Διαβάζω στα ελληνικά ΜΜΕ αναλύσεις για τη «δεξιά, αυταρχική στροφή του Μακρόν»: άνθρωποι που γνωρίζουν τη Γαλλία από τα εγχειρίδια ιστορίας κι από τις ψευτο-ηρωικές αφηγήσεις όσων βρέθηκαν στις παρυφές των κινημάτων της δεκαετίας του 1960 θεωρούν τον εαυτό τους αρμόδιο να κρίνει.

Και επαναλαμβάνουν τα αναμενόμενα κλισέ: συστημικός ρατσισμός, αστυνομική θηριωδία, αποικιοκρατία, ισλαμοφοβία, ιδανικά Νόμου και Τάξης – οι μομφές και οι θρήνοι απευθύνονται στην κυβέρνηση, στις αρχές· ποτέ σε όσα πράττουν τα κινήματα και οι μάζες.

Μετά τις λεηλασίες, τους βανδαλισμούς και τους εμπρησμούς που ακολούθησαν τον φόνο του 17χρονου Ναχέλ Μερζούκ τον περασμένο μήνα, ο Εμανουέλ Μακρόν ξεστόμισε την απαγορευμένη λέξη «ευταξία», ενώ για πολλούς αναλυτές, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες, το ιδεώδες είναι η αταξία, η οργή του λαού, το κοινωνικό μίσος, η παραβατικότητα, το χάος.

Μιλώντας στη γαλλική τηλεόραση κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Νέα Καληδονία, όπου, παρά τα επαναλαμβανόμενα δημοψηφίσματα οι τοπικοί εθνικιστές δεν επιτυγχάνουν την απόσχιση του νησιού από τη Γαλλία, ο Μακρόν δήλωσε το αυτονόητο: χωρίς σεβασμό στην αυθεντία, στην εξουσία, στον νόμο, στην ιεραρχία, δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία και δικαιοσύνη. Και συνέχισε επικρίνοντας τον ρόλο των ψηφιακών δικτύων μέσω των οποίων ενθαρρύνεται η βία, η καταστροφή του δημόσιου χώρου και η κατάλυση της έννομης τάξης, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ίσως χρειάζεται κάποια νομική οριοθέτηση στα social media. Αχά! Να που ο κρυπτοφασίστας Μακρόν εκδηλώθηκε… Και τώρα θέλει να μας φιμώσει.

Οι δηλώσεις του προέδρου ακολούθησαν μια πρωτοφανή αστυνομική επιχείρηση κατά τη διάρκεια των ταραχών: αν και πιστεύω ότι από τους 1.300 προσαχθέντες σχεδόν κανείς δεν θα φτάσει στο δικαστήριο -άλλωστε, μερικοί βρίσκονται στο όριο της ενηλικίωσης- ο αριθμός των προσαγωγών δείχνει ότι τόσο η αστυνομία, όσο και ένα μέρος της κοινωνίας (δεν ξέρω ακόμα πόσο μεγάλο), έχουν χάσει την υπομονή τους.

Δεν είναι η πρώτη φορά που τη χάνουν: από τις ταραχές του 2005, ο διχασμός της γαλλικής κοινωνίας επιδεινώθηκε με τους μεν να ζητούν «ασφάλεια» και τους δε να ζητούν «ελευθερία» -βεβαίως, στο μεταξύ, η ενίσχυση της «Ανυπότακτης Γαλλίας», των ριζοσπαστών οικολόγων, κοντολογίς της ισλαμοαριστεράς, κατασίγασε τις διεκδικήσεις για ασφάλεια.

Ούτως ή άλλως, η δυαδικότητα ασφάλεια-ελευθερία είναι λανθασμένη, όπως είναι λανθασμένη η ταύτιση της ελευθερίας με την πολιτική ανυπακοή και η ανάδειξή της ως μοναδική ηθική στάση έναντι των αστικών κυβερνήσεων.

Επικρατεί σύγχυση: όσοι ξέρουν δυο-τρία πραγματάκια παραπέμπουν στον Θορώ (τρίζουν τα κόκαλά του), άλλοι στη διαρκή επανάσταση του Τρότσκι.

Μέσα στην ιδεολογική τρικυμία, η πραγματικότητα εξαερώνεται: οι μισοί Γάλλοι αρνούνται να αναγνωρίσουν ως πρόβλημα την αψηφισιά του νόμου και των θεσμών, το οποίο, στον χώρο των μουσουλμάνων, οφείλεται στη μη ενσωμάτωση· στην αφοσίωση στον Αλλάχ, στην απόρριψη της δημοκρατίας.

Η δικαιολόγηση της βίας -συστημικός ρατσισμός, περιθωριοποίηση, στιγματισμός, ισλαμοφοβία κτλ- καταλήγει να αφαιρεί από τα άτομα κάθε προσωπική ευθύνη και να τα καταδικάζει σε υποδεέστερες θέσεις μέσα στην κοινωνία.

