίωσε η ανθρωπότητα τα προηγούμενα 100 χρόνια» υπογραμμίζει ο ειδικός γραμματέας.

Ενας από τους τομείς στους οποίους, βάσει της έκθεσης, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα είναι και η προσαρμογή του ΑΕΠ για διαφορετικούς παράγοντες.

Σύμφωνα με την έκθεση, σχεδόν έναν αιώνα τώρα, το ΑΕΠ είναι ένας από τους πιο ευρέως χρησιμοποιούμενους οικονομικούς δείκτες και παραμένει ο πιο σημαντικός δείκτης της οικονομικής απόδοσης μιας χώρας. Ωστόσο, εξελίξεις όπως η κλιματική αλλαγή ή η πανδημία δεν μπορούν να συμπεριληφθούν στον ΑΕΠ, «καθιστώντας τον ελλιπές ως μέτρο προόδου, καθώς δεν αντικατοπτρίζει πλήρως σημαντικές περιβαλλοντικές ή κοινωνικές προκλήσεις της εποχής μας». Οπως εξηγεί ο Μαστρογεωργίου, ενσωματώνοντας κι άλλους δείκτες, θα επιτευχθεί η αναβάθμιση του ΑΕΠ.

«Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη θα πρέπει να… ανέβει στο τρένο της 5ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Ο αυτοματισμός και η διαδικασία ρομποτοποίησης στην παραγωγή που ήρθε με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση θα συνεχιστεί. Τώρα πια πρέπει να μπει και ο άνθρωπος, ο οποίος αποκτά νέες δεξιότητες για να συνεργαστεί με τα ρομπότ» προσθέτει.

Η ενθάρρυνση, λοιπόν, της απόκτησης δεξιοτήτων και της διά βίου μάθησης είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που θα κληθεί να κερδίσει την επόμενη δεκαετία η Ευρώπη.

Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να αυξηθεί η συμμετοχή στην αγορά εργασίας, στην εκπαίδευση και την κατάρτιση των πολιτών, κυρίως δε συγκεκριμένων ομάδων, όπως είναι οι γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία, οι ηλικιωμένοι και οι νέοι. «Η επένδυση στη διά βίου μάθηση θα πρέπει να ενθαρρυνθεί για να καλυφθούν τα κενά ανισότητας. Οι ψηφιακές τεχνολογίες θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τον εμπλουτισμό και την προσαρμογή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και για την ενίσχυση της μάθησης».

Στο επίκεντρο των αλλαγών θα βρεθούν και οι νέες γενιές.

Καταλύτης των ραγδαίων αλλαγών, σύμφωνα με τον Μαστρογεωργίου, θα είναι η λεγόμενη Generation Z, οι νέοι που σήμερα είναι λίγο πάνω από τα 20 έτη, μια αμιγώς ψηφιακή γενιά, η οποία, ωστόσο, δεν έχει εκπαιδευτεί να χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες προς όφελός της. «Τα παιδιά του… Instagram θα διαδεχθεί η Gen A, μια γενιά που δεν χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αντίθετα, είναι η γενιά η οποία μέσα από το παιχνίδι και με τη διεπαφή με άλλους παίκτες καλλιεργεί τον ίδιο της τον εαυτό».

Στο μεταξύ, η πανδημία του κορωνοϊού αλλά και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας είναι δύο παραδείγματα που αποδεικνύουν την ανάγκη η ΕΕ να προβλέπει στρατηγικά πιθανά καταστροφικά γεγονότα και να είναι έτοιμη για τις επιπτώσεις τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι ικανότητες πρόβλεψης και παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, θα διευκολύνουν την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αντιδρά γρήγορα και αποτελεσματικά στις κρίσεις.