Στο μικροσκόπιο των τουρκικών ΜΜΕ βρέθηκε ξανά η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία (MDCA), με εθνικιστικές και φιλοκυβερνητικές εφημερίδες να αντιδρούν ειδικά στο ενδεχόμενο της κατασκευής στρατιωτικής βάσης στη Σκύρο.

Υπενθυμίζεται ότι το σενάριο της βάσης στο νησί επανήλθε με σχετική αναφορά σε τροπολογία που υπερψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, με στόχο να ενταχθεί στο τελικό νομοσχέδιο του αμερικανικού αμυντικού προϋπολογισμού (NDAA) του 2024.

Ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που συζητείται. Εχει τεθεί στον διάλογο μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον στο πλαίσιο της MDCA τουλάχιστον δύο φορές, με το επιχείρημα ότι η Σκύρος διαθέτει καλές νατοϊκές υποδομές, με το εξαιρετικό στρατιωτικό αεροδρόμιό της κι ένα καλό λιμάνι στο κέντρο του Αιγαίου.

Η ιδέα όμως δεν εγκρίθηκε από την Ουάσιγκτον, καθώς προτεραιότητα των Αμερικανών ήταν και παραμένει η αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης σε μια «δεύτερη Σούδα», μια στρατηγική επιλογή που θεωρούν ότι έχει δικαιωθεί.

Εξάλλου, την περίοδο που είχαν γίνει εκείνες οι συζητήσεις, το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν ιδιαίτερα τεταμένο, γεγονός που οπωσδήποτε έλαβαν υπόψη τους και οι δύο μεριές. Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί πως, σε επίπεδο διευκολύνσεων από την Ελλάδα, στις προτεραιότητες των ΗΠΑ ήταν και παραμένει – σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση των σχετικών συζητήσεων – να γίνεται αυτόματη ανανέωση της MDCA, κάτι που ζητούν εξαρχής από το 2019.

Εθνικιστικές κορόνες

Η επαναφορά, ωστόσο, από τα μέλη του αμερικανικού κοινοβουλίου, έστω κι ως πιθανότητας, μιας επέκτασης της αμερικανικής παρουσίας σε ένα ελληνικό νησί φαίνεται πως προκαλεί έντονες αντιδράσεις στη γείτονα, με μπαράζ αρνητικών δημοσιευμάτων, μεταξύ άλλων στις εφημερίδες «Αϊντινλίκ», «Τουρκιγέ» και «Γενί Σαφάκ».

Ενδεικτικά, η τελευταία δημοσίευσε άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Επικίνδυνο παιχνίδι στο Αιγαίο», στο οποίο κάνει λόγο για επίμονες, ανά τα χρόνια, ελληνικές προσπάθειες παραβίασης της Συνθήκης της Λωζάννης με την ένταξη αποστρατιωτικοποιημένων νησιών του Αιγαίου στις ασκήσεις του ΝΑΤΟ, με ειδική αναφορά στον ελληνοαμερικανικό παράγοντα: «Με την επιρροή του ελληνικού λόμπι στις ΗΠΑ, υπάρχουν σχέδια για νέα παιχνίδια στο Αιγαίο.

Υστερα από πρόταση της Δημοκρατικής Γκρέις Μενγκ, μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, προστέθηκε άρθρο στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2024 για την προετοιμασία έκθεσης έρευνας για την εγκατάσταση νέων αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου.

Σύμφωνα με την εξέλιξη αυτή, που διαδόθηκε με μεγάλη χαρά από τα ελληνικά ΜΜΕ, θα εξεταστεί αν μπορούν να προστεθούν νέες στις υπάρχουσες αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα.

Εάν η αμερικανική κυβέρνηση δεν αντιταχθεί σθεναρά σε αυτό εγκαίρως, η ισορροπία της Λωζάννης στο Αιγαίο μπορεί να διαταραχθεί σημαντικά εις βάρος της Τουρκίας και μπορεί να συμβεί στο Αιγαίο πολύ περισσότερο από ό,τι η αντιτουρκική συμπεριφορά των ΗΠΑ μπορεί να προκαλέσει στη Συρία».

Βολές και κατά Ερντογάν

Η Αθήνα παρακολουθεί, προφανώς, αυτές τις τουρκικές αντιδράσεις αλλά χωρίς ανησυχία. Είναι, άλλωστε, κατά βάση «προειδοποιητικού» χαρακτήρα καθώς δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η τροπολογία θα ενταχθεί στο τελικό κείμενο του αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ.

Ενώ έχει και τη σημασία του ότι κάποια από τα δημοσιεύματα που ανακινούν το θέμα προέρχονται από ΜΜΕ που πρόσκεινται στη σκληρή τουρκική εθνικιστική αντιπολίτευση και τους ακραίους κύκλους, που δεν χάνουν αφορμή για να ασκούν πίεση στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγορώντας τον για υποχωρήσεις στις γραμμές του για τα εθνικά ζητήματα.

Εκτιμάται, ωστόσο, ότι και μόνο η ψήφισή της από την αμερικανική Βουλή παράγει κάποια αποτελέσματα. Κατ’ αρχάς γιατί αναδεικνύει πόσο σημαντική είναι η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία για τον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ.

Κι είναι σαφές ότι αυτή η στρατηγική αξία της Ελλάδας για τη διατήρηση της ηρεμίας στην ευρύτερη περιοχή αποτελεί ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της Αθήνας ενόψει και του επικείμενου ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Επιπλέον, η τροπολογία, ακόμη κι αν δεν ενταχθεί στους τελικούς αμερικανικούς σχεδιασμούς, ανοίγει από τώρα τη συζήτηση για το τι μπορεί να περιληφθεί στην επόμενη ανανέωση της MDCA το 2026.

Αναλυτές σημειώνουν επίσης ως ενδεχόμενο η Τουρκία να θελήσει να χρησιμοποιήσει στο διπλωματικό της «παζάρι» αυτή τη μελλοντική ανανέωση της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας, προκειμένου να διεκδικήσει τα δικά της ανταλλάγματα από τις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της γνωστής επιχειρηματολογίας της για τα νησιά του Αιγαίου και για την ισορροπία δυνάμεων συνολικά στην περιοχή.