Από την εποχή των οχυρών η δημιουργία στρατιωτικών εγκαταστάσεων καλούνταν να ανταποκριθεί στα δεδομένα μιας εποχής. Αλλά και του εχθρού που η κάθε χώρα είχε να αντιμετωπίσει.

Η διασπορά των εγκαταστάσεων συνδέεται άμεσα με τη φύση και τις ιδιαιτερότητες του κάθε Οπλου, καθώς και με τις διάφορες πλατφόρμες που έχει στη διάθεσή του.

Στις σημερινές συνθήκες η έννοια της διασποράς μεταβάλλεται, αλλά δεν καταργείται.

Οπως σημείωναν απόστρατοι αξιωματικοί, μιλώντας στα «ΝΕΑ» για τις βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας και την επιλογή τους, ο σχεδιασμός τους συνδέεται άμεσα και με το μέγεθος, τις δυνατότητες αλλά και τις απειλές με τις οποίες δυνητικά είναι αντιμέτωπη η κάθε χώρα.

Στην Ελλάδα οι περιοχές έχουν επιλεγεί σαφώς και λαμβάνοντας υπόψη την κύρια απειλή που πάντα θεωρούνταν η Τουρκία. Σε αυτό το πλαίσιο θα ήταν παράλογο τα αεροδρόμια της Πολεμικής Αεροπορίας να είναι στα νησιά απέναντι από τα τουρκικά παράλια.

Τα κριτήρια για τις επιλογές της κατανομής των Πτερύγων Μάχης όπως σημειώνεται είναι η χωρητικότητα, η ομοιογένεια, αλλά και η τεχνογνωσία.

Η κάθε Πτέρυγα Μάχης της Πολεμικής Αεροπορίας πρέπει να έχει την απαραίτητη υποδομή για τις πλατφόρμες που φιλοξενεί και τα όπλα που φέρουν.

Οι ίδιες πηγές τόνιζαν δε ότι η τεχνική υποδομή που αφορά τη φύλαξη, αλλά και τη συντήρησή τους είναι το ίδιο σημαντική, αν και όχι τόσο λαμπερή με τις ίδιες τις πλατφόρμες και απαιτεί συγκεκριμένη τεχνογνωσία και χώρους.

Ενώ υπογράμμιζαν ότι ο αριθμός των αεροσκαφών που διαθέτει η Ελλάδα αλλά και οι υποδομές που απαιτούνται δεν θα επέτρεπαν ποτέ τη συγκέντρωσή τους σε μία βάση, αφού δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στις διαφορετικές απαιτήσεις του κάθε τύπου αεροσκάφους ή ελικοπτέρου.

Αφού ακόμα και όταν μιλάμε για F-16, ανάλογα με τον τύπο υπάρχουν διαφορές στις ανάγκες. Ενώ η διασπορά συμβάλλει και στην προστασία.

Με κάποιες πληροφορίες, παρ’ όλ’ αυτά να υποστηρίζουν ότι κατά την απόκτηση των Rafale οι Γάλλοι φέρονται να συμβούλευαν την Αθήνα ότι ίσως θα ήταν καλό να μην τα συγκεντρώσει αποκλειστικά στην 114 Πτέρυγα Μάχης της Τανάγρας. Αντίστοιχες εισηγήσεις έχουν γίνει και από τους Αμερικανούς, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων για τα F-35.

Πέρα από τις Πτέρυγες Μάχης που είναι γνωστές ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένα απόρρητα σχέδια διασποράς που ενεργοποιούνται σε περίπτωση ανάγκης.

Με σημαντικό ρόλο σε αυτό να παίζουν στην ενεργοποίησή τους και οι πληροφορίες για επερχόμενη απειλή. Εφόσον πρόκειται για εξωτερικό εχθρό, αλλά και για εκτίμηση ενός κινδύνου από φυσική καταστροφή που μπορεί να προβλεφθεί.

Η ενεργοποίηση τέτοιων πρωτοκόλλων ασφαλείας που αφορούν τη διασπορά – για προληπτικούς λόγους – επέβαλαν και την απογείωση συγκεκριμένου αριθμού F-16 στην περίπτωση της πυρκαγιάς στη Νέα Αγχίαλο έστω και αν η έκρηξη στην αποθήκη που ανήκε στην 111 Πτέρυγα Μάχης, περίπου 7 χλμ. μακριά από το αεροδρόμιο, δεν απείλησε τα μαχητικά.

Shelters υψηλής αντοχής

Η έστω και περιορισμένη καταστροφή στην αποθήκη της 111 Πτέρυγας Μάχης και ενώ η Αθήνα περιμένει την LoA για την απόκτηση των F-35 και προχωρά στην απόκτηση των Rafale επαναφέρει τη συζήτηση για τις υποδομές και τη σημασία τους.

Αφού πρόκειται για έργα που ταυτίζονται απόλυτα με τις πλατφόρμες αξίας πολλών δισεκατομμυρίων και ακόμα και αν δεν είναι τόσο «λαμπερά» όσο η απόκτηση των υπερσύγχρονων μαχητικών είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας, για την φύλαξη, τη συντήρηση και τον κύκλο ζωής τους.

Η σωστή κατασκευή των shelters με σημαντική αντοχή ακόμα και σε επιθέσεις από ένα drone, αλλά και των αποθηκών που φυλάσσονται τα όπλα της κάθε πλατφόρμας είναι κρίσιμα. Με απαραίτητη την ισχυρή θωράκισή τους ώστε να καθιστά την εξουδετέρωσή τους δύσκολη, ίσως και αδύνατη.

Στην περίπτωση δε των F-35 η Lockheed Martin έχει αυστηρά πρωτόκολλα κατασκευής υποδομών προβλέποντας, όπως σημείωναν αρμόδιες πηγές της κατασκευάστριας εταιρείας, ακόμα και μη παράδοσή τους εφόσον δεν τηρούνται. Υποδομές που απαιτούν σωστές επενδύσεις και προτεραιοποίηση.

Η «φωλιά» των F-35

Η Ανδραβίδα και η 117 Πτέρυγα Μάχης – σύμφωνα με ανώτατες πηγές του ΓΕΕΘΑ – έχει αποφασιστεί να γίνει η «φωλιά» των F-35.

Και ενώ ακόμα η LoA (απαντητική επιστολή) από τις ΗΠΑ για την απόκτησή τους δεν έχει φτάσει στην Αθήνα, πριν ακόμα από τις εκλογές το ζήτημα της συμφωνίας Ασφάλειας Εφοδιασμού και Πληροφοριών (Security of Supply and Information – SSI) που αφορούσε τις εγκαταστάσεις, συνολικού εκτιμώμενου επιπλέον κόστους 600 εκατομμυρίων ευρώ προκάλεσε αντιπαράθεση.

Ερώτημα το αν θα έπρεπε τα χρήματα να πληρωθούν στη Lockheed Martin και να επιστρέψουν ως υποδομές στην Ελλάδα, ή αν οι ελληνικές υπηρεσίες έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν στις απαιτούμενες ενέργειες και σε πολύ χαμηλότερο κόστος. Με το ζήτημα να λήγει με παρέμβαση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της κατασκευής τους από τις ελληνικές υπηρεσίες, κατόπιν και των εισηγήσεων του ΓΕΑ.

Με το ερώτημα των υποδομών, της ασφάλειας και της συντήρησης της κάθε πλατφόρμας ωστόσο να επανέρχεται από καιρό εις καιρόν και να αποτελεί ένα από τα διαχρονικά προβλήματα των Ενόπλων Δυνάμεων.