Οταν η ψυχοθεραπεύτρια του Γκάρεθ Μπαρνς τον ρώτησε αν είναι ευχαριστημένος στη δουλειά του, δεν υπονοούσε, προφανώς, ότι έπρεπε να ακολουθήσει τα δικά της χνάρια. Κι εντούτοις, η ερώτηση αυτή λειτούργησε ως καταλύτης, ώστε να ξεκινήσει ο Μπαρνς μια νέα καριέρα στην ψυχοθεραπεία. «Η δουλειά μου δεν συμβάδιζε με τις αξίες μου και αυτά που ήθελα πραγματικά να κάνω» λέει ο 50χρονος Βρετανός, που εργαζόταν τότε σε ένα δικηγορικό γραφείο. Τρία χρόνια αργότερα διαθέτει πιστοποίηση, δουλεύει ως σύμβουλος ψυχικής υγείας σε χώρο εργασίας, ενώ έχει και κάποιους προσωπικούς πελάτες και το θεωρεί «το καλύτερο πράγμα που έκανα ποτέ». Είναι, σύμφωνα με τους «Financial Times», ένας από τους ολοένα και περισσότερους εργαζόμενους, από αγρότες μέχρι επενδυτικούς τραπεζίτες, που εγκαταλείπουν τη δουλειά την οποία έκαναν χρόνια προκειμένου να επανεκπαιδευτούν ως σύμβουλοι ψυχικής υγείας. «Η ψυχοθεραπεία», σημειώνει η Ιρίνα Μπέζιτς, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας, «γίνεται όλο και πιο δημοφιλής. Πιστεύω πως είναι το επάγγελμα του αιώνα».

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Τα στοιχεία, τουλάχιστον στο εξωτερικό, μοιάζει να δικαιώνουν την πεποίθησή της. Από τον Απρίλιο του 2020 έως τον Απρίλιο αυτού του έτους ο αριθμός των μελών της Βρετανικής Εταιρείας Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας (BACP) αυξήθηκε κατά 27%, φτάνοντας τα 66.000, ενώ ο αριθμός των φοιτητών που ονειρεύονται μια καριέρα σε αυτόν τον τομέα αυξήθηκε κατά ένα τρίτο και πλέον, στους 13.000. Είχε προηγηθεί, βέβαια, μια αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης. Μεταξύ 2017 και 2022, ο αριθμός των ατόμων που ήρθαν σε επαφή με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας του βρετανικού ΕΣΥ, του NHS, αυξήθηκε κατά 25%, φτάνοντας τα 4,5 εκατομμύρια. Την ίδια ώρα, η φιλανθρωπική οργάνωση Rethink Mental Illness είδε τις επισκέψεις στον συμβουλευτικό της ιστότοπο να αυξάνονται μεταξύ Μαρτίου του 2020 και Μαρτίου του 2021 κατά 175%. Σίγουρα έπαιξε και η πανδημία έναν ρόλο λοιπόν. Οπως και το γεγονός ότι, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν ψυχοθεραπεία, αρχίζουν να βλέπουν αυτή την τελευταία και ως ένα μονοπάτι προς μια καριέρα περισσότερο ουσιαστική, μακριά, για παράδειγμα, από το πιεστικό περιβάλλον των επιχειρήσεων ή / και την αβεβαιότητα πολλών επαγγελμάτων. «Περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ έχουν κάνει ψυχοθεραπεία, που σημαίνει ότι περισσότεροι βλέπουν τα οφέλη του να επανεκπαιδευτούν σε αυτήν και να στηρίξουν άλλους» λέει ο Κρις Αμπλερ από την BACP.

Προγράμματα κατάρτισης

Ο Νέιθαν Σίρμαν, διευθυντής του εκπαιδευτικού οργανισμού, στον τομέα της συμβουλευτικής και της ψυχοθεραπείας, Red Umbrella, το διαπίστωσε αυτό με μια αναπάντεχη ομάδα: τους αγρότες. Οταν συνεργάστηκε με μια φιλανθρωπική οργάνωση πέρυσι, προκειμένου να προσφέρει δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ανθρώπους απασχολούμενους στη γεωργία, περίμενε μερικές δεκάδες πελάτες. Μέχρι στιγμής ωστόσο έχουν δηλώσει συμμετοχή περισσότεροι από 400 -και κάποιοι έχουν προχωρήσει ακόμα πιο πέρα, εκδηλώνοντας ενδιαφέρον για ένα πρόγραμμα κατάρτισης που θα τους πιστοποιήσει ως παρόχους πρώτων βοηθειών στον τομέα της ψυχικής υγείας.

Ποικίλλει το νομικό πλαίσιο

Πώς γίνεται όμως κάποιος ψυχοθεραπευτής; Το νομικό πλαίσιο ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Σε κράτη όπως η Αυστρία και η Γερμανία, για παράδειγμα, είναι αυστηρό και προϋποθέτει αρκετά χρόνια σπουδών και πρακτικής. Στη Βρετανία, πάλι, παρά τις εκκλήσεις για ρύθμιση, δεν υπάρχουν νομικοί περιορισμοί όσον αφορά το ποιος μπορεί να αποκαλεί εαυτόν θεραπευτή. Οσο για τη χώρα μας, οι μόνοι τίτλοι ειδικού ψυχικής υγείας που αναγνωρίζονται νομικά είναι αυτοί του ψυχολόγου και του ψυχιάτρου. Υπάρχουν όμως ιδιωτικές σχολές, συνεργαζόμενες συχνά με βρετανικά πανεπιστήμια, που προσφέρουν master στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία. Το φερόμενο ως «επάγγελμα του αιώνα» πάντως δεν είναι εκ προοιμίου κερδοφόρο: σε μια έρευνα που έκανε η βρετανική BACP πέρυσι, μόνο ένα 40% των ερωτηθέντων συμφώνησαν ότι θα μπορούσαν να βγάζουν τα προς το ζην εργαζόμενοι ως σύμβουλοι ψυχικής υγείας.