Συμφωνία για άνοιγμα προς το Δελχί με μια πρόσκληση στον ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι να συμμετέχει στην τριμερή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Μπενιαμίν Νετανιάχου το 2024 στο Ισραήλ προέκυψε στη χθεσινή σύνοδο κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στη Λευκωσία.

Η συγκρότηση νέων σχημάτων συνεργασίας 3+1, πέραν εκείνου με τις ΗΠΑ, με τη συμπερίληψη άλλων χωρών εξελίχθηκαν με φόντο τους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην Ανατολική Μεσόγειο – ειδικότερα το φυσικό αέριο, την ηλεκτρική ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές – ως το «στέρεο θεμέλιο για συνεργασία με βάση το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας», όπως συμφώνησαν ο (οικοδεσπότης) κύπριος Πρόεδρος, ο έλληνας Πρωθυπουργός και ο ισραηλινός ομόλογός του στην πρώτη μετά την επανεκλογή τους συνάντηση.

Με δεδομένη τη βούληση όλων των πλευρών για προώθηση άλλων σχημάτων 3+1, όπως της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, οι τρεις ηγέτες δεσμεύτηκαν να «καλωσορίσουν» χώρες με κοινές αξίες χαράσσοντας ορατή προοπτική συνεργειών σε νέο γεωπολιτικό άξονα.

Σύνδεση από την Ασία έως την Ευρώπη

«Εχουμε φυσικό ενδιαφέρον να κοιτάξει προς τη Δύση και να επεκτείνει το γεωπολιτικό και το εμπορικό της αποτύπωμα στην περιοχή μας» είπε για την Ινδία ο Μητσοτάκης, ενώ ο Νετανιάχου έθεσε την πιθανότητα επέκτασης των Συμφωνιών του Αβραάμ σε ομαλοποίηση με τη Σαουδική Αραβία, βάζοντας στο κάδρο και το Ριάντ.

«Και οι τρεις χώρες βλέπουν ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύνδεση μεταξύ της Ασίας, της Αραβικής Χερσονήσου, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ευρώπης» είπε ο ισραηλινός πρωθυπουργός, μιλώντας όχι μόνο για «φυσική, γεωγραφική σύνδεση», αλλά για κάτι που θα οδηγούσε «σε πολλά οφέλη για τις χώρες μας».

Είναι χαρακτηριστικό το σημείο της κοινής διακήρυξης ότι «η ενίσχυση και η διεύρυνση του κύκλου ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και αραβικού κόσμου, αδιανόητη μόλις πριν από λίγα χρόνια, αποτελεί την υπόσχεση για μια πιο ασφαλή και ευημερούσα περιοχή».

Για περιφερειακή διασύνδεση υποδομών και ενέργειας μίλησε ο Νετανιάχου στο τετ α τετ και με τον Μητσοτάκη και με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη.

Στη διακήρυξη Μητσοτάκη, Χριστοδουλίδη, Νετανιάχου αναφέρεται ότι υπό το πρίσμα «της αυξανόμενης ανάγκης για ενεργειακή διαφοροποίηση και διασύνδεση, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, επιβεβαιώσαμε το κοινό ενδιαφέρον να προωθήσουμε τις προοπτικές για έναν αξιόπιστο ενεργειακό διάδρομο από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη».

Σε αυτό το πλαίσιο, συζητήθηκαν πρωτοβουλίες όπως το Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) και πρότζεκτ όπως οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις, ο EuroAsia Interconnector συγκεκριμένα, και πιθανοί αγωγοί φυσικού αερίου/υδρογόνου.

Για αποφάσεις μέσα στους επόμενους τρεις με έξι μήνες («μάλλον πιο κοντά στους τρεις μήνες») από Κύπρο και Ισραήλ έκανε λόγο ο Νετανιάχου αναφερόμενος στους τρόπους εξαγωγής του ισραηλινού αερίου, ενώ Λευκωσία και Ιερουσαλήμ συμφώνησαν στη διεξαγωγή διακυβερνητικής συνόδου στο πρώτο τετράμηνο του 2024. «Υπάρχει ηλεκτρική σύνδεση που οργανώνεται αυτή τη στιγμή από την ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη και στην Κύπρο.

Θα θέλαμε να το έχουμε προφανώς συνδεδεμένο με το Ισραήλ και πιθανώς με το ανατολικό Ισραήλ, συζητήσαμε τον μηχανισμό για το πώς να το προωθήσουμε αυτό» πρόσθεσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός.

Από το Κυπριακό έως την πολιτική προστασία

Οι τρεις ηγέτες επιβεβαίωσαν την αξία του σχήματος 3+1 με τις Ηνωμένες Πολιτείες και αναμένεται να προγραμματιστεί υπουργική συνάντηση μέχρι το τέλος του έτους, ενώ για το Κυπριακό εξέφρασαν «ακλόνητη υποστήριξη» για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξέφρασαν επίσης σοβαρή ανησυχία για τις πρόσφατες ενέργειες στην Πύλα.

«Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος είναι καθοριστικής σημασίας μήνες, είμαστε εδώ για να υπάρξουν εξελίξεις που θα οδηγήσουν σε θετικά βήματα και στα ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό» είπε ο Χριστοδουλίδης και ο Μητσοτάκης επεσήμανε ότι αντιμετωπίζει τις εξελίξεις με «συγκρατημένη αισιοδοξία». Ειδική αναφορά έκανε στις δημόσιες δηλώσεις του ο Πρωθυπουργός στον τομέα της πολιτικής προστασίας που «θα ανέβει» στη λίστα των προτεραιοτήτων.

«Ολοι μας δοκιμαστήκαμε το φετινό καλοκαίρι από τις πυρκαγιές, είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να συντονίσουμε τις ενέργειές μας, ενδεχομένως θεσμοθετώντας τη συμμετοχή του Ισραήλ σε ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες πολιτικής προστασίας» τόνισε. Η Αθήνα είναι σε επαφή με την Ιερουσαλήμ για «έξυπνες» λύσεις έγκαιρου εντοπισμού με βάση την τεχνητή νοημοσύνη.