Η Λαχάινα, αυτή η ιστορική γραφική πόλη στο Μάουι της Χαβάης, έχει καταστραφεί ολοσχερώς. «Είναι σαν να έσκασε πυρηνική βόμβα», λέει η κάτοικος Μιτσίκο Σμιθ. Πριν από μία εβδομάδα, μέσα σε λίγες ώρες, οι φλόγες εξαπλώθηκαν αστραπιαία εγκλωβίζοντας τους κατοίκους – κάποιοι κόλλησαν σε μποτιλιάρισμα, άλλοι πηδούσαν στον ωκεανό.

Ολα είχαν πάρει πορτοκαλί χρώμα, «σαν αναπνοή δράκου», περιγράφει στο New Yorker ο βοτανολόγος Σπάις Πρινς που έφυγε τρέχοντας για να γλιτώσει, αφήνοντας πίσω του όλα τα βότανα που μάζευε από την ηλικία των έξι ετών.

«Τα έχασα όλα. Είναι σαν να βγαίνω από τη μήτρα, ξεκινώντας τη ζωή μου από την αρχή χωρίς τίποτα».

Τουλάχιστον 103 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες άλλοι παραμένουν αγνοούμενοι. Το ζεύγος Μπάιντεν αναμένεται να επισκεφθεί την περιοχή την επόμενη εβδομάδα, για να εξετάσει τις μεγάλες καταστροφές και να συναντηθεί με επιζώντες.

Ηταν φυσικό αυτό που έγινε; Κανείς δεν μπορεί ακόμη να πει με βεβαιότητα τι πυροδότησε τις πρώτες φλόγες, αν και υπάρχει πολλή συζήτηση για τις κακοσυντηρημένες γραμμές και τις υποδομές της τοπικής ηλεκτρικής εταιρείας, αλλά και το μεγάλο κτήμα όπου παλιά καλλιεργούνταν ζαχαροκάλαμα, αλλά είχε χρόνια να καθαριστεί.

Τα κανάλια έγιναν τσιμέντο

Το νησί Μάουι έχει σχήμα χελώνας περίπου και η Λαχάινα, που σημαίνει «σκληρός ήλιος», ήταν κάποτε ένας παραποτάμιος παράδεισος στη νότια πλευρά του κεφαλιού της χελώνας. Τα βουνά από πάνω ήταν ένα από πιο υγρά μέρη στον πλανήτη. Το Πού’ου Κουκούι, η υψηλότερη κορυφή, δέχεται πολλή βροχή κάθε χρόνο.

Στα τέλη του 18ου αιώνα, ένας βρετανός καπετάνιος αποκάλεσε τη Λαχάινα «Βενετία του Ειρηνικού».

Τον 19ο αιώνα, η Λαχάινα ήταν η πρωτεύουσα του Βασιλείου της Χαβάης. Το Μόκου’ούλα, η κατοικία των βασιλέων της Χαβάης, βρισκόταν σε ένα μικροσκοπικό νησί στη μέση μιας λίμνης. Ομως, όταν οι άποικοι κατέστρεψαν τα ιθαγενή δάση για να κάνουν χώρο για ζαχαροκάλαμο, ανανά και βοοειδή, η έκταση στέγνωσε. Το νερό από τα βουνά έρεε σε τσιμεντένια αρδευτικά αυλάκια, αντί για φυσικά ρέματα και υδροφόρους ορίζοντες.

Η λιμνούλα στρώθηκε με τσιμέντο για να γίνει πάρκινγκ.

Τα ξενικά είδη φυτών

Οι ξένοι έφεραν επίσης νέα φυτά, αντικαθιστώντας τη γηγενή βλάστηση με καλλωπιστικά είδη από την Αφρική, τα οποία εκτός από χωροκατακτητικά έχουν εξελιχθεί ώστε να καίγονται εύκολα. Οταν η βιομηχανία ζαχαροκάλαμου παρήκμασε, οι γαιοκτήμονες δεν έκαναν καμία προσπάθεια να αποκαταστήσουν τις αχανείς εκτάσεις τους ή να ξαναδιαμορφώσουν κανάλια και ρυάκια. Μερικές πουλήθηκαν για να χτιστούν θέρετρα.

Η διαχείριση και ο έλεγχος των υδάτων παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών, οι οποίες έχουν αποθησαυρίσει πόρους. Παρόλο που οι κάτοικοι έπρεπε, κατά καιρούς, να μεριμνήσουν για νερό, τα ξενοδοχεία το χρησιμοποιούν σε χλοοτάπητες, γήπεδα γκολφ και πισίνες. Οχι μόνο έχει αλλάξει το τοπίο για να μη συγκρατεί τόσο πολύ νερό όσο παλιά, αλλά απορροφάται και εκτρέπεται σε λάθος χρήσεις, μακριά από αυτά τα τοπικά πληθυσμιακά κέντρα».

Η κλιματική κρίση

Σε συνέντευξη Τύπου για τις πυρκαγιές, ο κυβερνήτης Τζος Γκριν είπε: «Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και επηρεάζει τα νησιά».

Ενώ η σύνδεση της υπερθέρμανσης του πλανήτη με οποιαδήποτε μεμονωμένη καταστροφή αποτελεί πάντα πρόκληση, η κλιματική κρίση, σε πολλά μέρη, είναι αναμφίβολα υπεύθυνη για θερμότερες, ξηρότερες συνθήκες, που οδηγούν σε ακραίες καιρικές καταστροφές.

Οι αυξανόμενες παγκόσμιες θερμοκρασίες ενίσχυσαν τις προϋπάρχουσες περιόδους πυρκαγιών στην αμερικανική Δύση, συχνά με καταστροφικές συνέπειες. Στη Χαβάη, ωστόσο, οι πυρκαγιές δεν ήταν ποτέ συνηθισμένο χαρακτηριστικό .

Κι όμως οι πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια στην περιοχή τροφοδοτούνται, εν μέρει, από την επίμονη ξηρασία και ακόμη περισσότερο από τις ανθρώπινες εμβάσεις στην οικολογία του νησιού. «Αυτό απέχει τόσο πολύ από μια φυσική διαδικασία», λέει ο Γκριν.