Καθώς ο δρόμος περιστρέφεται γύρω από τις ακτές της Μεσογείου στο νότιο άκρο της επαρχίας Χατάι της Τουρκίας, το περίγραμμα αυτού που φαίνεται να είναι λόφοι εμφανίζεται στον ορίζοντα. Ομως καθώς πλησιάζεις, γίνεται σαφές ότι πρόκειται για ογκώδη βουνά από ερείπια, τόσο μεγάλα που φαίνεται να έχουν τη δική τους τοπογραφία.

Ενα σύννεφο σκόνης υψώνεται πάνω από τα βαριά μηχανήματα που αφαιρούν το μέταλλο από το σκυρόδεμα, ένα τοξικό σύννεφο που παρασύρεται πάνω από τα κοντινά παραλιακά εστιατόρια καθώς και σε έναν καταυλισμό για ανθρώπους που εκτοπίστηκαν από τους θανατηφόρους σεισμούς του Φεβρουαρίου.

«Αυτή η στοίβα αποτελεί απειλή. Περιέχει αμίαντο και υπάρχουν ακόμα κομμάτια σωμάτων εκεί μέσα», λέει ο Γιλμάζ Τζαν, ιδιοκτήτης εστιατορίου. Οι κάτοικοι του καταυλισμού με τα κοντέινερ παραπονιούνται για οφθαλμικές μολύνσεις και δυσκολίες στην αναπνοή.

Το Σαμαντάγκ είναι μία από τις τουλάχιστον 18 τοποθεσίες όπου οι Αρχές έχουν ρίξει πολλά κτίρια και είναι γεμάτες ερείπια στην επαρχία Χατάι, μετά τους δύο ισχυρούς σεισμούς που σκότωσαν περισσότερους από 60.000 ανθρώπους στη Νοτιοανατολική Τουρκία και τη Βόρεια Συρία στις αρχές Φεβρουαρίου.

Φορτηγά στοιβαγμένα με πολύτιμο μέταλλο που ανασύρθηκαν από τα απομεινάρια κατεδαφισμένων σπιτιών διασχίζουν όλη την επαρχία, ενώ χιλιάδες κατεστραμμένα κτίρια γκρεμίζονται, προκαλώντας σκόνη που σκεπάζει τα πάντα.

Εξι μήνες μετά την καταστροφή, οι κάτοικοι του Χατάι πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες – και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των εργασιών καθαρισμού στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία. Ακόμα θρηνώντας για τις ανθρώπινες απώλειές τους, πολίτες που υποστηρίζονται από δικηγόρους και ακτιβιστές βρίσκονται τώρα σε μια σφοδρή μάχη με τις τοπικές Αρχές που επιτρέπουν σε ιδιωτικές εταιρείες να ρίχνουν μπάζα σε ποτάμια, σε καταφύγια άγριας ζωής και σε κατοικημένες περιοχές.

Οι φόβοι του Τζαν για τον αμίαντο, ένα καρκινογόνο υλικό, δεν είναι υπερβολικοί. Πριν από δύο μήνες, ομάδα από το Επιμελητήριο Περιβαλλοντικών Μηχανικών της Τουρκίας ανέλυσε οκτώ δείγματα από χωματερές σε ολόκληρο το Χατάι, συμπεριλαμβανομένου του σωρού στο Σαμαντάγκ, και βρήκε στοιχεία αμιάντου σε όλα.

Οι εταιρείες που μεταφέρουν μπάζα και διαχωρίζουν υλικά υποχρεούνται να ψεκάζουν νερό για να σταματήσουν την εξάπλωση της σκόνης. Αλλά τέτοιες προφυλάξεις σπάνια τις βλέπει κάποιος.

Το Επιμελητήριο συμβουλεύει όσους ζουν κοντά στις χωματερές να φορούν μάσκες, προειδοποιώντας ότι «οι κάτοικοι της περιοχής θα αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας τα επόμενα χρόνια λόγω κακών πρακτικών στη διαχείριση των απορριμμάτων και ταυτόχρονα της ρύπανσης και της οικολογικής καταστροφής που θα συμβεί».

Ο δικηγόρος Ετσεβίτ Αλκάν επικρίνει το γεγονός ότι οι τοπικές Αρχές έδωσαν προτεραιότητα στην ταχύτητα έναντι της ασφάλειας στον καθαρισμό, τονίζοντας ότι η σωστή διαχείριση καταστροφών θα έπρεπε επίσης να σήμαινε την επιλογή τοποθεσιών για τις χωματερές πριν από τον σεισμό. «Πρώτον, οι Αρχές μάς είπαν ότι πρόκειται για προσωρινό χώρο για τα μπάζα και ότι ύστερα από λίγο θα τα μετέφεραν κάπου αλλού. Αλλά δεν φαίνεται να τα πηγαίνουν πουθενά. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν συνέπειες για το ψέμα», λέει.

Οι αρχικές εκτιμήσεις του ΟΗΕ αναφέρουν ότι οι σεισμοί προκάλεσαν έως και 210 εκατομμύρια τόνους ερειπίων, ενώ τούρκοι αξιωματούχοι είπαν ότι τουλάχιστον 200.000 κτίρια καταστράφηκαν.

«Οι Αρχές δεν έχουν καθαρίσει ούτε τα μισά κατεστραμμένα κτίρια στο Σαμαντάγκ. Ο φόβος μας είναι ότι ο σωρός θα γίνει μεγαλύτερος – πού θα πετάξουν όλα τα μπάζα, πού θα χωρέσουν;», αναρωτιέται ο Τζαν, ο οποίος προσθέτει ότι όταν οι άνθρωποι έκαναν διαδηλώσεις ενάντια στη χωματερή, οι δυνάμεις ασφαλείας τις διέλυσαν βίαια. «Η παρανομία είναι τεράστια, κανείς δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματα κανενός».

Ο σωρός των συντριμμιών μεγαλώνει διαρκώς. Οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι για την επιλογή της τοποθεσίας και για έναν άλλο λόγο: βρίσκεται δίπλα σε μια δημόσια παραλία, γνωστή ως τόπος αναπαραγωγής θαλάσσιων χελωνών. Αυτό που κάποτε ήταν μια όαση για τα πουλιά και τις πεταλούδες έχει καταστραφεί εντελώς. Ως αποτέλεσμα έχουν αλλάξει τη διαδρομή για τα αποδημητικά πτηνά και οι κτηνίατροι περιθάλπουν διαρκώς ζώα για λοιμώξεις των ματιών και του αναπνευστικού που προκαλούνται από τη ρύπανση, παρόμοια με τα παράπονα όσων ζουν στον καταυλισμό δίπλα στη χωματερή.

«Τα απόβλητα θα διαρρεύσουν στο θαλασσινό νερό μέσω του αέρα, του εδάφους και του νερού», εξηγεί ο Τζαν. «Αν σκοτώσουν τα φύκια στο νερό, η ζωή στην ακτή θα τελειώσει. Οι θαλάσσιες χελώνες δεν θα επιστρέψουν καθώς τρέφονται με φύκια, τα ψάρια θα μετακινηθούν στα βαθιά νερά. Εάν τα απόβλητα μολύνουν το νερό που χρησιμοποιείται στη γεωργία, αυτό θα εγκυμονεί ακόμα πιο σοβαρούς κινδύνους για την υγεία όλων. Μας περιμένει μεγαλύτερος κίνδυνος από τον σεισμό».

THE GUARDIAN – ΤΑ ΝΕΑ

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