To μόνο που δεν μπορούμε να ισχυριστούμε είναι πως δεν είχαμε προειδοποιηθεί. Οι επιστήμονες λένε και ξαναλένε πολύ καιρό τώρα όχι μόνο πως η πανδημία δεν έχει τελειώσει, αλλά πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον κορωνοϊό. Αυτό σημαίνει ότι θα εμφανίζονται διαρκώς νέες παραλλαγές, από τις οποίες άλλες θα είναι λιγότερο κι άλλες περισσότερο επικίνδυνες. Οτι θα παρασκευάζονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα νέα εμβόλια, που θα προσαρμόζονται στις νέες παραλλαγές. Οτι οι ηλικιωμένοι, οι ευάλωτοι και άλλες ειδικές κατηγορίες του πληθυσμού θα πρέπει να παίρνουν προφυλάξεις για μην υποστεί η υγεία τους βαριά βλάβη. Οτι θα πρέπει, όμως, να προσέχουν και οι υπόλοιποι, αφού τα συμπτώματα είναι μερικές φορές βαριά και ο κίνδυνος του Long Covid μεγάλος.

Ολα αυτά σημαίνουν ότι δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε – κι ας βαφτίστηκε το νέο στέλεχος Ερις, από την αρχαία θεά της ζήλιας, της διχόνοιας και του καβγά. Δεν πρέπει όμως ούτε να εφησυχάζουμε. Τα μεγάλα μας όπλα σε σχέση με τις αρχές του 2020 που εκδηλώθηκε η πανδημία είναι η γνώση και τα εμβόλια, που μας βοήθησαν να αποφύγουμε τα χειρότερα. Τα μεγάλα μας μειονεκτήματα, πάλι, είναι η κινητικότητα και ο συγχρωτισμός, που διευκολύνουν τη μετάδοση ενός ιού από τη μια άκρη του πλανήτη στην άλλη. Και τα δύο όμως συνδέονται άρρηκτα με τον σύγχρονο τρόπο ζωής.

Η ιστορία, το ξέρουμε καλά, δεν επαναλαμβάνεται ποτέ με τον ίδιο τρόπο. Αρκεί να αποκομίζουμε τα διδάγματα που μας προσφέρει.