Τι μπορεί να μάθει κανείς ταξιδεύοντας επί 24 ώρες με τρένο στην Ευρώπη; Ο υπεύθυνος της στήλης «Καρλομάγνος» του «Economist» το δοκίμασε και διαπίστωσε πως, κατ’ αρχάς, ένα τέτοιο ταξίδι σε βοηθάει να καταρρίψεις πολλά στερεότυπα.

Ο ίδιος πήρε έναν χάρτη της Ευρώπης, εντόπισε το Παρίσι, χάραξε μία γραμμή προς τα ανατολικά και διαπίστωσε πως με το σωστό μείγμα τρένων και μπόλικη υπομονή, μέσα σε ακριβώς 23 ώρες και 59 λεπτά, μπορείς να φτάσεις από την πρωτεύουσα της Γαλλίας στο Κλουζ-Ναπόκα, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ρουμανίας, διασχίζοντας στο ενδιάμεσο τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ουγγαρία. Παρίσι – Κλουζ είναι σε ευθεία γραμμή, σημειώνει, μια απόσταση 1.597 χιλιομέτρων, αν και οι γραμμές των τρένων την κάνουν 2.100 χλμ.

Για να διανύσει κανείς με τρένο μια τέτοια απόσταση στις ΗΠΑ, από τη Νέα Υόρκη έως την Τοπέκα του Κάνσας, για παράδειγμα, θα χρειαζόταν 32 ώρες. Στην Κίνα, πάλι, το ταξίδι από τη Σαγκάη έως το Τσενγκντού διαρκεί λιγότερες από 12 ώρες.

Οι αντιθέσεις της Γαλλίας

Αναχωρώντας από την Gare de l’Est του Παρισιού στις 7.20 π.μ., ο «Καρλομάγνος» είδε Παριζιάνους να κάνουν ουρά έξω από τα Starbucks: πάει το αμερικανικό στερεότυπο περί τεμπέληδων Γάλλων.

Το ταξίδι με την υπερταχεία (TGV) στην Ανατολική Γαλλία τού προσέφερε, στη συνέχεια, μια μοναδική ευκαιρία μελέτης πάνω στις αντιθέσεις της χώρας. Από τη μία, νιώθεις την πλήρη εκσυγχρονιστική ισχύ της République, που εγκατέστησε πρώτη τρένα υψηλής ταχύτητας πριν από τέσσερις δεκαετίες. Από την άλλη, στην Καμπανία, το ίδιο κράτος επιβάλλει την τήρηση διαδικασιών του 17ου αιώνα για την παραγωγή αφρώδους οίνου: οι Γάλλοι ζητούν και πρόοδο, και να μένει ακίνητος ο χρόνος.

Τα γερμανικά τρένα

Σε ό,τι αφορά το ταξίδι με τρένο, σε κάθε περίπτωση, όσο πιο ανατολικά πάει κανείς στην Ευρώπη, τόσο πιο αργό γίνεται. Χρειάζονται λιγότερο από δύο ώρες για τα 395 χλμ. από το Παρίσι έως το Στρασβούργο, ο ίδιος χρόνος για τη μισή απόσταση από το Στρασβούργο έως τη Φρανκφούρτη και ούτω καθεξής.

Το πιο αξιοσημείωτο σημάδι ότι έχεις περάσει τα σύνορα είναι το μήνυμα από τον πάροχο στο κινητό που σε καλωσορίζει στη Γερμανία. Αν πάντως χρειαστεί να αλλάξετε τρένα, συμβουλεύει ο «Καρλομάγνος», κάντε το σε μικρές πόλεις, όπου συνήθως αρκεί να περάσεις στην απέναντι πλευρά της πλατφόρμας: μέρη όπως η Φρανκφούρτη έχουν σταθμούς στα δύο αντίθετα άκρα της πόλης.

Και αν έχετε επιλογή, φάτε στα γερμανικά τρένα: τα βαγόνια – εστιατόρια έχουν χλιδάτους πάγκους από κόκκινο δέρμα, κοστουμαρισμένο προσωπικό που σερβίρει σε πορσελάνινα πιάτα και η μπίρα έρχεται σε γυάλινο ποτήρι.

