Οικογενειακές υποθέσεις

Ενα από τα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία της ταινίας «Ο εχθρός δίπλα μου» (A bestas, Ισπανία / Γαλλία, 2022) είναι ότι δεν χωρίζει τους χαρακτήρες των δύο αντίπαλων «στρατοπέδων» της ιστορίας της σε «καλούς» και «κακούς» αλλά σε άτυχους και απελπισμένους. Είναι πιθανό ότι όχι μόνο ως καλλιτέχνης αλλά ακόμα και ως άνθρωπος ο Ροντρίγκο Σοργκογέν προσπαθεί να καταλάβει (και να δώσει και σε εμάς να καταλάβουμε) τις δύο αντικρουόμενες πλευρές της παράξενης αλλά ίσως και συνηθισμένης αυτής ιστορίας: ένας «ξένος» κτηματίας στην Ισπανία (Ντενί Μενοσέτ), προερχόμενος από τη γειτονική Γαλλία, προσπαθεί να ζήσει τη ζωή του με τη γυναίκα του (Μαρίνα Φουά), ασχολούμενος με το κτήμα του. Μπορεί να μη θέλει ιδιαίτερες σχέσεις με τους ντόπιους, μπορεί να είναι ακοινώνητος, όμως δεν ενοχλεί κανέναν, δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να κάνει τη δουλειά του και να κοιτάζει «τα δικά του». Αλλά αυτό, βέβαια, δεν έχει καμία σημασία όταν ο απέναντί σου έχει γαλουχηθεί μέσα στον φόβο, τον φθόνο, τη ζήλια και το μίσος για όλα όσα εκείνος ποτέ δεν πέτυχε. Και έτσι ο Σορογκογέν, ένας από τους σημαντικότερους «διεθνείς» ισπανούς σκηνοθέτες σήμερα (θυμίζω τις ταινίες του «Εξαφανισμένος», «Ο έκπτωτος», «Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει»), διαμορφώνει το πλαίσιο αυτής της θαυμάσιας ταινίας. Οσο όμορφο είναι το ισπανικό τοπίο μέσα στο οποίο η ιστορία τοποθετείται, τόσο ασφυκτικά νιώθεις παρακολουθώντας τα δρώμενα, γνωρίζοντας ότι κάποια στιγμή το σπυρί θα σπάσει, το πύον θα χυθεί. Μετρημένα, ουσιαστικά, χωρίς φανφάρες, χωρίς υπερβολές, ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται κάθε λεπτό από τα 137 διάρκειας της ταινίας για να δημιουργήσει ένα σπάνιας ποιότητας έργο στο οποίο το στοιχείο του θρίλερ εφάπτεται με το δριμύτατο κοινωνικό σχόλιο. Το σενάριο είναι υποδειγματικό και πολύ πιθανόν να θυμίσει σε κάποιους μια ελληνική ταινία, τον «Βασιλιά» του Νίκου Γραμματικού, που ενώ έχει περίπου το ίδιο θέμα με τον «Εχθρό δίπλα μου», η αντιμετώπισή του έγινε με έμφαση στις γραφικότητες και όχι την ουσία.