Προστίθεται η απόκρυψη στοιχείων της πραγματικότητας -π.χ. το ότι ο αστυνομικός που πυροβόλησε τον νεαρό Ναχέλ στη Ναντέρ ήταν αραβικής καταγωγής- που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το βολικό αφήγημα.

Ως αποτέλεσμα, ο Μακρόν, χάνοντας κι αυτός την υπομονή του, στην ομιλία του από τη Νουμέα, φάνηκε αποφασισμένος να μιλάει στο εξής έξω από τα δόντια – κάτι που δεν συνηθίζουμε στη Γαλλία, κυρίως σε ό,τι αφορά τις μεταναστευτικές κοινότητες, τη νεολαία των προαστίων, την ανεργία/αεργία, τον ρόλο της αστυνομίας και τα τοιαύτα. Αλλά, αυτή τη φορά, ο πρόεδρος το αποτόλμησε κάνοντας λόγο για οικογένειες που δεν ξέρουν ή που δεν μπορούν να αναθρέψουν τα παιδιά τους και οι οποίες εισπράττουν επιδόματα για τα εν λόγω «παιδιά».

Από την άλλη πλευρά, η αστυνομία φαίνεται έτοιμη για αντεπίθεση: αποδίδει τα επεισόδια κατάχρησης εξουσίας στην αφόρητη πίεση που δέχονται τα όργανα της τάξης και διεκδικεί «ειδική μεταχείριση» από τη δικαιοσύνη.

Αυτό το αίτημα συσπείρωσε ολόκληρη την αριστερά και τον μηχανισμό της δικαιοσύνης -οι δικαστές έγιναν έξαλλοι- κι ενώ το Σοσιαλιστικό κόμμα, ως θεωρητικά πιο μετριοπαθές, θα μπορούσε, πιθανώς, να στηρίξει την έκκληση για ευταξία, τελικά ευθυγραμμίστηκε με την Ανυπότακτη Γαλλία απαντώντας με το σύνθημα «Ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη». Αλλά, κατά τη γνώμη μου, οι αξίες του 1789 δεν λένε τίποτα στις παρούσες συνθήκες.

Η κατακραυγή εναντίον του Μακρόν έχει διεθνοποιηθεί, μεταξύ άλλων, εξαιτίας της στάσης του έναντι των εξτρεμιστών οικολόγων: τη διάλυση της οργάνωσης Soulèvements de la Terre (SLT) που κρίθηκε οικο-τρομοκρατική επικρότησε μόνο η γαλλική δεξιά. Κατά τα άλλα, οι σχολιαστές υιοθετούν την ιδέα ότι οποιαδήποτε απαγόρευση είναι απαράδεκτη, εφόσον δεν αποδέχονται την κατηγορία περί εξτρεμισμού ή τρομοκρατίας.

Ο Μακρόν, που τάσσεται υπέρ της «οικολογικής νηφαλιότητας» και εναντίον της βίας -η οποία εκδηλώνεται με δολιοφθορές και επιθέσεις σε αστυνομικούς- έχει διαλύσει καμιά τριανταριά εξτρεμιστικές οργανώσεις βάσει του άρθρου L.212-1 του κώδικα εσωτερικής ασφαλείας που χρονολογείται από το 1936. Μεταξύ αυτών είναι οι ταυτοτικές-δεξιές Alvarium, Zouaves Paris, Bordeaux Nationaliste και Génération identitaire για τις οποίες δεν ακούστηκε καμιά διαμαρτυρία εφόσον είναι ξενοφοβικές ή παροτρύνουν σε πράξεις μίσους εναντίον των ισλαμιστών. (Όλες οι άλλες πράξεις μίσους θεωρούνται ενάρετες.)

Ανάμεσα στις ισλαμιστικές οργανώσεις που διαλύθηκαν ήταν η BarakaCity, Les Alerteurs και η Collectif contre l’islamophobie en France (CCIF) οι οποίες διατηρούσαν επαφές με τρομοκρατικά δίκτυα και κήρυσσαν το μίσος προς τη γαλλική δημοκρατία.

Εννοείται πως η διάλυσή τους θεωρήθηκε ισλαμοφοβική και ότι έχουν κινηθεί νομικά, προσδοκώντας, όπως και οι οικολογικές οργανώσεις, να βρουν στα ανώτερα δικαστήρια αυτό που θεωρούν δίκιο τους. Είναι πιθανό: τις στηρίζουν η Monde και η Libération που διαμορφώνουν τη γαλλική κοινή γνώμη χαρακτηρίζοντας «προβληματική» την πολιτική του Μακρόν -μια ακόμα λέξη που δεν λέει τίποτα.