Σαραβαλιασμένες υποδομές

Κατά τα λοιπά, όμως, ο «Καρλομάγνος» διαπίστωσε πως η εμμονή της Γερμανίας με τη φορολογική χρηστότητα την έχει αφήσει με σαραβαλιασμένες υποδομές – συμπεριλαμβανομένων των σιδηροδρομικών γραμμών.

Πέρυσι, το ένα τρίτο των τρένων της Deutsche Bahn είχε καθυστέρηση – ακόμα ένα στερεότυπο που καταρρίπτεται. Οταν κλείνεις τρένα με ανταπόκριση, απλώς ποντάρεις στην τύχη. Επιπλέον, η ταλαιπωρημένη σηματοδότηση αναγκάζει περιοδικά τον οδηγό να ριχτεί στα φρένα, γεγονός που σπέρνει το χάος στο βαγόνι – εστιατόριο. «Κρατήστε τα πιάτα σας», ουρλιάζει ο σερβιτόρος. «Κρατήστε τα ποτήρια σας!».

Ακολουθώντας τον Δούναβη

Καθώς πλησιάζεις στα σύνορα με την Αυστρία, αρχίζει να φαίνεται ο Δούναβης.

Οι γραμμές τον ακολουθούν επί 600 χλμ. Ευτυχώς, η Deutsche Bahn δεν είναι η μόνη που εμφανίζει καθυστερήσεις. Αφού έφτασε στη Βιέννη μία ώρα αργότερα και ένα λεπτό αφότου έπρεπε κανονικά να είχε αναχωρήσει το τρένο για το Κλουζ, ο «Καρλομάγνος» διαπίστωσε ανακουφισμένος πως ούτε ο σιδηροδρομικός οργανισμός της Ρουμανίας το έχει πολύ με την ακρίβεια. Παράλληλα, ανακάλυψε πως η Βιέννη έχει μετατραπεί στο Ντουμπάι των βαγκονλί.

Με τις ανησυχίες για τις εκπομπές των αεροπλάνων στα ύψη, τα νυχτερινά τρένα γνωρίζουν νέα άνθηση και κάθε βράδυ αναχωρούν από την Αυστρία τρένα προς τις ευρωπαϊκές ακτογραμμές, από τη Βαλτική έως τη Βόρεια Θάλασσα και τη Μεσόγειο.

Οι ανεμογεννήτριες και τα μουλάρια

Οι πεδιάδες νοτιοανατολικά της Βιέννης είναι γεμάτες ανεμογεννήτριες: πολύ λιγότερες ανεμογεννήτριες βλέπει ωστόσο ο ταξιδιώτης στην Ουγγαρία, όπου η κυβέρνηση απορρίπτει τις πράσινες ανησυχίες ως ουτοπικό «wokism».

Ο «Καρλομάγνος» διαπίστωσε επίσης πως το νυχτερινό τρένο από τη Βιέννη στο Κλουζ δεν περιλαμβάνει βαγόνι – εστιατόριο, και κάπως έτσι τα συγχώρησε όλα στην Deutsche Bahn. Η στάση στη Βουδαπέστη ήταν πολύ σύντομη ώστε να βρει ένα γκούλας.

Συνέχισε λοιπόν το ταξίδι του, αδημονώντας να δει ένα από τα τελευταία γνήσια σύνορα της Ευρώπης, μεταξύ Ουγγαρίας και Ρουμανίας. Αλλά το τρένο έφτασε στα σύνορα μέσα στη μαύρη νύχτα. «Αν νομίζετε», γράφει, «πως οι ούγγροι συνοριοφύλακες είναι άκεφοι στις 3.15 π.μ., περιμένετε να δείτε τους ρουμάνους ομολόγους τους στις 3.30 π.μ.».

Στην Τρανσυλβανία, το 4G στο κινητό του λειτουργούσε τέλεια, είδε όμως μουλάρια να δουλεύουν τη γη. Φτάνοντας στο Κλουζ, έβαλε το ρολόι του μία ώρα μπροστά: 8.19 π.μ. Και σκέφτηκε μία τελευταία συμβουλή: αν έχετε κάποιο πουκάμισο διπλωμένο στη βαλίτσα, κρεμάστε το ξεκινώντας. Οι δονήσεις του ταξιδιού εξαφανίζουν τις ζάρες καλύτερα και από σίδερο.