H χθεσινή τρίωρη συνάντηση Πούτιν – Ερντογάν στο Σότσι της Ρωσίας μπορεί να είχε δηλωμένο στόχο την αναβίωση της συμφωνίας για τα σιτηρά – κάτι που δεν επετεύχθη -, είχε όμως, όπως αποδείχθηκε, και άλλους σκοπούς.

Στην πρώτη τους συνάντηση αυτή τη χρονιά, οι δύο ηγέτες μίλησαν για την ενίσχυση των διμερών σχέσεων και ανακοίνωσαν ότι το, ρωσικής κατασκευής, πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου της Τουρκίας θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2024.

Ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία θα είναι έτοιμη να επιστρέψει στη συμφωνία για τα σιτηρά μόλις εκπληρωθούν όλες οι προϋποθέσεις που έχει θέσει, συμφώνησαν όμως ότι μέσω Τουρκίας και με την οικονομική στήριξη του Κατάρ θα σταλούν σιτηρά σε έξι αφρικανικές χώρες που τα χρειάζονται άμεσα. Κάπως έτσι, οι δύο ηγέτες φαίνεται να μοίρασαν τα σιτηρά αλλά και τη Μαύρη Θάλασσα – ηρεμώντας λίγο τις ανησυχίες της Αγκυρας ότι μπορεί να μετατραπεί σε «ρωσική λίμνη».

Ο ρώσος πρόεδρος επανέλαβε τις επικρίσεις προς τη Δύση σχετικά με τη συμφωνία, από την οποία η Ρωσία αποχώρησε τον Ιούλιο, υποστηρίζοντας ότι «υποχρεωθήκαμε να προχωρήσουμε σε αυτή την κίνηση». Εξέφρασε δε την άποψη ότι οι τιμές των σιτηρών βρίσκονται σε πτωτική τροχιά και ότι δεν υπάρχει έλλειμμα σε τρόφιμα.

Υπογράμμισε ότι «θα είμαστε έτοιμοι να ανανεώσουμε την παρουσία μας στη συμφωνία, όταν εκπληρωθούν όλοι οι όροι», συμπληρώνοντας ότι «είμαστε κοντά σε μια συμφωνία, ώστε να προμηθεύσουμε με δωρεάν τρόφιμα έξι χώρες της Αφρικής, με τις παραδόσεις να ξεκινούν σε περίπου 2-3 εβδομάδες». Πρόσθεσε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιστρέψει στη συμφωνία για τα σιτηρά εάν η Δύση εκπληρώσει ένα ξεχωριστό μνημόνιο που συμφωνήθηκε ταυτόχρονα με τα Ηνωμένα Εθνη για τη διευκόλυνση των ρωσικών εξαγωγών τροφίμων και λιπασμάτων.

Οι όροι του «τσάρου»

Στεκόμενος δίπλα στον Ερντογάν, ο Πούτιν ανέφερε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιστρέψει στη συμφωνία, αλλά μόνο εάν η Δύση σταματήσει να περιορίζει τις ρωσικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από το να φτάσουν στις παγκόσμιες αγορές. Ενώ οι ρωσικές εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων δεν υπόκεινται στις κυρώσεις της Δύσης που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η Ρωσία εξήγαγε ποσότητες ρεκόρ σιταριού πέρυσι, η Μόσχα και οι εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων λένε ότι οι περιορισμοί στις πληρωμές και την ασφάλιση έχουν εμποδίσει τις αποστολές.

Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι δύο από τους βασικούς παραγωγούς γεωργικών προϊόντων στον κόσμο και σημαντικοί παίκτες στις αγορές σιταριού, κριθαριού, καλαμποκιού, ελαιοκράμβης, κραμβέλαιου, ηλιόσπορου και ηλιελαίου. Ο ρώσος πρόεδρος ανέφερε ότι φέτος η Ρωσία αναμένει συγκομιδή σιτηρών 130 εκατομμυρίων τόνων, εκ των οποίων 60 εκατομμύρια τόνοι θα μπορούσαν να εξαχθούν. Ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε ότι έστειλε στον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ «μια σειρά από συγκεκριμένες προτάσεις» με στόχο την αναβίωση της συμφωνίας.

Αισιόδοξος για τη συνέχεια

Ο Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα είναι σύντομα δυνατή η αναβίωση της συμφωνίας για τα σιτηρά που, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, βοήθησε στην άμβλυνση της επισιτιστικής κρίσης με την κυκλοφορία των ουκρανικών σιτηρών στην αγορά. «Ως Τουρκία, πιστεύουμε ότι θα καταλήξουμε σε μια λύση που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες σε σύντομο χρονικό διάστημα» δήλωσε στο Σότσι μετά την πρώτη του συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο με τον Πούτιν από το 2022.

Την ίδια ώρα που γίνονταν οι συνομιλίες αυτές στο Σότσι, η ουκρανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανατινάχθηκαν στο έδαφος της Ρουμανίας, μέλους του ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια αεροπορικής επιδρομής τη νύχτα σε ουκρανικό λιμάνι πέρα από τον ποταμό Δούναβη, αλλά το Βουκουρέστι αρνήθηκε ότι χτυπήθηκε το έδαφός του.